به گزارش آتیه آنلاین، سازمان تأمین‌اجتماعی در راستای حمایت از بیمه‌شدگان مشمول بیمه بیکاری، علاوه بر پرداخت مقرری بیکاری به صورت ماهانه برای مشمولان این قانون، استفاده از خدمات درمانی را هم در برنامه دارد و همچنین ایام بیکاری و دریافت مقرری به عنوان سابقه بیمه‌پردازی برای افراد بیکار لحاظ خواهد شد.

به همین منظور این موضوع به عنوان فرصتی برای افراد مشمول مقرری بیکاری محسوب شده تا علاوه بر اینکه از قوانین بیمه بیکاری و برنامه‌های حمایتی سازمان تأمین اجتماعی استفاده کنند از این زمان از همه خدمات سازمان بهره‌مند شده تا زمانی که دوباره به فرصت شغلی جدیدی برسند.

سازمان تأمین اجتماعی با توجه به آمار مربوط به افراد مشمول مقرری بیمه بیکاری نسبت به ارائه خدمات غیرحضوری اقدام کرده تا افرادی که اکنون مشمول این مقرری هستند در سریع‌ترین زمان نسبت به ارائه خدمات به این افراد برنامه‌ریزی داشته باشد.

شرایط برقراری مقرری بیمه بیکاری
براساس ضوابط قانونی، پرداخت مقرری بیمه بیکاری یکی از حمایت‌های کوتاه‌مدت سازمان تأمین‌اجتماعی است و بیمه‌شده‌ای که بدون میل و اراده خود بیکار شده و آماده کار باشد، بر اساس قانون تأمین اجتماعی دارای شرایط لازم برای دریافت مقرری بیمه بیکاری است.

مقرری ماهانه بیمه بیکاری ۵۵ درصد متوسط دستمزد، حقوق یا کارمزد روزانه فرد بیمه‌شده بوده و برای افراد متأهل و متکفل، به ازای هر یک از افراد تحت تکفل (حداکثر تا ۴ نفر) ۱۰ درصد حداقل دستمزد زمان شروع بیکاری به این مبلغ اضافه می‌شود، اما در هر صورت مبلغ کلی آن نباید از حداقل دستمزد تعیین‌شده برای هر سال کمتر و از ۸۰ درصد متوسط دستمزد یا حقوق بیمه‌شده بیشتر باشد.

در حال حاضر افراد مجرد واجد شرایط از شش ماه تا ۳۶ ماه و افراد متأهل از ۱۲ ماه تا ۵۰ ماه می‌توانند از مقرری بیمه بیکاری برخوردار شوند.

بر مبنای مقررات حوزه بیمه بیکاری، بیمه‌شده بیکار برای دریافت مقرری بیمه بیکاری، باید حداکثر ظرف مدت ۳۰ روز از تاریخ بیکاری موضوع را به واحد تعاون، کار و رفاه اجتماعی ذی‌ربط اطلاع دهد و آمادگی خود را برای اشتغال به کار تخصصی خود یا کار مشابه آن اعلام کند و البته شایان ذکر است که مدت دریافت مقرری بیمه بیکاری جزء سوابق پرداخت حق بیمه از نظر بازنشستگی، فوت و ازکارافتادگی محسوب می‌شود.

داده‌های آماری مربوط به مشمولان مقرری بیمه بیکاری
بخشی از داده‌های عملکردی صندوق بیمه بیکاری و کارکردهای آن نشان می‌دهد که از ابتدای سال ۱۴۰۰ تا پایان آذرماه این سال بالغ بر ۷۹ هزار میلیارد ریال هزینه کرد پرداخت مقرری به بیش از ۱۸۵ هزار نفر مشمول بیمه بیکاری صورت گرفته است.

همچنین در این بازه زمانی تعداد کل مقرری‌بگیران بیمه بیکاری در پایان آذرماه سال گذشته بالغ بر ۱۸۵ هزار نفر اعلام شده است که بر اساس مشمولیت، از خدمات پرداختی حوزه صندوق بیمه بیکاری دراین سال بهره‌مند شده‌اند.

براساس داده‌های آماری پرداختی حوزه صندوق بیمه بیکاری، متوسط مبلغ پرداختی به مقرری بگیران بیمه بیکاری در هر ماه در سال قبل(۱۴۰۰) به میزان هشت هزار و ۷۴۵ میلیارد ریال بوده است که در واقع کمک بسیار بزرگی به افراد بیمه شده بیکار تا زمان یافتن فرصت شغلی مناسب، اشتغال مجدد و آغاز دوباره بیمه‌پردازی محسوب می‌شود.

داده‌های آماری بیمه بیکاری همچنین حاکی از این است که در سال ۱۴۰۰ به دلیل اشتغال مجدد، پرداخت مقرری بیمه بیکاری بیش از ۲۸ هزارنفر از مقرری بیگران بیمه بیکاری، معادل ۲۵ درصد از این افراد متوقف شده است و در پایان سال گذشته نیز پرداختی صندوق بیمه بیکاری با رشد ۲۷ درصدی نسبت به سال قبل از آن (۱۳۹۹) به رقم ۱۰۳هزار میلیارد ریال رسیده است.

انجام غیرحضوری ۹۵ درصد مراحل برقراری بیمه بیکاری 
بیشترین برقراری بیمه بیکاری در خردادماه سال ۱۴۰۰  اعلام شده که حدود ۱۹هزار نفر معادل ۱۲ درصد در مجموع مشمول بیمه بیکاری شده‌اند که حدود ۹۵ درصد برقراری بیمه بیکاری به صورت غیرحضوری و از طریق سامانه خدمات غیرحضوری سازمان تأمین‌اجتماعی بوده است.

بر همین اساس در پایان سال ۱۴۰۰ نیز در حدود ۱۵ هزار میلیارد تومان سهم حق بیمه بیکاری از بیمه‌پردازان وصول شده که در مقایسه با سال قبل از آن رشد ۵۴.۴۸ درصدی را ثبت کرده است.

حمایت تأمین اجتماعی از افراد مشمول بیمه بیکاری
مهدی شکوری مدیرکل امور بیمه‌شدگان سازمان تأمین‌اجتماعی، ضمن اعلام این مطلب، گفت: براساس قانون بیمه بیکاری، تمام افرادی که مشمول قانون کار و بیمه تأمین‌اجتماعی هستند، مشمول این قانون شده و در صورت بیکاری غیرارادی تحت حمایت سازمان تأمین‌اجتماعی قرار می‌گیرند.

وی با اشاره به اینکه به موجب قانون، بازنشستگان و ازکارافتادگان کلی و شاغلان بیمه‌های مشاغل آزاد و اختیاری و همین‌طور اتباع خارجی از شمول این قانون خارج هستند، افزود: برقراری مقرری بیمه بیکاری یکی از حمایت‌های مهم تأمین‌اجتماعی از کارگران تحت پوشش این سازمان است.  

وی اظهار داشت: صندوق بیمه بیکاری، به‌عنوان یک صندوق مستقل با هدف حمایت از بیمه‌شدگان در ایام بیکاری و نیز مهارت‌آموزی و فراهم ساختن بستر بازگشت کارگران به عرصه تولید و اشتغال، ایجاد شده است و قانون بیمه بیکاری بعد از آنکه به موجب مصوبه سال ۱۳۶۶ برای سه سال به صورت آزمایشی اجرا شد، در سال ۱۳۶۹ به‌صورت قانونی دائمی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید.

شکوری افزود: علاوه بر بیمه‌شدگانی که به صورت غیرارادی شغل خود را از دست می‌دهند، بعضاً برخی کارفرمایان نیز به سبب بازسازی، اصلاح و به‌روزرسانی خطوط تولید، مجبور می‌شوند برخی نیروهای خود را برای مدتی تعدیل کنند که این افراد نیز در صورت احراز شرایط قانونی، مشمول دریافت مقرری بیمه بیکاری خواهند بود.

ارائه خدمات درمانی و لحاظ سوابق بیمه‌ای برای افراد بیکار شده 
مدیرکل امور بیمه‌شدگان سازمان تأمین‌اجتماعی با اشاره به اینکه حمایت از بیمه‌شدگان واجد شرایط در دوره بیکاری، صرفاً منحصر به پرداخت مقرری بیکاری نیست، افزود: مشمولان این قانون علاوه بر مقرری ماهیانه از خدمات درمانی هم استفاده می‌کنند و سابقه بیمه نیز برای ایشان لحاظ می‌شود.

وی ادامه داد: همین‌طور در قانون برای افرادی که بیکار می‌شوند، موضوع آموزش و مهارت‌آموزی نیز پیش‌بینی شده است؛ یعنی اگر فردی در یک شغل موفق نبود و به شکل غیرارادی کار خود را از دست داد، قانونگذار سازوکاری پیش‌بینی کرده که افراد بتوانند مهارت‌هایشان را افزایش دهند و به شغل دیگری رو بیاورند و براساس نیاز جامعه و بازار کار منطقه، بتوانند فرصت اشتغال مجدد داشته باشند.

شکوری افزود: در تعریف بیکار، این قانون می‌گوید که بیکار کسی است که بدون میل و اراده از کار بیکار می‌شود و آماده به کار هست و توانایی و آمادگی کار را دارد اما به هر دلیل غیرارادی، با کارفرما قطع ارتباط صورت می‌گیرد.  

پیش بینی شرایط سابقه بیمه پردازی در قانون بیمه بیکاری
وی تصریح کرد: بنابراین یکی از مصادیق بیکاری، قطع ارتباط با کارفرما بدون میل و اراده فرد بیمه‌شده است. در حوادث غیرمترقبه مانند سیل، زلزله، جنگ و این‌گونه موارد نیز قانونگذار مشخص کرده است که اگر در این حوادث به دلیل وارد آمدن آسیب به کارگاه، فعالیت کارگاه متوقف و بیمه‌شده تامین‌اجتماعی دچار بیکاری شد؛ حمایت بیمه بیکاری برای کارگران برقرار شود.  

شکوری گفت: برهمین اساس در تمامی حوادث غیرمترقبه‌ای که در کشور روی می‌دهد، در سیل‌ها، زلزله‌ها و آتش‌سوزی‌هایی که اتفاق می‌افتد؛ بیمه بیکاری برای کارگران برقرار می‌شود. نکته جالب اینکه در این حوادث، محدودیت سابقه پرداخت حق‌بیمه نیز وجود ندارد.  

مدیرکل امور بیمه‌شدگان سازمان تأمین اجتماعی افزود: در قانون بیمه بیکاری، شرایط سابقه بیمه‌پردازی برای استفاده از حمایت‌های این قانون پیش‌بینی شده؛ یعنی بیمه‌شده باید حداقل شش ماه سابقه بیمه‌پردازی داشته باشد ولی در حوادث غیرمترقبه این سازوکار دیده نشده و بدون محدودیت این حمایت برقرار می‌شود.

شرایط قانونی استفاده از مقرری بیمه بیکاری
وی در مورد شرایط قانونی استفاده از مقرری بیمه بیکاری افزود: بیمه‌شده مشمول این حمایت باید حداقل ۶ ماه سابقه پرداخت حق بیمه پیش از بیکاری داشته باشد و ظرف مدت ۳۰ روز از زمانی که بیکار شد، بیکاری خود و درخواست استفاده از مقررات بیمه بیکاری را به ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کند.  

وی بیان داشت: مدت پرداخت مقرری بیکاری برای مجردها متناسب با سوابقه پرداخت حق بیمه، حداقل ۶ ماه و حداکثر ۳۶ ماه و برای متاهلین و متکفلین از ۱۲ ماه تا ۵۰ ماه پیش‌بینی شده است.

شکوری در مورد نحوه محاسبه مبلغ ریالی مقرری بیمه بیکاری گفت: مبنای محاسبه مقرری ۵۵ درصد متوسط مزد فرد بیکار در ۹۰ روز قبل از شروع بیکاری است. برای متاهلین و متکفلین سازوکار دیگری نیز پیش‌بینی شده است که به ازای هر فرد تحت تکفل و حداکثر تا چهار نفر، ۱۰ درصد حداقل دستمزد سال، به مقرری فرد متأهل و متکفل اضافه می‌شود مشروط بر اینکه در مجموع از ۸۰ درصد متوسط مزد بیشتر نشود.  

وی اضافه کرد: البته در هر حال مبلغ مقرری بیمه بیکاری قابل پرداخت، از حداقل دستمزد سال کمتر نخواهد بود.

وی آمار ماهیانه برقراری مقرری بیکاری جدید را به طور متوسط حدود ۱۷ تا ۱۸ هزار نفر و مجموع مبلغ پرداختی در هر ماه در سال جاری برای قریب به ۱۷۰ هزار نفر فرد مشمول را حدود ۱۱۳۲ میلیارد تومان اعلام کرد.

ارائه خدمات الکترونیک بیمه بیکاری به مشمولان 
شکوری اظهار داشت: بعد از شیوع بیماری کرونا و شرایط خاص ناشی از محدودیت‌های تردد، سیستم غیرحضوری اعلام بیکاری و درخواست مقرری با همکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ایجاد شده که در حال حاضر از ابتدای درخواست تا معرفی و بررسی احراز شرایط و صدور حکم و برقراری مقرری به‌صورت غیرحضوری انجام می‌شود.  

وی ادامه داد: قبلاً بیمه‌شدگان بیکار برای برقراری مقرری، مراجعات مکرری به شعب داشتند، ولی در حال حاضر نیازی به مراجعه به ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی و شعب تأمین‌اجتماعی در هیچ یک از مراحل بررسی شرایط و برقراری مقرری ندارند.

مدیرکل امور بیمه‌شدگان سازمان تأمین‌اجتماعی در مورد منابع صندوق بیمه بیکاری گفت: منابع صندوق بیمه بیکاری از محل سه درصد حق بیمه بیکاری است که طبق قانون پرداخت آن بر عهده کارفرما است.

وی ادامه داد: البته با گذشت ۳۰ سال از اجرای این قانون، امروز این نظر در میان برخی کارشناسان وجود دارد که عدم مشارکت دولت در تأمین منابع صندوق و به دنبال آن کسری منابع صندوق بیمه‌بیکاری، نقیصه‌ای برای قانون بیمه‌بیکاری است.  

شکوری افزود: وقتی که کل کشور درگیر یک مشکل فراگیر مانند کرونا می‌شود، منابع صندوق بیکاری تکافوی کل جمعیت مشمولان را ندارد.  

وی اظهار داشت: ارتقای خدمات و تسهیل در برقراری مقرری بیمه بیکاری، نیازمند تأمین منابع پایدار است و یکی از پیشنهادهای مطرح در این زمینه علاوه بر مشارکت کارفرما، دولت نیز در زمان اشتغال هر بیمه‌شده، در تأمین منابع صندوق بیمه بیکاری مشارکت داشته باشد.

سازمان تأمین اجتماعی با اجرای برنامه‌ها و خدمات غیرحضوری همچون طرح ۳۰۷۰ و هوشمندسازی تأمین اجتماعی به دنبال ارائه خدمات به موقع و کاهش مراجعات بیمه‌شدگان و مستمری بگیران به شعب و کارگزاری‌های رسمی است.
گزارش از مهناز بیرانوند