گذری بر تاریخچه تاسیس آتش‌نشانی در ایران

با شروع جنگ‌های ایران و روس و مواجعه تمدنی ایرانیان با تمدن جدید غرب به تدریج ایرانیان با ظواهر و نشانه‌ها و دست‌آوردهای جدید تمدنی غرب آشنا شدند که به صورت مستقیم از طرف ایرانیان یا غیر مستقیم به وسیله شرکت‌ها و دولت‌های غربی وارد ایران شد. آتش‌نشانی به سبک امروزی نیز به همین شکل در ایران تاسیس شد.

 اسناد و شواهد تاریخی نشان می‌دهد که اولین آتش‌نشانی در ایران در تبریز و به وسیله روس‌ها در دوره قاجاریه تاسیس شد. در سال ۱۲۲۱ شمسی ماموران روسیه تزاری که دارای منافع سیاسی و اقتصادی زیادی در تبریز بودند برای اولین بار دست به تاسیس این نهاد زدند. این آتش‌نشانی دارای چند پمپ دستی بود و به وسیله آب به مهار آتش می‌پرداخت. بلافاصله بعد از آن ایرانیان متاثر از این اقدام روس‌ها در تبریز یک مرکز آتش‌نشانی تاسیس کردند.

این اقدام در سال ۱۲۹۶ شمسی به وسیله قاسم خان والی در خیابان بهادری امروزی در تبریز تاسیس شد و در همان زمان متاثر از اقدامی که صورت می‌گرفت، نام آن اطفائیه گذاشته شد. این اداره علاوه بر آتش‌نشانی به حوادث طبیعی مثل سیل و زلزله و حوادث طبیعی از این دست نیز ورود پیدا می‌کرد و از یادگاریهای زیبای اداره اطفائیه تبریز می‌توان به برج زیبای یانقین اشاره کرد که در کنار ساختمان اداره اطفائیه تبریز ساخته شد. ارتفاع این برج ۲۳ متر و کاربرد دیده‌بانی داشته است و نگهبانان در بالای برج کشیک می‌دادند که اگر جایی از شهر آتش می‌گرفت به وسیله زنگی آتش‌نشانان را خبر دهند.

دومین و سومین آتش‌نشانی به سبک امروزی در خوزستان و در دو شهر مسجد سلیمان و آبادان به وسیله انگلیسی‌ها ساخته شد.انگلیسی‌ها در این دو شهر، که به شهر اولین‌های ایران نیز معروف هستند، برای مهار آتش در شرکت نفت دست به تاسیس این نهاد مهم و حیاتی برای حفظ ایمنی زدند.

اما آتش‌نشانی در تهران چگونه تاسیس شد؟ با سقوط قاجار و ظهور رضاشاه، ایران مدرن به تدریج شکل گرفت و بلدیه به تدریج تبدیل به شهرداری شد و از دل شهرداری و متناسب با شرایط زمانه و گسترش و توسعه تدریجی شهر تهران و نیاز به نهادی برای خاموش کردن آتش، آتش نشانی تاسیس شد.

برای اولین بار در زمانی که سرلشکر بوذرجمهری در سال ۱۳۰۵ شهردار تهران شد، آتش‌نشانی به وسیله سربازان ارتش زیر نظر یک آلمانی به نام هانری فردریش دوئل، به ریاست فنی، و یک افسر روسی به نام کنل وربا به ریاست نظامی، راه‌اندازی شد. و سپس به تدریج این نهاد تحت سرپرستی افسران ارتش ایران قرار گرفت. اطفا حریق یا آتش‌نشانی در این دوره شامل ۱۵ دستگاه ماشین مخصوص خاموش کردن آتش، چهار دستگاه موتور پمپ و ۸۴ کامیون که در اختیار آتش‌نشانی قرار داشتند.

در این سال‌ها خیابان‌های تهران اکثرا خاکی بود و در سال ۱۳۰۶ یک دستگاه ماشین آب‌پاش برای بلدیه (شهرداری) خریداری شد تا با آب‌باشی جلوی گردوغبار در خیابان‌ها را بگیرد. در همین سال‌ها برای آتش‌نشانی بودجه در نظر گرفته شد و از کشور آلمان پنج دستگاه اطفائیه، یک دستگاه آب‌پاش بزرگ و چهار دستگاه آب‌پاش کوچک به وسیله بلدیه از کشور آلمان خریداری شد.

در همین زمان که ایران درصدد بود حضور در دریاهای شمال و جنوب را نیز پر رنگ کند یک فروند کشتی اطفائیه از آلمانی خریداری شد و در دریای خزر قرار گرفت که مرکز آن در بندر انزلی بود.

اداره آتش‌نشانی در تهران در ابتدا در سه راه امین حضور در گاراژ حسینی تشکیل شد و سپس در سال ۱۳۱۱ به چهارراه حسن‌آباد منتقل شد که هم‌اکنون در این شعبه فعال است و می‌توان اولین آتش‌نشانی رسمی تهران را در چهارراه حسن آباد مشاهده کرد.

با سقوط رضاشاه و در عصر پهلوی دوم به تدریج شعبه‌های دیگری از آتش‌نشانی در تهران تاسیس شد و بدین‌شکل به تدریج آتش‌نشانی در تهران و دیگر شهرهای ایران راه‌اندازی شد.

روز هفت مهر را روز آتش‌نشانی و ایمنی نامیده‌اند. صمیمانه این روز را به تمام افرادی که عاشقانه در این حرفه جان‌فشانی می‌کنند تبریک می‌گوییم و از خداوند برای تمام پرسنل و کارکنان آتش‌نشانی در تمام شهرهای ایران و جهان آرزوی سلامتی داریم.

کد خبر: 54091

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • 4 + 8 =