منصور شادکام در گفت‌وگو با آتیه‌آنلاین بیان کرد: یکی از مواردی که در سال‌های اخیر کمتر به آن توجه شده، به کارگیری فناوری‌های روز دنیا و استفاده بهینه از تجهیزات کمک‌توانبخشی است. یکی از این ابزارها (برجسته نگار هوشمند همراه) یک تبلت بریل ویژه نابینایان است.

تعامل و همکاری اندک بهزیستی با انجمن نابینایان ایران

وی افزود: این تبلت دسترسی نابینایان به منابع مطالعاتی روز دنیا را فراهم می‌کند. علیرغم آنکه یک محصول دانش‌بنیان تولید داخل است و از نمونه‌های خارجی بسیار ارزانتر است، اما نهادهای حمایتی مانند سازمان بهزیستی هیچ حمایتی را از آن به عمل نمی‌آورند.

شادکام تصریح کرد: سال ۱۳۹۹، سازمان بهزیستی کشور در روز جهانی ایمنی عصای سفید وعده خرید ۱۰۰ دستگاه "برجسته نگار هوشمند همراه" توسط وزیر رفاه و رئیس سازمان بهزیستی وقت را داد اما تا پایان آن سال، تنها تعداد ۳۰ دستگاه خریداری و توزیع شد. در سال ۱۴۰۰ تعداد خریداری شده این دستگاه صفر و در سال جاری تاکنون برنامه‌ای برای خرید و توزیع "برجسته نگار هوشمند همراه" از طرف سازمان بهزیستی اعلام نشده است.

وی گفت: در زمینه سایر تجهیزات توانبخشی نیز بهزیستی عملکرد شفافی ندارد و برای مثال اعلام می‌کند در سال گذشته ۱۰ هزار قلم تجهیزات توانبخشی برای نابینایان خریداری شده است. این در حالی است که میزان تجهیزات برای هر قلم کالا و استان‌های توزیع شده این محصولات مشخص نیست.

شادکام در خصوص عملکرد سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور گفت: سازمان آموزش و پرورش استثنایی در سال ۱۴۰۰ اقدام بسیار ارزشمندی برای واگذاری تعدادی تبلت بریل به دانشآموزان نابینا انجام داد. با حسن نظر ریاست سازمان در جلسه اردیبهشت ماه سال جاری، امیدواریم واگذاری "برجسته نگار هوشمند همراه" به دانش‌آموزان در سال جاری نیز ادامه داشته باشد.

وی بیان کرد: با دادن فایل کتاب‌ها، دانش‌آموزان می‌توانند تمام کتاب‌های درسی خود و حتی کتاب‌های کمک درسی را به سرعت به صورت بریل و صوتی در اختیار داشته باشند. مشکلی که هر ساله با آن مواجه هستیم، دیر رسیدن کتب بریل به مدارس استثنایی یا برای دانش‌آموزان تلفیقی است.

قائم‌مقام انجمن نابینایان ایران در ارتباط با عملکرد سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور گفت: در سال گذشته، ریاست سازمان در جلسه‌ای که با مدیران انجمن داشت، وعده تجهیز و راه‌اندازی ۱۵ مرکز استان به تجهیزات ویژه نابینایان را دادند. در سال جاری تاکنون، ۷ مرکز استان تجهیز و مربیان استان‌ها در مرکز تربیت مربی شهر کرج آموزش دیده‌اند.

شادکام افزود: خوشبختانه با پیگیری‌های معاونت پژوهش سازمان فنی و حرفه‌ای و کارشناسان مورد تایید انجمن، ۵ استاندارد جدید آموزشی برای نابینایان تدوین شده است که امیدواریم در شش ماه دوم امسال ضمن افزایش این استانداردها، ۸ مرکز استان دیگر نیز طبق قولی که ریاست سازمان فنی و حرفه‌ای دادند، به تجهیزات ویژه نابینایان مجهز شوند.

قائم مقام انجمن نابینایان ایران بیان کرد: مهارت‌آموزی جز ارکان ایجاد اشتغال است. اگر بخواهیم یک شغل پایدار برای جامعه نابینایان ایجاد کنیم، پایه اولیه آن مهارت‌آموزی و حرفه‌آموزی به افراد نابینا است. با اقدامات خوبی که سازمان فنی و حرفه‌ای در پیش گرفته است، امیدواریم روزی شاهد آن باشیم در هر استان کشور یک مرکز تخصصی برای نابینایان راه‌اندازی شود.

وی در خصوص عملکرد نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور گفت: این مجموعه تفاهم‌نامه ای در زمینه‌های مختلف با انجمن امضا کرده است که در تحقق آن همگان باید تلاش کنند.

شادکام افزود: با حسن نظر این نهاد بسیار امیدواریم تعدادی از بخش نابینایان کتابخانه‌های عمومی کشور به دستگاه برجسته نگار هوشمند همراه تجهیز شود. چرا که وقتی صحبت از افزایش سرانه مطالعه می‌کنیم و از آنجا که خط رسمی نابینایان بریل است، این قشر می‌تواند بدون محدودیت تمامی کتاب‌ها و مقالات متنی خود را با این تبلت بریل به صورت صوتی و بریل مطالعه کند. ایشان ابراز امیدواری کرد روند تجهیز بخش نابینایان به تجهیزات تخصصی این قشر در سال آینده نیز ادامه یابد.

قائم‌مقام انجمن نابینایان با اشاره به وضعیت دانشگاه‌های زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفت: در سال ۱۳۹۸ با همکاری صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم، تعدادی از دانشگاه‌ها به "برجسته نگار هوشمند همراه" تجهیز شدند ولی پس از آن این اقدام تداوم نداشته است. با توجه به نقش ارزشمند این ابزار برای دسترسی دانشجویان به منابع مطالعاتی خود، امیدواریم تجهیز کتابخانه‌ها و واگذاری به دانشجویان نابینا در تمام دانشگاه‌ها با سرعت پیگیری شود.

وی همچنین افزود: کتابخانه‌های فراگیر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان طی سال‌های گذشته گام‌های بسیار مؤثری برداشته‌اند که امیدواریم در سال جاری تداوم داشته باشد. کتابخانه‌ها و فرهنگسراهای وابسته به شهرداری‌ها نیز تاکنون به تجهیزات ویژه نابینایان تجهیز نشده است که امیدواریم با حمایت وزارت کشور و شهرداری‌ها در سال جاری این امر نیز محقق شود.

مناسب‌سازی و دسترس‌پذیری اماکن عمومی و خدمات اجتماعی

شادکام در ادامه ضمن اشاره به دسترس‌پذیری فیزیکی سازمان‌های مختلف برای نابینایان گفت: سامانه خدمات بانکی نابینایان در فاز نخست، تجهیز حداقل یک شعبه در مراکز استان‌ها به سامانه خدمات بانکی نابینایان در شعب بود. از طرف بانک مرکزی به ۱۰ بانک بزرگ کشور از جمله سپه، ملی، صادرات، مسکن، رفاه، ملت، تجارت، توسعه تعاون، کشاورزی و پست‌بانک ابلاغ کرد که در هر استان یک شعبه برای معلولان دسترس‌پذیر شود.

وی ضمن تشکر از مدیریت بانک‌های ملت، تجارت، سپه و توسعه تعاون افزود: متأسفانه بانک‌های ملی، صادرات، مسکن، رفاه، کشاورزی و پست‌بانک با وجود مصوبات بانک مرکزی و شورای هماهنگی بانک‌ها و سازمان بهزیستی کشور تاکنون تجهیز حداقل یک شعبه در مراکز استان‌ها به سامانه بانکی نابینایان را عملیاتی نکرده‌اند که امیدواریم امسال انجام شود.

شادکام با انتقاد از عدم دسترس‌پذیری تارنماهای اینترنتی نیز بیان کرد: دسترس‌پذیری درگاه‌های الکترونیکی شامل: وب‌سایت، اینترنت‌بانک و همراه‌بانک تعداد بسیار محدودی از بانک‌ها برای نابینایان اجرایی شده که امیدواریم دسترس‌پذیری درگاه‌های الکترونیکی و دستگاه‌های خودپرداز و کارتخوان‌های کلیه بانک‌های کشور برای نابینایان فراهم شود.

قائم مقام انجمن نابینایان ایران در ارتباط با مناسب‌سازی موزه‌ها و اماکن گردشگری برای نابینایان اظهار کرد: با حسن نظر وزارت میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری امیدواریم در سال جاری ۳۰ موزه در کشور به سامانه موزه‌ها برای نابینایان تجهیز و راه‌اندازی شود.

وی در خصوص سامانه موزه‌ها گفت: اجرای موفقیت‌آمیز این سامانه در موزه ملی مجموعه ایران باستان را تجربه کرده‌ایم و قرار است به زودی این سامانه در مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران و موزه نقشه نیز عملیاتی شود.

شادکام در ارتباط با دسترس‌پذیر کردن مراکز خرید برای نابینایان گفت: سامانه فروشگاهی نابینایان تا کنون در دو شعبه بیهقی و بوستان فروشگاه شهروند اجرایی شده و نابینایان به کمک این سامانه می‌توانند لذت خرید فروشگاهی را به صورت مستقل تجربه کنند.

وی بیان کرد: امیدواریم با نگاه باز مدیران شهرداری نیز شاهد افزایش شعب مناسب‌سازی شده فروشگاه شهروند برای نابینایان باشیم و انتظار می‌رود در فروشگاه‌های زنجیره‌ای مانند: رفاه، اتکاء و افق کوروش در سراسر کشور، این سامانه راه‌اندازی و برای نابینایان به بهره‌برداری برسد.

شادکام با اشاره به افتتاح سامانه اطلاع‌رسانی راه‌آهن ویژه نابینایان در ایستگاه راه‌آهن تهران و مشهد ابراز امیدواری کرد این سامانه به تدریج علاوه بر ایستگاه‌های راه‌آهن سراسر کشور، در فرودگاه‌های بزرگ کشور و ترمینال‌های اتوبوسرانی نیز به بهره‌برداری برسد و دسترسی نابینایان به خدمات مختلف شهری را تسهیل کند.

قائم‌مقام انجمن نابینایان ایران در پایان با تأکید بر دسترس‌پذیری تمام وب‌سایت‌های اینترنتی برای نابینایان گفت: طبق قانون حمایت از حقوق معلولان، تمامی سازمان‌ها وزارتخانه‌ها، شرکت‌های خصوصی و نهادهای عمومی و انقلابی موظفند در زمینه طراحی وب‌سایت‌های الکترونیکی و اپلیکیشن‌های اندرویدی، استانداردهای دسترسی نابینایان را نیز فراهم کنند.

شادکام تصریح کرد: پیاده‌سازی این استانداردها هزینه چندانی ندارد و جنبه‌های بصری یک وبسایت را نیز تغییر نمی‌دهد و تنها امکان دسترسی نابینایان به تمامی بخش‌های یک وب‌سایت را امکانپذیر می‌کند.

وی ابراز امیدواری کرد روزی فرا برسد تا انجام خدمات مختلف برای نابینایان نه تنها به خاطر مسئولیت اجتماعی، بلکه به علت اجرای قانون برای نابینایان به عنوان بخشی از شهروندان جامعه در نظر گرفته شود. بی‌تردید با دسترس‌پذیر کردن خدمات مختلف برای نابینایان و در اختیار گذاشتن تجهیزات توانبخشی روز دنیا، نه تنها اشتغال پایدار برای نابینایان توسعه پیدا می کند بلکه شاهد حضور فعالانه آنها در سطح جامعه خواهیم بود. امکانی که طبق قانون سال‌ها پیش باید اجرایی می‌شد.

شادکام تاکید کرد: انجمن نابینایان ایران به استناد تاکید رئیس قوه قضاییه در روزهای اخیر مصرانه پیگیر تحقق تمام خواسته‌های معلولان به ویژه جامعه هدف است و از سازمان بازرسی کل کشور تقاضا دارد طبق قانون نحوه عملکرد تمامی سازمان‌هایی که در اجرای قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت نقش دارند را رصد کند و با آن دسته از نهادهایی که به وظیفه قانونی خود در قبال معلولان عمل نمی‌کنند، برخورد قانونی کند.