در سال‌های اخیر، با افزایش موضوعات مربوط به تصرف مشاغل انسانی توسط ربات‌ها - و ابزارهای هوش مصنوعی مولد مانند (ChatGPT)- برخی از کارگران در مورد آینده‌ کاری خود و اینکه آیا مهارت‌هایی که دارند با بازار کار مرتبط است یا نه، احساس نگرانی می‌کنند. به‌طور مثال خانم لیر شش سال است که در سمت روابط عمومی در یک شرکت مشاوره‌ بزرگ در لندن کار می‌کند، اما این خانم ۳۴ ساله که تاکنون موقعیت بسیار خوبی داشته و دستمزد خوبی هم دریافت می‌کرده، اکنون هوش مصنوعی را تهدیدی برای جایگاه شغلی خود می‌بیند. او فکر می‌کند کیفیت کارش با هوش مصنوعی قابل‌مقایسه نیست، طوری که رشد سریع هوش مصنوعی در چند ماه گذشته، او را آشفته کرده است. خانم لیر هوش مصنوعی را رقیب خود می‌داند و گمان می‌کند در چند سال آینده این کاملاً قابل‌تصور است که ربات‌ها شغل او را تصاحب و به خوبیِ او کارها را مدیریت کنند.
در ماه مارس، شرکت خدمات مالی و بانکداری آمریکایی گلدمن ساکس گزارشی منتشر کرد که نشان می‌داد هوش مصنوعی می‌تواند جایگزین ۳۰۰ میلیون شغل تمام‌وقت در سراسر دنیا شود! سال گذشته نیز، نظرسنجی سالانه‌ نیروی کار جهانی (PWC) نشان داد که تقریباً یک‌سوم از پاسخ‌دهندگان گفته‌اند که نگران چشم‌انداز جایگزینی نقش خود با فناوری در سه سال آینده هستند.
در کنار این آمار نگران‌کننده از سوی سازمان‌های مختلف، مشاوران شغلی و کارشناسان منابع انسانی معتقدند که اگرچه برخی از اضطراب‌هایی که در بین کارمندان وجود دارد، معقول و موجه است اما بهتر است کارکنان به جای تمرکز بر این‌گونه اضطراب‌ها، روی چیزهای قابل‌کنترل تمرکز کنند. به جای وحشت از احتمال از دست دادن شغل خود به‌خاطر هوش مصنوعی، آن‌ها باید بر روی یادگیری نحوه‌ کار در کنار فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی سرمایه‌گذاری کنند. اگر کارمندان با هوش مصنوعی به‌عنوان یک منبع و نه یک تهدید مواجه شوند، قطعاً جایگاه خود را بین کارفرمایان بالقوه ارزشمندتر و کمتر احساس اضطراب می‌کنند.

نوآوری‎‌های ترسناک
«آرولین مونتروز»، مشاور شغلی و مدرس دانشگاه کلمبیا در نیویورک معتقد است که سرعت نوآوری و تغییر فناوری می‌تواند ترسناک باشد. او می‌گوید: «احساس اضطراب در مورد تأثیر هوش مصنوعی طبیعی است زیرا تکامل آن سیال است و فاکتورهای کاربردی ناشناخته زیادی در ارزیابی آن وجود دارد. با این حال به عقیده او کارگران لزوماً نباید احساس ترس وجودی داشته باشند. این مردم هستند که می‌توانند در مورد میزان نگرانی خود تصمیم بگیرند و بین احساس اضطراب از هوش مصنوعی و یا یادگیری در مورد آن و استفاده از فناوری به‌نفع خود بهره ببرند.»
«اسکات لیکنز» از شرکت خدمات مالی (PWC) انگلیس که متخصص در درک مسائل مربوط به اعتماد و فناوری است، نیز همین نظر را دارد. او معتقد است: «پیشرفت‌های فناوری به ما نشان داده که، بله، فناوری این پتانسیل را دارد تا فرایندهای کاری را خودکار یا ساده کند. اما در عین حال این فرصت را برای افراد ایجاد می‌کند که در کنار هوش مصنوعی پیشرفت کنند.»
او راه‌حل را تمایل هرچه بیشتر به سمت فناوری می‌داند و بر این باور است که کارکنان باید در مورد هوش مصنوعی و قابلیت‌های آن آموزش ببینند و این توسعه فردی نقش کلیدی برای آن‌ها خواهد داشت. در واقع کارکنان به‌جای دوری از هوش مصنوعی، باید برای پذیرش و آموزش برنامه‌ریزی کنند.

تهدید بشریت
این اولین‌بار نیست که بشر توسط فناوری تهدید می‌شود. از اتوماسیون و تولید گرفته تا تجارت الکترونیک و خرده‌فروشی، انسان همیشه راه‌حلی برای سازگاری با این پیشرفت‌ها پیدا کرده است. معرفی فناوری جدید اغلب برای برخی افراد آزاردهنده بوده، اما از پیشرفت‌های جدید، نتایج خوبی حاصل شده و تغییرات فناوری همیشه یک عنصر کلیدی برای پیشرفت جامعه بوده است.
علاوه بر این، اگرچه کارشناسان می‌گویند سطحی از اضطراب موجه است، اما ممکن است هنوز زمان فشار دادن دکمه وحشت نرسیده باشد. اخیراً بعضی تحقیقات نشان داده‌اند که ترس از کنترل ربات‌ها بر مشاغل انسانی ممکن است ترسی بیش از حد مجاز باشد. تحقیقات نوامبر سال ۲۰۲۲ توسط یک استاد جامعه‌شناسی، اریک دالین در دانشگاه بریگام یانگ در ایالات متحده، نشان داده که نه‌تنها ربات‌ها با نرخی که اکثر مردم فکر می‌کنند جایگزین نیروی انسانی نمی‌شوند، بلکه برخی از مردم نیز میزان استفاده از ابزارهای اتوماسیون را اشتباه درک می‌کنند. داده‌های او نشان می‌دهد حدود ۱۴درصد از کارگران گفته‌اند که کارشان را با یک ربات جایگزین کرده‌اند. اما هم تخمین‌های کارگرانی که به‌دلیل فناوری جابه‌جایی شغلی را تجربه کرده‌اند و هم آن‌هایی که تمایلی به اغراق ‌کردن در سرعت و حجم این روند نداشته‌اند، دور از واقعیت بوده است. طبق نتایج این پژوهش تصور افراد از تصاحب ربات‌ها بسیار اغراق‌آمیز بوده است. کسانی که شغل خود را از دست نداده بودند، تقریباً دوبرابر و آن‌هایی که شغل خود را از دست داده بودند، حدود سه برابر بیشتر این سرعت را پیش‌بینی کرده بودند. این مسئله را هم باید در نظر گرفت که فقط به این دلیل که یک فناوری می‌تواند کاری را انجام دهد جایگزین نیروی انسانی نمی‌شود و فاکتورهای زیاد دیگری هم در این زمینه وجود دارند.
علاوه بر این‌ها، در استفاده از هوش مصنوعی همیشه باید ترکیبی از انسان و ربات وجود داشته باشد. بسیاری از مشاغل مانند تجارت از عهده‌ ربات‌ها برنمی‌آید؛ چراکه نیاز به ویژگی‌هایی کاملاً انسانی مانند داشتن رابطه، خلاقیت و هوش هیجانی دارد. پس نباید ربات‌ها را تنها بازیگران آینده‌ فضای کاری دانست.
در انتها باید گفت که ترس زیاد از فناوری باعث می‌شود افراد آن را نادیده بگیرند، اما این نادیده گرفتن قطعاً باعث از بین رفتن آن نمی‌شود. پس آشنایی با آن و یادگیری هرچه بیشتر نه‌تنها ترس کارمندان را کاهش می‌دهد بلکه جایگاه شغلی افراد را نیز بین مدیران و صاحبان کسب‌وکار مستحکم‌تر خواهد کرد.