به گزارش آتیه آنلاین، اگر نیروی انسانی جوان ماهر، خطوط به‌روز شده تولید و دانش روز حوزه تولید و کسب و کار را بتوان اضلاع کارکردی جریان تولید به شمار آورد، اهمیت حفظ و گسترش جمعیت نیروی جوان در سن کار برای چرخه کسب و کار تولید بیشتر روشن خواهد شد.
ضرورت توجه به تدوین و هدفگذاری سیاست‌های جمعیتی در راستای گسترش بازه سنی جوان به عنوان نیروی کار کشور آنجا بیشتر مشخص می‌شود که تاثیرگذاری مستقیم این بخش از نیروی انسانی شاغل در رشد و بهره‌وری تولید قابل مشاهده است.
به عبارتی میزان حضور جمعیت جوان شاغل ماهر در کنار دیگر شاخص‌های بهبهود فضای کسب و کار و رونق دهنده تولید است که رشد مولفه‌های خروجی بخش تولید را موجب می‌شود. کاهش سهم جامعه جوان از جمعیت کشور در حدود ۱۵ سال اخیر اما مسأله مهمی است که مناسبات حوزه جمعیت، تولید و اشتغال را دستخوش تغییرات کرده است.
همچنین از کاهش سهم جمعیت جوان در فاصله سه سرشماری گذشته در سال‌های ۱۳۸۵، ۱۳۹۰ و ۱۳۹۵ از ۳۵٫۴ درصد به ۳۱٫۵ درصد و سپس ۲۵٫۱ درصد نیز می‌توان اینگونه خروجی گرفت که تعادل و تناسب حضور بازه سنی جوان در فضای کار و تولید کاهش یافته و این تحولات نیازمند چاره اندیشی با استفاده از اجرای سیاست‌های کلان جمعیتی است.
پنجره جمعیتی؛ فرصت حفظ و گسترش جمعیت در سن کار
در حالی تحقیقات انجام شده در پژوهشکدۀ آمار ایران از ثبت جمعیت ۱۰۱ میلیون نفری کشور در سال ۱۴۳۰ خبر می‌دهد که براساس پیش‌بینی‌های منابع بین‌المللی حوزه جمعیت، ساختار سنی ایران از وضعیت کاملاً جوان امروز در حدود سه‌دهه آینده به ساختاری سالخورده تغییر پیدا می‌کند.
در شرایط کنونی البته فرصتی برای جبران وضعیت موجود در حوزه جمعیتی وجود دارد که در متن ابلاغیه سیاست‌های کلی جمعیت با عبارت «پویندگی، بالندگی و جوانی جمعیت کنونی کشور به‌عنوان یک فرصت و امتیاز» و در متون تخصصی جمعیت‌شناسی از آن با نام «پنجره جمعیتی» مورد اشاره قرار گرفته است.
در واقع این مجال وضعیتی است که حاصل جمع بازه جمعیتی (۱۵ تا ۶۴ ساله) در قالب «جمعیت مولد» به حداکثر میزان خود در مدت ۱۰۰ ساله توسعه‌یافتگی خواهد رسید که با استناد به آخرین سرشماری در سال ۱۳۹۵ این میزان به ۶۹٫۹ درصد یعنی بیش از دو سوم جمعیت کشور رسیده است.
با تکیه بر وضعیت موجود در حوزه شاخص‌های مرتبط با جمعیت، پنجره جمعیتی را باید به عنوان آخرین فرصت جبران عدم تناسب جمعیتی به شمار آورد و از این امکان برای بهبود داده‌های این حوزه و همچنین بازیابی جمعیت جوان در سن کار و هدفگذاری در جهت گسترش امکان حضور جوانان شاغل در آینده بازار کار استفاده کرد.
کاهش بهره‌وری با وجود افزایش میانگین سنی جامعه
موضوع مهم بهره‌وری نیروی کار در راستای بهره وری تولید، نکته دیگر در ارتباط با حوزه کسب و کار است که نیروی کار به صورت بی‌واسطه می‌تواند بر آن تاثیرگذاری داشته باشد.
طبیعتاً به هر میزان نیروی جوان در سن کار در فضای کار و تولید حضور پررنگ‌تری داشته باشد، به همان اندازه ایده‌پردازی، فعالیت گسترده و ظرفیت‌های نیروی انسانی بالاتری در این حوزه نقش خواهند داشت.
اصغر آهنی‌ها، فعال حوزه تولید درباره ارتباط تحولات شاخص‌های جمعیتی و حوزه تولید و نیروی کار به آتیه آنلاین گفت: در طول دهه‌های گذشته کندی رشد جمعیت در کشور کاملاً مشهود بود و این موضوع آسیب‌های بسیاری به ویژه در راستای تأمین نیروی کار مورد نیاز بخش تولید به‌دنبال داشت.
این کارشناس حوزه بازار کار همچنین بیان کرد: از سوی دیگر برخلاف جریان عملکرد جامعه جهانی در راستای حفظ نیروی کار و افزایش سهم حضور افراد در حوزه کسب و کار، در کشور ما با وجود افزایش سهم مشاغل سخت و زیان‌آور از مجموع اشتغال و بازنشستگی، بخش قابل توجهی از نیروهای انسانی جوان شاغل در موقعیت نامناسب بازنشسته شدند.
او در ادامه اضافه کرد: تاثیرات نامناسب روند گسترش فضای اشتغال سخت و زیان آور و عدم سیاست‌گذاری در راستای حل این چالش، حوزه بازار کار و تولید و البته صندوق‌های بازنشستگی را از لحاظ منابع و پایداری تحت تاثیر قرار داده است.
آهنی‌ها با اشاره به اینکه افراد بازنشسته‌ای که از امکان سخت و زیان‌آوری شغل بهره‌مند شده‌اند، در فرصت‌های شغلی دیگر مشغول به کار می‌شوند، توضیح داد: به دنبال شکل‌گیری این وضعیت، رشد هزینه و نیروی انسانی به بخش تولید وارد شده و همچنین بار مالی آن به صندوق‌های بیمه‌ای و بازنشستگی به‌ویژه تأمین‌اجتماعی تحمیل می‌شود.
این فعال بخش تولید در ادامه بیان کرد: موضوعات اشاره شده بی‌توجهی به سیاست‌های کلان حوزه اشتغال و تولید و البته عدم‌تناسب هدفگذاری مناسبات این حوزه با تحولات جمعیت در دهه‌های گذشته را نشان می‌دهد.
رشد تولید با حضور نیروی کار جوان
تحقق شعار سال ۱۴۰۲ در حوزه رشد تولید به عنوان یکی از شاخص‌های مهم توسعه اقتصادی ابزارهایی نظیر سیاست‌گذاری کلان، حمایت‌های دولت، مشارکت بخش خصوصی، تسهیلات نظام بانکی، تسهیل قوانین حوزه کسب و کار و جمعیت و البته امکان‌سازی برای استمرار حضور نیروی جوان را نیازمند است.
در این راستا تقویت امکان تداوم جوانان در چرخه تولید به عنوان یکی از اساسی‌ترین شاخص‌های این حوزه، سرعت تحقق رشد تولید و ارتقاء شاخص‌های آماری این بخش را تقویت می‌کند.
در نقطه مقابل اما بی‌توجهی به موضوع ایجاد تناسب در سیاست‌های کلان جمعیتی و عدم برنامه‌ریزی در حفظ جمعیت جوان که سالخوردگی جامعه را موجب خواهد شد، تحقق رونق تولید را با چالش مواجه خواهد کرد.
جوانان؛ مزیت رقابتی تولید در حوزه بین‌الملل
داده‌های مرکز آمار ایران در سال گذشته نشان می‌دهد که حدود ۲۶ میلیون نفر از جمعیت ۶۴ میلیون نفری (۱۵ ساله و بیشتر) کشور به عنوان فعالان حوزه‌های اقتصادی و بیش از ۲۳ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر از این جمعیت نیز جمعیت شاغل محسوب می‌شوند. این حجم از نیروی کار شاغل نیز وجود جوانان دارای انگیزه در حوزه کسب و کار را نشان می‌دهد.
حضور جمعیت بالای جوانان فعال در حوزه‌های مرتبط با اشتغال و تولید از امتیازات کشورمان نسبت به بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه است که باید با سیاست‌گذاری متناسب با ظرفیت‌ها از آن در راستای رشد بهره‌وری تولید، کاهش بیکاری و رونق اقتصاد استفاده کرد.
کم‌توجهی به تدوین سیاست‌های کلان جمعیتی در جهت کنترل و حفظ بازه جوانان در سن کار و متعاقب آن، رشد سالخوردگی و افزایش سهم آن از جمعیت کشور، علاوه بر کاهش امکان اشتغال جوانان و رشد شاخص‌های مرتبط با فعالیت نیروی کار جوان در بخش‌های اقتصادی و تولیدی، در بلندمدت موجب کاهش داده‌های مربوط به رفاه، اشتغال، بهره‌وری تولید و نیز فشار بر صندوق‌ها و سازمان‌های بازنشستگی خواهد شد.
سازمان تأمین اجتماعی نیز به عنوان بزرگترین نهاد بیمه‌ای با پوشش جمعیت کلان بیش از ۴۶ میلیون نفری به‌ویژه فعالان حوزه کسب و کار و تولید در صورت عدم تحقق سیاست‌های جوانی جمعیت، فشارهای ناشی از رشد تعداد بازنشستگان و مستمری‌بگیران و سال‌های تحت پوشش این بخش جمعیت و کاهش بیمه‌پردازی ناشی از کاهش جمعیت جوان شاغل بیمه‌پرداز را متحمل خواهد شد.
در نهایت نیروی کار جوان و کاهش میانگین سنی جامعه ناشی از اجرای سیاست‌های کلان جمعیتی را باید مزیت مهم رقابتی در حوزه تولید و صادرات بین‌الملل به حساب آورد و رشد میانگین سنی جامعه و کاهش افراد در سن کار را آسیب اشتغال، تولید، رفاه و تأمین اجتماعی محسوب کرد.
نظر شما