در مورد اسپاسم عضلانی و علل به وجود آمدن آن توضیح میدهید؟
اسپاسم عضلانی عبارتست از انقباضات شدید ناگهانی و غیرارادی ماهیچههای بدن که معمولاً به علت تحت فشار بودن عضله ایجاد و سبب گرفتگی و درد میشود. تحقیقات نشان میدهد عضلات و ماهیچههایی که به دو مفصل متصل هستند یا از آنها عبور میکنند، بیشتر درگیر گرفتگی و اسپاسم میشوند. میزان بروز گرفتگی عضلات در دو جنس به یک میزان است. معمولاً در افراد جوان در حین ورزش شدید و در افراد مسن؛ به ویژه در رختخواب که عمدتاً عضلات ساق پا، پا و ران را درگیر میکند، رایج است. همچنین گرفتگیها در سه ماهه آخر بارداری در خانمها نیز بسیار شایع است. بعضی از این عضلات و ماهیچهها عبارت هستند از: عضلات پشت ساق پا، پشت و جلوی ران، عضلات کمر، ماهیچههای کف دست و ماهیچههای بازو. از شایعترین علل اسپاسم عضلانی میتوان به درد عضلانی، خستگی بیش از حد، استرس و اضطراب و تحت فشار بودن بیش از حد عضلات و همچنین محدودیت مواد معدنی در بدن همچون کلسیم، منیزیم یا پتاسیم و داروهای دیوریتیک که عموماً برای فشارخون بالا استفاده میشوند، تنگی عروق، گردندرد و کمردرد مزمن، اختلالات عصبی، افزایش سن، چاقی و بیماری کلیوی اشاره کرد.
آیا ابتلا به یک بیماری میتواند باعث اسپاسم عضلانی شود؟
بله، گاهی اوقات اسپاسم عضلانی میتواند نشانهای از یک بیماری زمینهای باشد. هر کسی که از گرفتگی عضلانی به طور مکرر یا شدید رنج میبرد باید با دکتر در این زمینه مشورت کند. از آنجا که تکانههای عصبی بدن وظیفه کنترل عضلات را برعهده دارند، ابتلا به بعضی از بیماریها مانند بیماری اماس (نوعی بیماری مزمن سیستم عصبی مرکزی و نوعی اختلال خودایمنی که در آن، بدن به اشتباه به خودش حمله میکند)، دیستروفیهای عضلانی (بیماری که باعث تخریب یا اختلال در بافت ماهیچهای میشود)، لوپوس (نوعی بیماری خودایمن که در آن سیستم ایمنی به اشتباه اندامهای خودی را مورد حمله قرار میدهد)، بیماری اسکلروز (این بیماری منجر به از دست رفتن تدریجی عملکرد عضلات میشود)، دیستونی (انقباض غیرارادی مکرر و طولانی در یک عضله یا در گروهی از عضلات یا بروز وضعیتهای بدنی خاص است) و استفاده از داروهای ضدافسردگی نیز احتمال اسپاسم عضلانی را میافزاید.
در مورد انواع عضلات بدن و نحوه انقباض آنها نیز توضیح میدهید؟
به طور کلی، سه مدل عضله در بدن ما وجود دارد: عضلات صاف، عضلات قلبی و عضلات اسکلتی.
منظور از عضله اسکلتی یا ماهیچه اسکلتی، ماهیچههایی است که به استخوانهای بدن متصل میشود و هنگام حرکت دستها، پاها و تنفس، این ماهیچهها به صورت ارادی منقبض میشوند. انقباض در عضلات اسکلتی به دلیل کشیدگی بیش از حد عضلات یا وارد کردن فشار زیاد به عضلات اتفاق میافتد. درد شدید هنگام انقباض عضله از جمله علائم گرفتگی عضلات اسکلتی است. اکثر اوقات این اسپاسم با برآمدگی و احساس سفتی در عضله نیز همراه است.
اسپاسم قلب در نتیجه گرفتگی ناگهانی عضلات در عروق کرونری قلب اتفاق میافتد. اسپاسم موجب تنگ شدن عروق و در نتیجه مانع از عبور جریان خون به قلب میشود. ممکن است فرد گاهی دچار درد خفیف در ناحیه قفسه سینه شود. علاوه بر این، برخی علائم دیگر اسپاسم نیز توسط خود فرد قابل تشخیص است.
نوع سوم عضلات، عضلات صاف است. عضلات صاف در اندامهای داخلی بدن مانند معده، روده، سیستم گوارش و دیواره رگها وجود دارند. حرکات عضلات صاف، غیرارادی است و معمولاً نشانههای حرکتی بارزی ندارند. در صورت گرفتگی عضلات صاف، فرد نوعی درد شدید را احساس میکند که شروع شده اما زود متوقف میشود. اسپاسم عضلات صاف با حالت تهوع و تمایل به استفراغ همراه است.
اسپاسم عضلانی چگونه درمان میشود؟
درمان اسپاسم معمولاً خودبهخود برطرف میشود. ممکن است چند ثانیه یا حتی چند دقیقه طول بکشد تا آنها متوقف شوند، اما اغلب نیازی به درمان ندارند. نوشیدن آب فراوان میتواند به کاهش گرفتگی عضلات مرتبط با کم آبی کمک کند. معمولاً درمان اسپاسم به صورت روش دارویی و فیزیوتراپی است.
متخصص طب فیزیکی با ارائه تمرینات ورزشی، تنظیم مفاصل، درمانهای دستی، انجام روشهای تزریقی، دارو درمانی و سایر روشهای فیزیکی، تمام آسیبهای اسکلتی- عضلانی و گرفتگیهای عضلانی را درمان میکند.
اگر فردی به طور مکرر دچار گرفتگی عضلات میشود، دلیل آن، کمبود مواد معدنی مانند منیزیم، آهن و ویتامینهایی مانند ویتامین B کمپلکس، ویتامین B۶ یا ویتامین e و عدم مصرف ویتامین D است. بنابراین برای درمان گرفتگی عضلات، باید روزانه ویتامینهای B۱،B۱۲، منیزیم، پتاسیم و ویتامین D مصرف شود.
اگر فردی به اسپاسم عضلانی دچار شود، چه اقداماتی برای او مفید است؟
ابتدا محل موردنظر را به آرامی ماساژ دهید. سعی کنید ماساژ همراه با کشیدن ماهیچه و عضلاتی باشد که دچار اسپاسم شدهاند.
از کمپرس سرد استفاده کنید. قرار دادن کمپرس یخ به مدت ۲۰ دقیقه در سه روز اول گرفتگی عضلات و ماهیچهها باعث کاهش درد و تورم میشود. یخ با بیحس کردن عضلات و ماهیچهها از تحریکات عصبی جلوگیری خواهد کرد.
از کمپرس گرم استفاده کنید. بعد از سه روز استفاده از کمپرس سرد، نوبت به کمپرس گرم میرسد. شل شدن عضلات و افزایش خونرسانی به آنها از فواید کمپرس آب گرم است. کمپرسهای گرم و مرطوب میتوانند اثربخشی بهتری در فرایند درمان داشته باشند.
درمان اسپاسم عضلانی با تزریق «کورتیکواستروئید» که دارویی ضد التهاب است نیز یک روش درمان محسوب میشود. کورتیکواستروئید از شدت التهاب و درد با مهار کردن نوتروفیلها و واسطههای التهابی که سلولهای سیستم ایمنی قرار دارند، می کاهد. تأثیرات داروهای استروئیدی با تأخیر همراه است، اما تا چند هفته تأثیرات آرامبخشی آن پایدار خواهد ماند. بررسیهای انجام شده نشان میدهد تأثیر کاهش درد خفیف و متوسط این دارو، بین ۶ الی ۸ هفته بعد از آسیب همچنان ماندگار است.
نظر شما