جامعه هدف و مهم‌ترین بایدها و نبایدهای رژیم کتوژنیک

اکثر مردم در دوره‌ای از زندگی خود برای کم‌کردن وزن و رسیدن به تناسب اندام، انواع رژیم‌های مختلف را امتحان کرده‌اند. از روش‌های سنتی و پیشنهادات دوستان و آشنایان گرفته تا رژیم‌های غذایی خاص.

در این بین نیز رژیم کتوژنیک در دنیای امروز طرفداران بسیاری پیدا کرده است، اما یک رژیم کتوژنیک واقعی و کاربردی با آن چیزی که امروزه مد شده است، تفاوت‌ دارد. این رژیم برای بسیاری از ما تا حدودی ناشناخته است و از احتمال خطرناک بودن آن بی خبریم و یا اینکه اساساً نمی‌دانیم ماهیت رژیم کتوژنیک چیست و مواردی این چنین از جمله سؤالات بسیاری از افراد است.

رژیم کتوژنیک یک رژیم «پرچرب» است که اولین بار برای درمان بیماران استفاده می‌شده است. در اصل این رژیم از حدود صد سال پیش برای بیماران مبتلا به صرع استفاده می‌شده است (صرع یکی از شایع‌ترین بیماری‌های سیستم عصبی است)، البته بیشترین درمان‌های به کار رفته در صرع انواع داروهای ضد تشنج هستند، با این حـال ۳۰ تا ۴۰ درصد بیماران مبتلا به صرع، تشنج‌هایی دارند که با داروهای ضدتشنج کنترل نمی‌شوند. از این رو برای بیماران با صرع مقاوم به درمان که کاندید جراحی هم نیستند می‌توان از روش‌های دیگری از جمله تحریک عصبی و رژیم کتوژنیک استفاده کرد. رژیم کتوژنیک از سال ۱۹۲۱ برای درمان بیماران با صرع مقاوم به درمان استفاده‌ شده است و به تازگی استفاده از این رژیم در سایر بیماری‌های سیستم عصبی مانند پارکینسون، آلزایمر و ... هم مورد توجه قرارگرفته است.

در زمینه اثرات مفید رژیم‌های کتوژنیک مطالعات زیادی وجود دارد، برخی از این تحقیقات نشان داده‌اند که رژیم‌های کتوژنیک بعد از 6 ماه در 55 درصد کودکان سبب کاهش تشنج شده است و در بزرگسالان نیز باعث کاهش و قطع مصرف دارو شده است.
در عین حال امروزه این رژیم به یکی از محبوب‌ترین رژیم‌های غذایی برای کاهش وزن تبدیل شده است، این رژیم تقریبا از 10 درصد کربوهیدرات، 70 درصد چربی و 20 درصد پروتئین تشکیل شده است. در واقع رژیم کتوژنیک رژیمی است که کربوهیدرات‌ها (نان، برنج و ... ) را محدود می‌کند و مصرف چربی ها و پروتئین‌ها در آن افزایش پیدا می‌کند. همچنین معمولا در این رژیم اصل بر استفاده از روغن‌ها و چربی‌های سالم مانند: زیتون، روغن زیتون، روغن نارگیل، کره بادام زمینی، آجیل و دانه‌های خوراکی، ماهی‌ها، گوشت‌های سالم و چرب، تخم مرغ، آووکادو، سبزیجات، میوه‌هایی که قند پایین دارند و ... است.

الناز علی‌دوست؛ مشاور تغذیه و رژیم درمانی بالینی (کارشناس تغذیه) کارشناس ارشد فیزیولوژی ورزشی - گرایش سلامت و تندرستی
الناز علی‌دوست
مشاور تغذیه و رژیم درمانی بالینی

در حالت عادی، قندهای موجود در غذا در بدن انسان به گلوکز تبدیل شده و در سرتاسر بدن به‌ ویژه مغز پخش می‌شود تا به عنوان سوخت اصلی (انرژی) سوزانده شود، اما هنگام اجرای این رژیم چون منابع قندی محدود است بدن وارد فاز قحطی یا گرسنگی می‌شود، در ابتدا بدن از ذخایر قندی خود استفاده می‌کند و پس از اتمام ذخایر قندی (گلوکز)، بدن چربی‌های خود را می‌سوزاند، یعنی سراغ منبع سوخت دوم خود می‌رود که چربی‌ها و البته پروتئین‌ها هستند و ماده‌ای تولید می‌کند که کتون بادی نامیده می‌شود، در واقع کتون بادی‌ها به جای گلوکز نقش تولید انرژی را به عهده می‌گیرند.
نتیجه مطالعات در مورد این رژیم و مجوز استفاده از آن در کاهش وزن متفاوت است و نتایج بررسی‌ها بسیار متناقص است. این رژیم به هیچ وجه نباید طولانی مدت یا همیشگی باشد و باید کنترل شده، برای مدتی کوتاه با برنامه‌ریزی دقیق و تحت نظرکارشناس یا متخصص تغذیه اجرا شود چون در غیر این صورت زیان آور خواهد شد.
در روزها یا هفته‌های اول اجرای رژیم کتوژنیک، بیشتر افراد با کاهش سطح انرژی و عملکرد ذهن، افزایش اشتها، مشکلات خواب، هضم نامناسب، خستگی مفرط، تنفس بد بو، کاهش توان برای اجرای حرکات ورزشی و کاهش میل جنسی مواجه خواهند شد. چون در واقع سوخت اصلی مغز و سیستم عصبی گلوکز است که با محدود شدن کربوهیدرات میزان آن در بدن کاهش می‌یابد و در نتیجه کارایی سیستم عصبی به طور قابل توجهی کم می‌شود و بی‌حوصلگی، عدم تمرکز و پرخاشگری فرد را کلافه می‌کند.

با آغاز این رژیم به دلیل محدود شدن کربوهیدرات‌ها، میزان زیادی از آب بدن دفع می‌شود که در نتیجه آن کاهش وزن ناگهانی بدن رخ می‌دهد، پس سعی کنید در طول این رژیم مایعات کافی مصرف کنید.
متاسفانه در این روزها بسیاری از افراد از طریق برخی مراکز ورزشی، فضای مجازی و یا حتی سالن‌های زیبایی با تبلیغ کاهش وزن در کوتاه مدت و ... رژیم غذایی کتوژنیک را باشیوه‌ای غیر اصولی گرفته‌اند که این خود باعث به وجود آمدن مشکلات بسیاری در افراد می‌شود. از آنجایی که سلامتی مهمترین موهبت و شاید تنها دارایی این روزهای ماست پس باید در حفظ آن کوشا باشیم و بدانیم بطور کلی این رژیم یکی از مهمترین رژیم‌های غذایی مهم دنیا است که برای پیشگیری و بهبود بیماری‌ها توصیه می‌شود و مطالعات در کوتاه مدت تاثیرات مثبتی مانند : بهبود شرایط تخمدان پلی‌کیستیک، کاهش وزن، کاهش چربی خون، کاهش فشارخون و کاهش مقاومت به انسولین را نشان داده‌اند. ولی مطالعاتی که طولانی مدت بر روی این رژیم انجام شده‌اند بسیار کم و ضد و نقیض هستند. همچنین هنوز اطلاعات کافی در مورد امن بودن این رژیم در طولانی مدت در دسترس نیست و این احتمال وجود دارد که این رژیم در طولانی مدت بر کلیه‌ها فشار وارد کند، باعث افسردگی شود، ریزش موی شدید ایجاد کند، عضلات از بین بروند، افزایش خطر بیماری قلبی عروقی را سبب شود و ....
این رژیم یک رژیم موقتی است و پایدار نیست که نهایتا در دوره سه ماهه برای لاغری کاربرد دارد، اگر چه این رژیم در کوتاه مدت باعث کاهش وزن می‌شود ولی پس از اتمام این رژیم احتمال برگشت به وزن قبلی بسیار زیاد است، پس بهتر است اگر هدف شما کاهش وزن است، سبک زندگی خود را تغییر دهید تا کاهش وزن شما دائمی باشد و سلامتی شما هم حفظ شود.

کد خبر: 63991

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • 3 + 4 =