نکته مهم و اساسی درباره وصول مطالبات تأمین‌اجتماعی از دولت‌ها، به پرداخت به‌موقع بدهی حق‌بیمه مرتبط می‌شود. در واقع، وصول به‌روز مطالبات و جلوگیری از انباشت بدهی است که تضمین توسعه خدمات تأمین‌اجتماعی به جامعه تحت‌پوشش را شکل می‌دهد.

عمل به تعهدات دولت نسبت به تأمین‌اجتماعی با مبلغی در حدود ۱۵هزار میلیارد تومان ماهانه، در کنار مجموع بیش از ۴۲هزار میلیارد تومان هزینه ماهانه این سازمان، بستر اجرای بهینه تعهدات آن نسبت به جامعه بیمه‌شدگان، کارفرمایان، بازنشستگان، مستمری‌بگیران، مقرری‌بگیران بیمه بیکاری و افراد تبعی آنان را فراهم می‌کند.

قطعاً ارائه خدمات در بخش‌های درمان، معیشت، بازنشستگی، مستمری و انواع دیگر خدمات متنوع و گسترده، از دیگر مزایای وصول مطالبات تأمین‌اجتماعی از دولت و پرداخت به‌موقع حق‌بیمه از سوی دولت و بخش خصوصی محسوب می‌شود.

همچنین با تأمین منابع لازم در راستای دریافت مطالبات گذشته و جاری تأمین‌اجتماعی، می‌توان افزایش میزان و سهم تسهیلات قرض‌الحسنه و اختصاص آن به جامعه بازنشستگان این سازمان را فراهم کرد.

بخش عمده‌ای از انباشت مطالبات تأمین‌اجتماعی از دولت و ایجاد مشکل در پرداخت‌های سهم حق‌بیمه دولت نسبت به این سازمان بیمه‌ای مربوط به دولت‌های گذشته در سنوات قبل است که باید در راستای دریافت این مطالبات اقدامات جدی صورت گیرد.

البته در سال‌های اخیر اقدامات قابل‌توجهی در راستای بهبود وضعیت بازنشستگان و مستمری‌بگیران سازمان تأمین‌اجتماعی رخ داده که یکی از آن‌ها افزایش سقف تسهیلات قرض‌الحسنه بازنشستگان به مبلغ ۲۰ میلیون تومان براساس تصمیمات سازمانی است. توجه دولت‌ها به موضوع پرداخت به‌روز سهم حق‌بیمه و بازپرداخت مطالبات پیشین در بهبود این خدمات تأثیرگذاری دارد.

طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، میزان تسهیلات تأمین‌اجتماعی به بازنشستگان و مستمری‌بگیران تحت‌پوشش این نهاد بیمه‌ای روند افزایشی داشته است. عمده مطالبات انباشته تأمین‌اجتماعی به سال‌ها قبل برمی‌گردد و دولت‌های پیشین در این زمینه تعلل کرده و این روند در دوره‌های مختلف موجب انباشت و فراوانی این مطالبات شده و امکان تسویه به‌هنگام و کوتاه‌مدت را کاهش داده است.

در زمستان سال ۱۴۰۱ در کمیسیون‌های مختلف مجلس شورای اسلامی در ارتباط با دیون دولت بابت حق‌بیمه ۲۶ گروه بیمه‌شده خاص، مدارک کافی به نمایندگان مجلس ارائه شد. پرداخت حق‌بیمه این گروه‌ها بنابر قانون برعهده‌ دولت است، اما عدم پرداخت آن در سال‌های گذشته موجب انباشت بدهی دولت به تأمین‌اجتماعی شده است.

کانون‌های بازنشستگان در زمینه پرداخت مطالبات تأمین‌اجتماعی، همواره با دولت و نمایندگان مجلس رایزنی خواهند کرد تا سهام شرکت‌های سودآور و بورسی به این سازمان واگذار شود. سازمان تأمین‌اجتماعی برای انجام تعهدات مستمر خود به پول نقد نیاز دارد و در واقع سودآوری سهام واگذار شده به سازمان تأمین‌اجتماعی در قبال رد دیون دولت به این نهاد است که باید تضمین لازم را داشته باشد.

با توجه به تأثیرگذاری تسویه بخشی از بدهی دولت به تأمین‌اجتماعی، شاید بتوان مؤثرترین راهکار حل بحران ناترازی تأمین‌اجتماعی را پرداخت دیون انباشته دولت به این نهاد بیمه‌ای دانست. باید بپذیریم دولت سیزدهم در این زمینه عملکرد قابل‌قبولی داشته است. امید که علاوه پرداخت‌های صورت گرفته در سال‌های اخیر در دولت سیزدهم، پیش‌بینی و موارد مصوب در راستای وصول مطالبات تأمین‌اجتماعی از دولت، زمینه کاهش انباشت مطالبات و ایستایی و تعادل بیشتر این سازمان بزرگ بیمه‌ای و بازنشستگی را موجب شود.