به گزارش آتیه‌آنلاین، پلیس فرانسه سحرگاه سه‌شنبه‌ یک اردوگاه موقت آوارگان در مرکز پاریس را تخلیه کرد. مقامات پاریس پیشتر نیز اردوگاه دیگری را اواخر هفته گذشته برچیده بودند. در این رابطه، پلیس فرانسه در پیامی توئیتری اعلام کرد که «یک اردوگاه به طور غیرقانونی در میدان «پلاس دو لا رپوبلیک» در پاریس بر پا شد و پلیس بلافاصله این مکان غیرقانونی را تخلیه کرد.» پلیس اظهار داشت که انجمن‌های خاصی این اردوگاه موقت را سازماندهی کرده‌اند، اما این موضوع غیرقابل‌قبول است.
خبرگزاری فرانسه نیز گزارش داد که پلیس هنگام تخلیه اردوگاه از گاز اشک‌آور استفاده کرده است. «جرارد دارمن»، وزیر کشور فرانسه در پیامی توئیتری اعلام کرد که تصاویر این عملیات تکان‌دهنده است و خواست که گزارشی دقیق در این‌باره ارائه شود. میدان مذکور پس از آنکه پلیس هفته گذشته نزدیک به دو هزار نفر از اردوگاه دیگر را اخراج کرد، برپا شد.
بحران پناهجویانی که سودای رسیدن به قاره سبز را در سر دارند، به‌رغم پاندمی کرونا، همچنان در شرق اروپا و آب‌های مدیترانه قربانی می‌گیرد و از سرخط خبرها خارج نشده است. نیروهای گارد ساحلی یونان در روز نهم نوامبر از ورود یک قایق حامل ۲۵ پناهجو از جمله کودکان و زنان به آب‌های ساحلی این کشور ممانعت کرده و قایق مذکور را به سوی آبهای ساحلی ترکیه بازگرداندند.
در تاریخ ۱۸ نوامبر، رادیو بین‌المللی فرانسه از افزایش ورود پناهجویان از مرزهای زمینی به اروپا خبر داد. در این رابطه «فرونتکس» آژانس محافظ مرزهای زمینی و دریایی اروپا اعلام کرد که عبور غیرقانونی از مرزهای زمینی اتحادیه اروپا توسط پناهجویان از طریق کشورهای حوزه بالکان در طول یک سال دوبرابر شده است. این در حالی است که ورود پناهجویان از طریق دریای مدیترانه به شدت کاهش یافته است و از کشورهای بالکان غربی عبور کرده‌اند. این تعداد نسبت به ماه سپتامبر، به میزان یک سوم افزایش داشته است. همچنین طی ده ماه نخست سال ۲۰۲۰، آمار اولیه نشان می‌دهد که بیش از ۱۹ هزار و ۷۰۰ نفر، از همین مسیرها عبور کرده‌اند که این آمار نسبت به مدت مشابه در سال ۲۰۱۹ دو برابر شده است.
تقریبا نیمی از این پناهجویان، سوری بودند و افغان‌ها نیز یک چهارم آنان را تشکیل می‌دادند. همچنین در مجموع، ورود به اتحادیه اروپا نسبت به سال ۲۰۱۹ به دلیل «کاهش شدید ورود از سمت شرق و غرب مدیترانه» کمتر شده است. در غرب مدیترانه، مجموعاً ۱۳ هزار و ۴۰۰ پناهجو طی ۱۰ ماه نخست سال جاری خود را به اروپا رسانده‌اند که نسبت به دوره مشابه در سال ۲۰۱۹ به میزان ۳۷ درصد کاهش داشته است.

اختلاف‌ بر سر رویکردی واحد
اتحادیه اروپا همچنان سعی دارد راهی برای حل این وضعیت نابسامان بیندیشید. وضعیتی که ابعاد گوناگون اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و همچنین فرهنگی را در دل خود دارد. پس از ویرانی اردوگاه پناهجویان موریا در جزیره لسبوس، وزرای امور داخلی اتحادیه اروپا در ماه اکتبر گرد هم آمدند تا روند اصلاحات سیاست مهاجرتی این بلوک را آغاز کنند. اما همچنان هیچ تغییری بنیادین و سریعی روی نداده است؛ چراکه اساساً ۲۷ کشور عضو با یکدیگر در مورد پیشنهادات این پیمان جدید در زمینه پناهندگی و مهاجرت اختلاف نظر شدید دارند. طرح کمیسیون اروپا خواستار غربالگری هرچه‌ سریع‌تر قبل از ورود و خروج کسانی است که از نظر کیفیت پناهندگی نتوانسته‌اند راه به جایی ببرند. تمرکز این بلوک در حال حاضر بر پایان دادن به رویه‌های کُند مدیریت مرزی است که نه ‌تنها غیرانسانی و ناکارآمد بوده، بلکه عامل ایجاد اردوگاه‌های نامناسب و شلوغی است که سال‌ها عمر بسیاری از افراد در آن نابود می‌شود.
این وضعیت البته در میانه پاندمی کرونا می‌تواند خطرناک‌تر نیز باشد. همچنین باید در نظر داشت که استمرار حضور پناهجویان در مکانی مشخص می‌تواند بستری برای اقدام‌های غیرانسانی نیروهای پلیس کشور میزبان باشد. طی روزهای اخیر، دویچه وله گزارش داد که شورای اتحادیه اروپا عملکرد و شیوه برخورد مقامات یونانی با آوارگان و پناهجویان را به شدت مورد انتقاد قرار داده است. کمیته شورای اتحادیه اروپا برای مبارزه با شکنجه و سوءرفتار (CPT)، از شرایط بازداشت و نگهداری پناهجویان در یونان انتقاد کرده و از دولت این کشور خواسته است که شیوه و موازین خود را در رابطه با پذیرش پناهجویان مورد اصلاح و بازبینی قرار دهد. این کمیته روز پنج‌شنبه ‌۱۹ نوامبر با انتشار گزارشی اعلام کرد، «اتهاماتی قابل‌درک و باورپذیر» در ارتباط با بازگرداندن غیرقانونی پناهجویان از یونان به ترکیه وجود دارد. این نهاد اروپایی همچنین از برخورد و رفتار «غیرانسانی و تحقیرآمیز» با آوارگان و پناهجویان در کمپ‌های موجود در یونان انتقاد کرد. البته وزارت خارجه یونان در واکنش به این انتقادها آنان را «بی‌اساس و کاملاً اشتباه» خواند.
ویروس بیگانه‌هراسی
رئیس شورای اروپا پیشتر ابراز امیدواری کرده بود که تغییراتی اساسی در روند سیاست‌های مهاجرتی این بلوک صورت بگیرد، اما به‌نظر می‌رسد که همچنان کشورهای حامی سیاست‌های ضد پناهجویان مانع از این اجماع شده‌اند. مجارستان، لهستان، اسلوواکی و جمهوری چک از جمله کشورهایی هستند که ایجاد سازوکاری واحد برای مواجهه با بحران پناهجویان را ناکام گذاشته‌اند. این کشورها، مخصوصا جمهوری چک، خواستار ایجاد «مناطق مخصوص» برای پناهجویان در خارج از مرزهای اروپا هستند، چه‌بسا مانند نمونه‌ای که در حال حاضر در مرز مشترک میان ترکیه و یونان وجود دارد.
نکته جالب‌توجه این‌که عدم رسیدن به سیاستی واحد در قاره سبز و ادامه وضعیت فعلی در نهایت بیش از همه به سود خود اتحادیه اروپا خواهد بود. نباید از یاد ببریم که مدتی پیش «رجب طیب اردوغان»، رئیس‌جمهوری ترکیه به‌ خوبی توانست از کارت پناهجویان به سود خود استفاده کرده و با فرستادن موج پناهجویان به مرزهای یونان، از اتحادیه اروپا امتیازگیری و اخاذی کرد.
در نبود یک رهبری اخلاقی برای ارائه فرمولاسیون جدید در قبال مواجهه با این بحران انسانی، تمامی ارزش‌هایی که این  بلوک مانند چند فرهنگ‌گرایی گرفته تا آزادی و هویت متکثر بدان می‌بالید در شرف نابودی هستند. به‌نظر می‌رسد که ایده حذف و برتری در این وضعیت همچنان دست بالا را داشته باشد؛ ایده‌ای که می‌کوشد از «اروپای واقعی» در برابر «بیگانگان خارجی» حراست کند.
مشکل اینجاست که هرچه بحران پناهجویان گسترده‌تر شود، وضعیت خود اروپا نیز بغرنج‌تر می‌شود. دولت فدرال آلمان پیشتر گزارش داد که این کشور در سال ۲۰۱۶ برای مواجهه با موج پناهجویان ۲۱ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار هزینه کرد. این در حالی است که پاندمی کرونا تصویری تیره ‌و تار برای اقتصاد جهان ارائه کرده و به‌نظر می‌رسد که اگر اروپا می‌خواهد اوضاع نابسامان خود را از این بدتر نکند، باید به راهکاری منسجم و بنیادین برای مواجه با این بحران دست یابد. پدیده‌ای که باید آنرا بحران دانست و مربوط به امروز و دیروز نیست؛ بلکه قدمتی به اندازه تاریخ این قاره دارد.

گزارش: فرزاد سیف‌نیا