به اعتقاد نویسنده، گردشگری شهری میتواند به ایجاد شغل و کسب درآمد برای شهروندان منتهی شود. مطمئنا نمیتوان تمام شهرهای ایران را از دیدگاه قابلیت گردشگری شهری به یک چشم نگاه کنیم. برای روشن شدن موضوع ابتدا از دلایل سفر به شهرهای مختلف در سراسر دنیا از جمله ایران میپردازیم. دو گروه کلا از ظرفیتها و قابلیتهای گردشگری شهری استفاه میکنند. گروه اول کسانی هستند که بهمنظور کسب و کار، شرکت در همایشها، سمینارها و نمایشگاهها به شهرهای دیگر سفر میکنند و گروه دوم کسانی هستند که بهمنظور گذراندن اوقات فراغت، شناخت فرهنگهای دیگر، جستجوی علایق شخصی، زیارت اماکن متبرکه و تفریح به این شهرها سفر میکنند. برای ایجاد جذابیت شهری عوامل مختلفی مثل ایجاد جاذبه، زیرساختهای لازم، اقامتگاههای مناسب، مراکز خرید، تفرجگاهها، حمل و نقل شهری مناسب، اطلاع رسانی، احیای بافت تاریخی، آبنماها، مراکز نمایشگاهی و همایشها، جشنوارهها و ... دخیل هستند که قطعا تمام این موارد را میتوان در قابلیت گردشگری شهری در ایران تعمیم دهیم. قطعا شهرهای توریستی ایران مثل تهران، شیراز، یزد، اصفهان و بعد از آن شهرهای شمالی کشور، مشهد، کرمان و اهواز و ... این قابلیتها را ایجاد کردهاند اما این را نمیتوان به تمام شهرها تعمیم داد. البته شهرهایی که نام برده شد، میتوانند الگویی برای تمام شهرهای ایران باشند که از این ظرفیتها برخوردار هستند. بهطور کلی گردشگری و به ویژه گردشگری شهری مولد اشتغال است و در بسیاری از موارد بهعنوان یکی از عوامل مهم توسعه اقتصادی، اجتماعی و رفاهی شهر و شهرنشینان محسوب میشود. با ورود گردشگران به شهرها، تقاضا برای خدماتی مثل اقامت، پذیرایی، حمل و نقل، گشت و گذار، استفاده از مراکز خرید و ... شکل میگیرد که میتواند به پویایی اقتصاد منجر شود. به نظر من شهرداریها میتوانند با سرمایهگذاری و توسعه زیرساختهای شهری، بستری را برای ایجاد درآمد پایدار شهر و مدیریت شهری ایجاد کنند. این سرمایهگذاری در شبکه حمل و نقل، تاسیسات شهری، فضاهای تفریحی و اوقات فراغت، بوستانها، احیای بافتهای تاریخی، تبلیغات و اطلاعرسانی، شبکههای مجازی علی الخصوص برگزاری تورهای مجازی با محتواهای بسیار خوب و آموزنده جهت آشناسازی با قابلیتهای گردشگری شهر و ... باید باشد. مطمئنا سود حاصل از گردشگری شهری میتواند بهطور مستقیم و غیر مستقیم عاید شهر شود و رشد اقتصادی ناشی از آن ایجاد اشتغالزایی کند و چه بسا سرمایهگذاری به رشد و توسعه پایدار شهری از بعد اقتصاد در ابعاد ملی و بینالمللی منجر شود.
برای بهبود فضاهای شهری، برنامهریزی و مدیریت بهینه بهرهبرداری از فضاهای شهری و علیالخصوص استفاده از مدیران محلی کمک شایانی به بهبود فضاهای شهری خواهد کرد. مدیران شهری که مسئول برنامهریزی و بهرهبرداری از این فضاها هستند، باید به کیفیت خدمات گردشگری، ساماندهی فضاهای گردشگری، مدیریت فضاهای گردشگری و همچنین قیمت خدمات گردشگری نظارت داشته باشند. میزان رضایتمندی گردشگران بهطور مرتب ارزیابی شود. ضمنا از آموزش و تربیت نیروی متخصص علیالخصوص نیروی آشنا و مسلط به فرهنگ گردشگران داخلی و خارجی نباید غافل شد.
مسئولان امور گردشگری و شهری باید با ایجاد کارگروههای تخصصی ویژگیهای لازم برای توسعه گردشگری شهر را به روش علمی و پژوهشی بررسی کنند. جاذبههای اصلی گردشگری که جذابیت آن شهر محسوب میشود، در کنار وضعیت خدمات اقامتگاهها، حمل و نقل مناسب، برگزاری جشنوارهها و آیینهای خاص آن شهر، برگزاری نمایشگاهها و در نهایت ایجاد ظرفیت در شهر و تبدیل شدن به یک قطب گردشگری از اصول مهم برای توسعه گردشگری شهر میتواند محسوب میشود. ناگفته نماند که گسترش فضاهای باز جمعی، ایجاد مراکز تفریحی مدرن، اماکن تاریخی و احیای آن، فضاهای سبز، بازارها، نوسازی بافتهای تاریخی، بازسازی فضاهای تفریحی با ارائه تسهیلات مناسب، کمک شایانی میتواند به توسعه گردشگری شهری بکند و به خصوص زیرساختهایی که برای توسعه گردشگری نیاز است را ایجاد کند.
جز در مورد چند شهر، نمیتوان به این مورد که قابلیت گردشگری شهری در ایران به درستی استفاده شده است یا خیر، با قاطعیت پاسخ مثبت داد. از دیدگاه نگارنده از این فرصتها استفاده نشده است و قطعا بیشتر میتوان از این قابلیتها استفاده کرد. تقویت مشارکت بخش خصوصی با توجه تجربیاتی که بخش خصوصی در عرصه گردشگری حرفهای دارد و ایجاد رقابت در جهت توسعه پایدار گردشگری شهری، میتواند بستری را برای استفاده بهینه از قابلیتهای گردشگری شهری ایجاد کند. ضمنا وجود تبلیغات داخلی و خارجی، استفاده از شبکههای مجازی برای معرفی این ظرفیتها به گردشگران داخلی و خارجی، به خصوص با ایجاد محتوا و همچنین تربیت نیروهای متخصص، بسط مراکز فرهنگی و فرهنگسراها میتواند بسیار موثر باشد. نکتهای که لازم است گفته شود، تغییر نگرش مسئولان و شهروندان نسبت به جذب گردشگر شهری است قطعا برخورد مناسب و در خور شان گردشگر و بررسی و رفع مشکلات گردشگران، میتواند جزء مهمترین راهکارهای استفاده از ظرفیتهای گردشگری شهری در ایران باید باشد.
نظر شما