به گزارش آتیه‌آنلاین، با گذشت تنها قریب به یک ماه از اقدامات تروریستی داعش در فرانسه، اخیراً فواد حسین، وزیر خارجه عراق در اظهاراتی از وجود هسته‌های خُفته داعش و افزایش تحرک این عناصر تروریستی در نقاط مختلفی از این کشور خبر داد.
این اظهارات که در نشست خبری وزیر خارجه در بغداد عنوان شد، بار دیگر تاییدی بر فعالیت زیرزمینی و ادامه حیات این تشکیلات تکفیری بود. اظهارات وزیر خارجه عراق در شرایطی عنوان شد که دولت بغداد خبر از تغییر وضعیت در ساختار نیروهای خارجی و نظامیان غیر عراقی (مانند ناتو و نظامیان آمریکا) و خارج کردن بخشی از این استعداد نظامی می‌دهد.
این در حالی است که برخی کارشناسان مسائل بین‌الملل با رصد تحولات امنیتی عراق ریشه فعالیت زیرزمینی داعش در این کشور را، بر اساس الگوریتم تشکیلاتی این گروه تروریستی و راهبردهای جدید ابلاغی از سوی مرکزیت آن می‌دانند. در واقع ساختار تشکیلاتی در سازمان رزم این گروه متشکل از دو بخش داخلی و خارجی است.
انصار و مهاجرین: دو روح در یک بدن
برای توضیح دقیق‌تر باید به گزارش واشنگتن پست در آوریل سال گذشته و همچنین گزارش جامع «اندیشکده جهادیکا» در ایالات متحده اشاره داشت. در گزارش‌های منتشر شده از سوی منابع مذکور که توسط کارشناسان ضدتروریسم در واشنگتن تهیه و تولید شده با اشاره به این مساله که ساختارِ سازمانی داعش با الگوگیری از «سازمان القاعده» به عنوان قدیمی‌ترین و بزرگترین تشکیلات بنیادگرای رادیکال (آنهم از نوع سلولی) طراحی شده از دو بخش «مهاجر و انصار» شکل گرفته است.
به عبارتی، عناصر خارجی که خود را از اقصی نقاط جهان به جغرافیای حیات این تشکیلات رسانده‌اند در جرگه نیروهای «مهاجر» و در مقابل بدنه بومی و نیروهای جذب شده از داخل این جغرافیا در بخش «انصار» به خدمت گرفته می‌شوند. همانطور که فواد حسین در نشست خبری به موضوع عناصر خارجی اشاره کرد باید نگاهی جامع به مشکلات و تبعات حضور این قبیل عناصر از جهت حقوقی، امنیتی و بین‌المللی داشت.
نمودارِ صعودی اقدام
با سقوط هر دو پایتخت خلافت در عراق و شام که با حضور نیروهای ارتش در موصل و رقه همراه بود، اسناد متقنی در خصوص عناصر خارجی به دست آمد که در اختیار مراکز امنیتی و نهادهای مسئول در حوزه ضدتروریسم در عراق و سوریه قرار گرفت. اما موضوعی که باید مورد توجه قرار گیرد و امروز به یک تهدید و بحرانی جدی در حوزه امنیت مبدل گشته مسئله استرداد این عناصر مهاجر به کشورهای مبداء و ادامه فعالیت هسته‌های انصار و بومی‌های این تشکیلات در جغرافیای عراق و سوریه است.
بر اساس اخبار منتشر شده از سوی خبرگزاری اعماق (رسانه رسمی گروه تروریستی داعش)، میانگین تعداد عملیات‌های این گروه در عراق (استان های کرکوک، الانبار، دیالی و نینوا) رقمی در حدود ۱۲ عملیات در ماه است. این عدد در مقایسه با همین زمان در سال گذشته ۳۵ درصد رشد داشته و نمودار این اقدامات نشان از افزایش تحرکات این تشکیلات در عراق دارد.
پیام خلیفه جدید
۲۸ اکتبر، برابر با ۱۰ ربیع الاول (چیزی در حدود یک ماه قبل) پیام صوتی ۶۰ دقیقه‌ای از سوی خبرگزاری اعماق با صدای سخنگوی رسمی گروه تروریستی داعش منتشر شد. صوتی که در آن «ابو حمزه القرشی»، سخنگوی جدید داعش سخنانی را ایراد کرده و بخشی از آن به مواضع خلیفه جدید این تشکیلات تروریستی مربوط است. در این پیام صوتی مسائل مختلفی در خصوص حیات و ادامه فعالیت هسته‌های این تشکیلات عنوان شده که برای مثال می‌توان به فعالیت روزافزون داعش در یمن و شرق آسیا و همچنین ادامه عملیات‌های انتحاری این تشکیلات همانند اقدام تروریستی سریلانکا اشاره داشت.
از دیگر مسائل عنوان شده در این پیام، سخنان «ابراهیم القرشی»، جانشین ابوبکر البغدادی است که به اسارت تعداد قابل توجهی از عناصر داعش در اردوگاه‌های عراق و سوریه اشاره می‌کند. اسرایی که بخش قابل توجهی از آن‌ها را نیروهای خارجی و مهاجر شکل داده و خلیفه جدید داعش، نویدِ افزایش اقدامات عملیاتی برای آزادسازی آن‌ها را می‌دهد. اشاره به این پیام در حالی از اهمیت بالایی برخوردار است که برخی کارشناسان ضد تروریسم به خصوص در اندیشکده‌های اروپایی یکی از مهمترین دلایل رشد نمودار اقدامات تروریستی این گروه را راهبرد جدید مرکزیت داعش و دستور این تشکیلات به هسته‌های خود عنوان کرده‌اند.
دور جدید رقابت با سازمان القاعده
این در حالی است که گزارش‌های متعددی توسط سازمان ملل متحد و ناتو از احیای القاعده در آسیای مرکزی و جنوبی و همچنین پوشش عناصر داعش و القاعده از سوی برخی گروه‌های بومیِ حاضر در این مناطق، منتشر شده است.
در همین راستا شبکه خبری فاکس‌نیوز در برنامه‌ای در خصوص مرگ «ایمن الظواهری» رهبر سازمان القاعده که روزهای قبل روی آنتن این شبکه رفت، با دعوت از برخی کارشناسان فعال در حوزه تروریسم و گروه‌های بنیادگرای رادیکال به تلاش داعش برای احیای خود و افزایش اقدامات با هدف جای‌گیری در جغرافیای القاعده اشاره و آنرا بررسی کرد.
استمرارِ بحران با مدلی دیگر
به هر ترتیب رشد اقدامات تروریستی داعش در شرایطی توجه رسانه‌ها و وزیر خارجه عراق را به خود جلب کرده است که آینده روشنی برای عناصر خارجی و اسرای مهاجرِ این تشکیلات تروریستی در عراق و سوریه مشخص نیست و کماکان مسائل و مشکلات جدی در خصوص بازگشت و استرداد، بعلاوه تعیین کشور میزبانِ محاکمه وجود دارد.
در روزهایی که برخی کارشناسان مسائل خاورمیانه معتقدند که این جغرافیا دستخوش تحولاتی در حوزه امنیتی و دیپلماتیک خواهد بود، علاوه بر مشکلات تروریست‌های خارجی با ملیت‌های مختلف، حالا رشد اقدامات عناصر بومی نیز به معضلی جدی تبدیل شده است. معضلی که می‌تواند همچون سال‌های قبل با مشارکت برخی دولت‌ها به بحرانی تمام عیار در کنار اپیدمی کرونا برای جهانیان تبدیل شود.
گزارش: اردشیر حبیبی
نظر شما