به گزارش آتیه آنلاین، اشتغال و بیکاری به عنوان بخشی از شاخص‌های عمده بازار کار از جمله موضوعات اساسی اقتصاد هرکشوری است، به گونه‌ای که افزایش اشتغال و کاهش بیکاری به عنوان یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی جوامع تلقی می‌شود و نرخ بیکاری یکی از شاخص‌هایی است که برای ارزیابی شرایط اقتصادی کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد.

جمعیت ۲۶ میلیون نفری فعال در کشور

گفتنی است که یافته‌های آماری حوزه نیروی کار، اشتغال و بیکاری بر مبنای جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر کشور محاسبه می‌شود و بر اساس جدیدترین خروجی طرح آمارگیری نیروی کار در تابستان ۱۴۰۰، قریب به ۶۳ میلیون نفر جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر در کشور وجود دارد که نزدیک به ۲۶ میلیون نفر (۴۱.۱ درصد) در قالب جمعیت فعال و ۳۷ میلیون نفر(۵۸.۹ درصد) نیز در حوزه جمعیت غیرفعال محسوب می‌شوند.

مطابق روش معمول در بررسی‌های نرخ بیکاری و نرخ اشتغال، آمار این بخش از طریق داده‌های جمعیت فعال استخراج می‌شود و شاخص‌های عمده بازار کار در جدیدترین طرح آمارگیری نیروی کار نشان می‌دهد که ۲۳ میلیون و ۴۰۵ هزار نفر، معادل (۹۰.۴ درصد) از جمعیت کشور تحت عنوان جمعیت شاغل محسوب می‌شوند و این در حالی است که نزدیک به ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر بیکار در کشور شناسایی شده است و در واقع می‌توان گفت که نرخ بیکاری کشور در تابستان ۱۴۰۰ (۹.۶ درصد) محاسبه شده است.

بر همین اساس، در حدود ۱۵ میلیون نفر از جمعیت شاغل کشور، ۴۴ ساعت و یا بیشتر در طول هفته به کار مشغول هستند که معادل (۶۳.۴ درصد) نیروی شاغل کشور می‌شود و هفت میلیون و ۴۲۴ هزار نفر، معادل(۳۱.۷ درصد) این جمعیت کمتر از ۴۴ ساعت مشغول به کار بوده و جمعیتی در حدود یک میلیون ۱۳۶ هزار نفر با(۴.۹ درصد) نیز در تعاریف رسمی قانون کار به عنوان نیروی کار "غایب موقت" شناخته می‌شوند.  

یکی دیگر از شاخص‌های عمده بازار کار که مورد توجه سیاستگذاران حوزه اشتغال قرار می‌گیرد، موضوع" اشتغال ناقص" است که در تازه‌ترین داده های آماری طرح آمارگیری نیروی کار، این شاخص ۲ میلیون و ۲۱۶ هزار نفر از جمعیت شاغل نیروی کار را در کشور شامل می‌شود که (۲۹.۸ درصد) کل اشتغال کشور است.

بر اساس تعاریف رسمی بین‌المللی حوزه کار و اشتغال، افراد دارای اشتغال ناقص، تمام شاغلانی را شامل می‌شود که در هفته مرجع (منظور هفته‌ای است که در آمارهای محاسبه شده، مورد نظر قرار گرفته است)، حاضر در سرکار یا غایب موقت از محل کار بوده و به دلایل اقتصادی مانند رکود کاری، پیدا نکردن کار با ساعت کار بیشتر، قرار داشتن در فصل غیرکاری و... کمتر از ۴۴ ساعت به فعالیت کاری مشغول بوده و یا خواهان و آماده برای انجام کار اضافی در هفته مرجع بوده‌اند.

در واقع اینگونه می‌توان گفت که اشتغال ناقص مفهومی گسترده است که منعکس‌کننده‌ استفاده‌ ناقص از ظرفیت تولید جمعیت شاغل است و شامل موارد ناشی از ضعف سیستم اقتصادی ملی یا محلی هم می‌شود و این مفهوم به موقعیت اشتغال جایگزینی اشاره می‌کند که افراد خواهان و آماده‌ی پیوستن به آن هستند.

همچنین نتایج نشان می‌دهد که نرخ مشارکت اقتصادی در بین مردان نسبت به زنان و در نقاط روستایی نسبت به نقاط شهری بیشتر بوده است. بررسی روند تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی کل کشور نشان می‌دهد که این شاخص، نسبت به فصل مشابه در سال قبل "تابستان ۱۳۹۹" (۰.۷ درصد) کاهش را نشان می‌دهد.

با توجه به اینکه نرخ مشارکت اقتصادی (نرخ فعالیت)، عبارت است از نسبت جمعیت فعال (شاغل و بیکار) به جمعیت در سن کار، این نرخ به متغیرهایی چون جمعیت فعال و جمعیت در سن کار که در دل خود جمعیت غیر فعال را نهفته دارد، وابسته است.