به گزارش آتیه‌آنلاین، سردار حسین رحیمی با اشاره به اقدامات انجام شده برای تجهیز و گسترش مرکز نگهداری و درمان و کاهش آسیب های ماده ۱۶ سروش گفت: «اقدامات لازم برای ایجاد «شهر سلامت» شروع شده و ما طرح کامل و هادی آن را ارایه داده‌ایم تا این شهرک ۱۰ هزار نفری به همراه مراکزی در آن مثل مرکز تفریحی و سرگرمی و ورزشی و... راه اندازی شود و افراد درگیر اعتیاد آرام آرام به جامعه و کار و زندگی باز گردند.»

به دنبال رسانه ای شدن این طرح، سرهنگ عبدالوهاب حسنوند، رییس پلیس مبارزه با موادمخدر ناجا درباره جزئیات شهر سلامت گفت:‌ «جزییات این طرح به ستاد مباره با مواد مخدر ارائه شده و سوله‌هایی با عنوان آسایشگاه برای نگهداری مددجویان، ساختمان غربالگری برای ورود افراد جدید به دهکده، حسینه با مساحت یک هزار مترمربع، آموزشگاه‌های ۲۱گانه در دو ساختمان مجزا، احداث ۲۰ کارگاه، یک هتل آپارتمان، منازل کارگری، ساختمان چندمنظوره سینما، تئاتر، ساختمانی برای افراد نگهداری معتادان متجاهر با سن زیر ۱۸ سال، پارک مجهز با سبک و سیاق مدرن و ویژه با سایت‌های مختلف اعم از پارک علم و فناوری، مرکز مطالعات بالینی مواد مخدر، سایت پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری، چهار باغ هنر شامل باغ کتاب، هنر، فلسفه و هنرهای دستی، طراحی زمین‌های ورزشی، جاده تندرستی و آب‌نماهای مختلف در  این دهکده پیش‌بینی شده است.»

نگهداری در مراکز اجباری با هدف پاکی اتفاق نمی‌افتد 

علی قائدنیای جهرمی، آسیب‌شناس‌اجتماعی گفت: میزان معتادان متجاهر در کشور در حال افزایش است و باید در خصوص افزایش ظرفیت کمپ‌های اجباری اقدامی عاجل صورت گیرد.

قائدنیای جهرمی در گفت‌وگو با آتیه‌آنلاین در پاسخ به بهترین شیوه ترغیب معتادان به ترک گفت: برخی از متعادان پیگیر درمان به مراکز نگهداری و ترک اعتیاد مطابق ماده ۱۵ قانون مبارزه با مواد مخدرمراجعه می‌کنند از سوی دیگر مراکز ماده ۱۶ مخصوص معتادان متجاهری است که تمایلی به ترک ندارند، نگهداری در مراکز اجباری با هدف پاکی اتفاق نمی‌افتد و بیشتر کاهش آسیب و دورنگه داشتن آنها از فضای شهری آن هم در مواقع خاص از سال و رویدادهای مهم مثل انتخابات و ایام نوروز و...که به زیبایی و پاکی شهر بیشتر توجه می شود مدنظر است.

این مدیرعامل یک موسسه فعال در حوزه آسیب‌های‌اجتماعی افزود: چرایی مصرف در افراد متفاوت است برخی این مواد را به جهت اثراتی که بر بدن شان می گذارد مصرف می کنند و گروهی براساس سیستم پاداشی که این مساله به دنبال دارد به ادامه مصرف ترغیب می شوند و اثرات مواد براساس نوع ماده، فیزیک بدنی ومیزان مصرف آن متفاوت است.

قائدنیای جهرمی ادامه داد: در اردوگاه درمان اجباری عملا تنها اثرات مصرف مواد از بین می‌رود و سیستم پاداش حذف نمی‌شود.  حال اینجاست که چرا با وجود اینکه نیاز بدن فرد به مواد از بین می رود دوباره به مصرف مجدد برمی گردد؟ پاسخ این پرسش  همان سیستم پاداش مثبت و منفی است.

وی بااشاره به نگهداری معتادان در مراکزاجباری از سه ماه تا یکسال عنوان کرد: درمان‌های مددکاری و روانشناسی باید در این مرکز پررنگ‌تر شود و اگر اشتغال پایدار نیز برای آنها ایجاد شود  ضریب بازگشت آنها به مصرف دوباره مواد کاهش خواهد یافت.

این کارشناس حوزه آسیب‌های‌اجتماعی اضافه کرد: اگر واحدهای مددکاری و روانشناسی فعال‌تر شوند می‌توانند بحث صیانت از خانواده، بازگشت واتصال آنها به جامعه در حال اجرایی‌شدن است اما هنوزاین فرایند تکمیل نشده است

قائدنیای جهرمی تصریح کرد: اگرچه واگذاری مراکز ماده ۱۶ به سپاه به جهت نیرو، قدرت ودسترسی‌های موجود مغتنم است اما ایراد عمده ای که وجود دارد این است که از پروتکل‌های علمی فاصله دارد. اگر دراردوگاه اجباری سم‌زدایی انجام می‌شود اما نباید پاک در نظر گرفته شود چرا که پاکی واقعی زمانی اتفاق می‌افتد که رفتارهای اعتیادآور او از بین برود، دروغ نمی گوید، دزدی نمی کند؟    این است یکی در زندان  دزدی نکند  نمی تواند دزدی کند  باید فرد را در شرایط موجود در نظر بگیریم.

وی اضافه کرد: ستاد مبارزه با مواد مخدر اگرچه بر ایجاد این مراکز تمرکز دارد و مراکز بسیاری را نیز افتتاح کرده است اما این مساله بسیار هزینه‌بر است و مناسب‌تر است که ون‌سنتر و مراکز کاهش آسیب گسترده‌تر شوند و اگر تزریق یا رابطه جنسی دارند در بین آنها سرنگ و کاندوم توزیع شود در این صورت اگر به همراه هر وعده غذایی پک‌های بهداشتی نیز در اختیار آنها گذاشته شود بار هزینه‌ای هنگفت ناشی از راه‌اندازی و ادامه فعالیت مراکز اجباری حذف می‌شود  وضریب بروز رفتارهای پرخطر و اعتیاد به مواد مختلف کاهش چشمگیری پیدا می کند.

مروری بر قوانین و طرح های مبارزه با اعتیاد در ایران

در ایران اولین قانون رسمی ممنوعیت مصرف در سال ۱۲۹۰ هجری شمسی با عنوان «قانون تحدید تریاک» به تصویب رسید و از آن زمان تاکنون قوانین و طرح‌های مختلفی در مقابله با این بلای خانمان‌سوز در کشور اجرا شد که انفصال خدمت یا اخراج معتادان، توزیع کوپن تریاک، تاسیس مراکز بازپروری و ... برخی از آنهاست.

با پیروزی انقلاب اسلامی نیز ستادی تحت عنوان ستاد مرکزی هماهنگی مبارزه با اعتیاد تأسیس شد که تعیین خط مشی و سیاست کلی، برنامه‌ریزی، تهیه استانداردها و ضوابط مربوط به مواد مخدر را بر عهده گرفت. در آن زمان اگر چه دولت موقت ادامه سیاست توزیع کوپن تریاک در کشور را در دستور کار خود قرار داده بود، اما چندماهی نگذشت که سیاست‌های کشور در مورد موادمخدر دچار تغییرات اساسی شد و مبارزه با مواد مخدر و پدیده اعتیاد شدت بیشتری به خود گرفت، تا جایی که طرح‌هایی نظیر «جزیره فارور»، «اردوگاه کار اجباری آب حیات» و ... در دهه شصت به اجرا درآمد و پس از آن در دهه‌های بعد نیز «تشدید مجازات قاچاقچیان»، «ایجاد مراکز ماده ۱۶» و ... در دستور کار قرار گرفت. حالا در تازه ترین اقدام نیز پلیس از طرحی جدید خبر داده که بر اساس آن قرار است معتادان متجاهر شهر تهران به «دهکده سلامت» اعزام شوند.

درمان معتادان، دغدغه دیرینه و نیازمند عزم ملی

آنچه که طی این سال‌ها همواره دغدغه بوده مبارزه با مواد مخدر است، مبارزه‌ای که عزم ملی می‌طلبد و ابعاد مختلفی دارد که یکی از موارد آن درمان معتادان است، مساله‌ای که به نظر می‌رسد سیاست‌ها و تصمیماتی که تاکنون برای آن اتخاذ و اجرایی شده،   چندان نتیجه بخش نبوده که بار دیگر طرحی جدید برای آن ارایه شده است. حال باید منتظر ماند سرانجام دهکده ای که به گفته سرهنگ عبدالوهاب حسنوند، رییس پلیس مبارزه با موادمخدر ناجا اجرای فاز نخست آن دو سال و فاز دوم آن طی سه سال به طول خواهد انجامید و مهم تر اینکه قرار است اعتباری در حدود هزار میلیارد تومان صرف تکمیل آن شود چه خواهد بود، باید دید اجرای این طرح سرانجام به پیاده سازی الگویی نو در جهت مبارزه با اعتیاد در کشور ختم می شود یا  باز جزیره ای مرگبار در پوست شهری که سلامتش نامیده اند بنیان خواهد شد.