به گزارش آتیه آنلاین، اگرچه تنها چند روز از اعلام فهرست فیلم‌های بخش مسابقه چهلمین جشنواره فیلم فجر می‌گذرد اما همچنان حواشی مربوط به انتخاب فیلم‌ها و واکنش به فیلم‌هایی که در این جشنواره پذیرفته نشدند، ادامه دارد و حالا طبق روال هرساله بازار حواشی جشنواره حسابی گرم است. هرچند جای خالی فیلم‌ها و فیلم سازان بسیاری در لیست منتخب هیات انتخاب دیده می‌شود، با این حال آنها تاکید دارند طبق قانون گرایی، استاندارد سازی و عدالت محوری فیلم‌های نهایی را انتخاب کرده اند تا در راستای رشد، اعتلا و ترقی روزافزون سینمای ایران تلاش و کوشش کنند اما به نظر می رسد این توضیحات کافی قلمداد نمی‌شود و گلایه‌ها و انتقاداتی هنوز مطرح است.

بررسی نشدن فیلم سینمایی «قاتل و وحشی»

  «قاتل و وحشی» که سال گذشته درخواست حضور در سی و نهمین جشنواره فیلم فجر را داشت،  یک بار به دلیل مشکل مالکیت و بار دیگر مخالفت شورای پروانه نمایش سازمان سینمایی، در اختیار جشنواره قرار نگرفت، در همین راستا  امسال حمید نعمت الله کارگردان صاحب سبک سینمای ایران از چند ماه قبل در تلاش بود  تا بار دیگر با فیلم سینمایی «قاتل و وحشی» راهی مهمترین رویداد سینمایی کشور در دوره چهلم خود شود و  اعلام کرد که فرم حضور در جشنواره را پر کرده و قرار است نسخه نهایی فیلم را تحویل جشنواره دهد. اما بعد از ارسال «قاتل و وحشی» به جشنواره، دبیرخانه جشنواره فیلم فجر اعلام کرد بر اساس بند هفت آئین‌نامه جشنواره، فیلم سینمایی «قاتل و وحشی» امکان حضور در چهلمین جشنواره فیلم فجر را ندارد. با این حال مصطفی کیایی، بازیگر که در کنار محمد احسانی، ساره بیات، مرتضی پورصمدی، بهرام توکلی، نیما جاویدی و سیدجمال ساداتیان اعضای هیات داوری سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر را تشکیل می‌داد، در پستی اینستاگرامی نسبت به حواشی پیش آمده برای فیلم سینمایی «قاتل و وحشی» واکنش نشان داد. او در این پست اینستاگرامی نوشت: « «قاتل و وحشی» از نظر قانونی مشکلی برای حضور در جشنواره ندارد که اگر این‌طور بود دبیر سال گذشته تمام تلاشش را نمی‌کرد که فیلم را برای ما نمایش دهد اما موفق نشد چون مشکل پروانه نمایش داشت، ما تا روز آخر هم منتظر ماندیم ولی نشد. حداقل دبیر جشنواره که قواعد جشنواره را می‌داند.»همچنین جواد طوسی منتقد سینما اعلام کرد که یکی از دلایل اصلی برای عدم پخش این فیلم سینمایی فقط ماجرای حق مالکیت نیست بلکه یکی از مشکلات نمایش موهای لیلا حاتمی است. او درباره پذیرفته نشدن ساخته حمید نعمت‌الله گفت: «فیلم «قاتل و وحشی» به کارگردانی حمید نعمت‌الله در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر هم پذیرفته نشد و مشکل اساسی آن هم مسئله موهای خانم لیلا حاتمی بود که به صورت تیغ زده مشخص است.

اعتراض عوامل «نگهبان شب» به دیده شدن اثر توسط «محمدتقی فهیم»

در ادامه حواشی چند روز پیش بود که محمد تقی فهیم در صفحه شخصی‌اش متنی درباره فیلم نگهبان شب نوشت و داستان فیلم تازه میرکریمی لو رفت؛ اتفاقی که واکنش سازندگان فیلم را به همراه داشت. صادق میرکریمی مجری طرح فیلم سینمایی «نگهبان شب» به کارگردانی رضا میرکریمی، در این زمینه نوشت: «فیلم ما همچنان مراحل فنی خود را طی می‌کند و بجز هیات انتخاب جشنواره و شورای پروانه نمایش در جای دیگری نمایش نداشته است، که احتمالاً این در مورد فیلم‌های دیگر راه یافته به جشنواره هم صدق می‌کند، این موضوع که چطور یک منتقد سینمایی آنها را یک ماه قبل از شروع جشنواره دیده و درباره شان نوشته و حتا قصه فیلم‌ها را هم لو داده کاملاً عجیب است و با کمال تاسف ایشان با شهامت نام دبیر محترم جشنواره را هم در انتهای مطالب منتشره خود منشن کرده که مسئولیت دبیر را برای پیگیری موضوع بیشتر می‌کند. با توجه به اینکه رعایت استانداردهای حرفه‌ای و اخلاقی انتظار حداقلی فیلمسازان از برگزارکنندگان جشنواره است، انتظار پاسخگویی و یا موضع گیری ستاد جشنواره دراین مورد از سوی پدیدآورندگان آثار امری کاملاً منطقی به نظر می‌رسد. طبعاً مالکان حقوق معنوی و مادی فیلم "نگهبان شب" در صورت انتشار غیر قانونی فیلم هر گونه پیگیری حقوقی را برای خود محفوظ می‌دارند.»

تنها ساعتی پس از رسانه‌ای شدن این اعتراض، دبیرخانه چهلمین جشنواره فیلم فجر اطلاعیه‌ای صادر کرد. بنابر اعلام روابط عمومی جشنواره در این اطلاعیه آمده است: «آثار ارائه شده به دبیرخانه جشنواره، فقط توسط مسئول دبیرخانه، اعضای هیأت انتخاب و شخص دبیر جشنواره مورد بازبینی قرار می‌گیرد و برخلاف حواشی و ادعاهای نادرست، با تدابیر اتخاذ شده دبیرخانه جشنواره جهت ایزوله فضای بازبینی، حتی سایر دست‌اندرکاران ستاد جشنواره امکان دیدن آثار را ندارند، چه برسد به افراد متفرقه و بیرونی.

یادآوری می‌شود در سال‌های اخیر و با استفاده از تکنولوژی DCP و رمزگذاری روی نسخه‌های فیلم برای پخش در زمان‌های معین، نسخه‌های DCP اساساً قابلیت کپی یا نمایش در زمان‌های دیگر (غیر از آنچه که برنامه‌ریزی شده باشند) را ندارند. در تاریخ ۳۰ آذر ماه ۱۴۰۰، نسخه‌ای از فیلم سینمایی «نگهبان شب» متقاضی حضور در بخش مسابقه چهلمین جشنواره فیلم فجر در قالب DCP توسط محمدصادق میرکریمی مجری طرح این فیلم به دبیرخانه جشنواره ارائه شد. در ابتدا KDM (رمز DCP) عمل نکرد و فایل فیلم برای نمایش باز نشد. در ادامه نماینده مجری طرح فیلم، نسخه را به استودیو بازگرداند و پس از چند ساعت، با ارائه نسخه جدید DCP به دبیرخانه، فیلم مورد بازبینی هیأت انتخاب قرار گرفت. با توجه به اینکه نسخه فیلم «نگهبان شب»، در قالب DCP و رمزگذاری شده بود، این رمز بعد از نمایش فیلم برای هیأت‌انتخاب غیرفعال شد و طبق روال، نسخه فیلم از سرور نمایش فیلم هیأت انتخاب حذف شد. بررسی‌های دبیرخانه جشنواره نشان می‌دهد که به دلیل نمایش این فیلم در قالب DCP رمزگذاری شده، نه در نمایش برای هیأت انتخاب جشنواره و نه در نمایش برای شورای پروانه نمایش سازمان سینمایی، امکان بازبینی توسط افراد غیر مسئول وجود نداشته است. ستاد چهلمین جشنواره فیلم فجر ضمن تأکید بر صیانت از حقوق صاحبان کلیه آثار، از جمله فیلم «نگهبان شب»، این اطمینان را می‌دهد که تمامی فیلم‌ها و از جمله فیلم «نگهبان شب» مورد صیانت و حراست این ستاد قرار داشته و ستاد جشنواره به صراحت اعلام می‌کند، احتمالاً نسخه دیگری از این فیلم در خارج از ستاد جشنواره و سازمان سینمایی در معرض دید منتقد مذکور قرار گرفته است. بنابراین، ضمن حمایت از تهیه کننده و صاحبان فیلم، تا یافتن عامل یا عاملین احتمالی دیده شدن فیلم «نگهبان شب» و استیفای حقوق معنوی و مادی صاحبان فیلم، در کنار ایشان خواهد بود. بر این اساس، ستاد چهلمین جشنواره فیلم فجر و سازمان سینمایی ضمن پیگیری جدی این ماجرا، از تهیه‌کننده محترم فیلم می‌خواهد در صورت حصول به نتیجه، منبعی را که منجر به دیده شدن فیلم در خارج از ستاد جشنواره شده، معرفی کنند.»

 حذف فیلم «علت مرگ: نامعلوم»

این پایان حواشی نبود و پس از آن علی زرنگار، فیلم‌نامه‌نویس سینمای ایران که اولین فیلم سینمایی خود در مقام کارگردان را با نام «علت مرگ: نامعلوم» به تهیه‌کنندگی مجید برزگر ساخته و در چهلمین جشنواره فیلم فجر شرکت کرده بود، در یادداشتی که در صفحه خود منتشر کرد، به حذف فیلمش از این رقابت انتقاد کرد.

او نوشته است: «سینما تاریخ‌نگاریِ اجتماعی‌ست. فیلمِ اجتماعی، روایتگرِ روزگاری‌ست که بر مردمان می‌رود. و «علت مرگ: نامعلوم» یک فیلمِ اجتماعی‌ است که وفادارانه به واقعیت می‌پردازد. آنچه شما را وادار کرده است که علی‌رغم رأی شش به یکِ هیئت انتخاب، آن را کنار بگذارید، همین واقعیت فاش و آشکاری‌ است که هر روزه مردمان با آن دست به گریبان‌اند. روی سخنم با شماست که به خودتان حق می‌دهید روی رأی هیئت انتخاب خط بکشید و با نگاه ناموزونتان آن را به هیچ بینگارید. روی سخنم با شماست، «شما» یعنی کسانی که همیشه سوی دیگر ما ایستاده‌اید و در زمینِ دیگری به‌جز فرهنگ، به بازی حذف و جرح و ابطالتان پرداختید. روی سخنم با شماست؛ شمایی که سینما را مِلک شخصی خود می‌دانید و اختیار دست‌بردن در لیست نهایی هیئت انتخاب را دارید، تا هر وقت که لازم باشد بیایید و دلواپسانه فیلمی را از لیست نهایی خارج کنید.

دارم از سینما حرف می‌زنم. با شما دارم از سینما حرف می‌زنم، بیهوده است اما دارم از زحمت بسیار حرف می‌زنم. این خشم و اندوهم کمتر به خاطرِ خودم و بیشتر به خاطر عواملی‌ است که دلسوزانه پابه‌پایم آمدند تا سرآخر آن فیلمی که آرزو داشتیم به انجام برسد.

دارم از سینما حرف می‌زنم؛ سینمایی که آن را نه با هزینه ارگان‌های دولتی ساختم و نه با پول‌های کثیفِ سرگردان، بلکه با خونِ دلی که تاوان آن را با توانی که دیگر برایم نمانده دارم پس می‌دهم. آنان که در این مسیر، کنارم بودند می‌دانند از چه روزهایی دارم حرف می‌زنم. به حقیقت و راستی این سخن، هیئت انتخاب می‌تواند گواهی دهد. ای ‌کاش هیئت انتخاب، لیست انتخابی خود را آشکار می‌کرد تا تفاوت میان انتخاب و انتصاب مشخص گردد. این فیلم با اکثریت آرا، جزء منتخبین حضور در چهلمین جشنواره فیلم فجر بوده است که در لحظات آخر از لیست کنار گذاشته شد. من برای فیلمم چانه نمی‌زنم. دارم از اعتبار جشنواره حرف می‌زنم، از تراکم اندیشه‌های ناهمگون که در مواجهه با هم بارور می‌شوند و شما در این نسل‌افکنی اندیشه، درخت فرهنگ را به سترونی می‌کشانید.

حقیقت پنهان نمی‌ماند. فرهنگ راه خود را باز می‌کند. هیچ واژه‌ای در قفس نخواهد ماند و معنایی پنهان در آستینِ هیچ هنرمندی. قلم در دست من است. و کاغذهای کاهی منتظر که بر آنها می‌نویسم. از آنچه که بر ما می‌رود سخن خواهم گفت. از مردمِ روزگار خویش، بیشتر، وفادارانه‌تر، چنانچه تا به امروز نوشته‌ام. پس این قصه ادامه خواهد داشت، این قصه با تمام توانم ادامه خواهد داشت... که رنجِ کوه بریدن نصیبِ فرهاد است».

 کنار گذاشتن «مسیح پسر مریم»، تنها فیلم اوج

شب گذشته نیز یکی از مدیران اوج طی یک نشست دلایل غیبت «مسیح پسر مریم» در جشنواره را توضیح داد؛ فیلمی که عنوان شده جشنواره از آنها خواسته تا فیلم را از جشنواره خارج کنند. مدیر گروه فیلم و سریال اوج درباره دلایل عدم‌ راهیابی تنها فیلم اوج به جشنواره چهلم فیلم فجر با اشاره به این موضوع که به ما پیام دادند انصراف بدهید چون می‌خواهیم فیلم را کنار بگذاریم، گفت: «حتی به ما پیشنهادی برای انصراف دادند اما گفتیم کنارش بگذارند و پای کار خود بایستند. مدام دلیلی برای کنار گذاشتن می‌آوردند. به هر حال جمعی به جمع‌بندی رسیده‌اند اما خوشحال می‌شویم اشکال کارمان را بدانیم.» وی همچنین توضیح داد: «برای دپو کردن فیلم در کشوها که تولید نمی‌کنیم. از ۲۲فیلمی که در جشنواره است، ۴فیلم تمایل به همکاری با اوج داشت اما ما با هر فیلمی کار نمی‌کنیم. برای مشارکت در فیلمی حاضر می‌شویم که از ابتدا در جریان آن باشیم. سال گذشته «پسر دلفینی» را داشتیم اما چون هیچ انیمیشن دیگری نبود، انصراف دادیم زیرا رقابت تک‌محصولی هیچ معنایی ندارد. رایت آن را ۶۰۰ هزار دلار فروختیم؛ یعنی چیزی حدود ۲برابر هزینه تولید فیلم.»

محسن دریالعل همچنین گفت: «تصمیم بر این بود که «مسیح پسر مریم» را به جشنواره فجر بدهیم. هر جشنواره قاعده‌ای دارد و شرکت‌کنندگان با آگاهی از قواعد ورود پیدا می‌کنند و از عدم ‌پذیرش فیلم گله‌ای نداریم اما حق اعتراض را وقتی به فیلم ظلم می‌شود، به‌ خودمان می‌دهیم. اتفاقی که رخ داده عجیب و غریب است. چند روز سکوت کردیم. هیأت انتخاب در گفتارش تعارض داشت. انواع روایت‌ها را داشتیم. اگر شما می‌دانید چرا فیلم کنار گذاشته شد، ما هم می‌دانیم. این حرف‌ها از زبان چند نفر است. ۳روایت متفاوت داریم. پیامک می‌دهند، با رسانه‌ها صحبت می‌کنند. یا سکوت کنند یا درست دلیل بیاورند تا بدانیم دلیل کنار گذاشتن فیلم چیست؟ این تناقص ما را اذیت می‌کند اینها بی‌اخلاقی است. بلایی که سر این فیلم آوردند کجای رفتار حرفه‌ای قرار می‌گیرد؟ رسم امانت این است که دیگر فیلم را تعریف نکنند! جاهای حساس و شروع و پایان آن را لو دادند. اگر ادعای جشنواره یک رفتار حرفه‌ای است، حرفه‌ای هم برخورد کنند. اصلا بگویند نمی‌خواهیم جواب بدهیم اما هم بی‌اخلاقی دارند و هم رفتار غیرحرفه‌ای و... چند نفر می‌گویند فیلم را دیده‌ایم به چه اجازه‌ای فیلم را نمایش می‌دهند. متوجه این رفتارها نمی‌شویم. کارگردان دیگری هم گفته بود چرا فیلم را شخص دیگری هم دیده است؟ چرا افراد بی‌ربط فیلم را می‌بینند؟ حتی افرادی گفتند فیلمنامه را خوانده‌اند!»