واکاوی قتل دختر اهوازی نیازمند بررسی دقیق جامعه‌شناختی است

یک دکترای جامعه شناسی و مدرس دانشگاه در نشست آنلاین بررسی جامعه شناختی قتل دختر اهوازی توسط همسرش عنوان کرد:  قتل اخیر اگرچه مقداری مبهم است اما موضوعی تکراری است و مهم آن است که ببینم ریشه‌های این حادثه کجاست؟ بسیاری از بحث‌ها حول این موضوع به حاشیه کشیده شده و چندان علمی گفت و گو نمی‌شود.

به گزارش آتیه‌آنلاین، علی نوری با اشاره به اینکه با یک قتل ناموسی رو در رو هستیم، افزود: این مساله قطعا یک آسیب اجتماعی است و زمینه های اجتماعی دارد و باید کارشناسی شود در جامعه ما که همچنان قومی، قبیله‌ای و خاندانی است، ساختاری وجود دارد که مبتنی بر تعصب قومی قبیله ای و تبعیض جنسیتی است.

این آسیب‌شناس مسایل اجتماعی ادامه داد: این ساختار مبتنی بر یکسری اعتقادات سنتی است و دین حریف این سنت‌ها نشده است. در گذشته نیز ادیان حریف سنت نمی‌شده‌اند.  بی‌دلیل دوست داشتن یا نداشتن، یک مساله و همان تعصب است.

این دکترای جامعه شناسی افزود: زمانی که نهادهای اجتماعی (خانواده، مدارس، دانشگاه، صدا و سیما و...)  وظیفه خود را به درستی انجام ندهند به مرور زمینه ساز شکل گیری و بروز چنین رفتارها و تبعیض‌هایی می‌شوند.

وی تصریح کرد: ما یاد نگرفته ایم که اگر کسی در این موقعیت‌ها قرار گرفت با او چگونه برخورد کنیم؛ اگر خیانت اتفاق افتاد با او چگونه رفتار شود. مساله چالش برانگیز دیگر تفکر سنتی و تعصباتی است که زن و فرزند را دارایی مرد می‌دانند. متاسفانه این مساله با رنگ و لعاب دینی بیان می شود و تبعات آن  باعث می شود فرد به خود حق  بدهد هر بلایی بر سر زن و فرزندان آوار کند.

این جامعه شناس عنوان کرد:  ما نمی‌توانیم تحلیل‌های خود را دور از واقعیت‌های جامعه خود ارایه دهیم. آنچه در جامعه ما به خصوص در روستاها و شهرستان‌ها همچنان وجود دارد سنت های سفت و سخت جامعه قومی قبیله‌ای است؛ یک سنتی وجود دارد که با وجود پذیرفتن مظاهر مدرنیته از جانب افراد جامعه، هنوز جاری است مانند نظام پدرسالاری که از گذشته در جامعه ما وجود دارد و مرد خود را کامل صاحب اختیار زن می‌داند.

نوری اظهار کرد: این تفکر شاید جایی با دین آمیخته شده اما برگرفته از دین نیست و نمی‌توانیم آن‌ را به دین نسبت بدهیم. موضع دین این نیست که بتوان این مساله را با آن توجیه کرد، حتی قانون اساسی  بر اثر این مسائل قومی قبیله ای بی‌اثر می‌شود.

وی با بیان این که قاطعیت قانون در اجرای حکم است، تصریح کرد: در مساله قتل رومینا که وقتی فرد حکم ۳۰ ساله می‌گیرد و بعد با چند بار عفو به سه چهار سال تبدیل و آزاد میشود، دیگران هم فکر می‌کنند حکم ۳۰ ساله به چهار سال تبدیل می‌شود.

این جامعه شناس بیان کرد: در اصل اینکه ما حکمی بدهیم و آن حکم اجرا نشود، یک معضل است و برخورد قضایی ما قاطعانه نیست. اجرایی‌ کردن قانون بسیار مهم است و ضعف در اجرا یکی از مشکلات ماست که باید برطرف بشود. این مساله از وجود قانون و سفت و سخت بودن قانون مهم‌تر است.

وی یادآور شد: در ایلام شاهد تبعیض بین زن و مرد و محرومیت زن ها هستیم. زنان از لحاظ حقوق اولیه اجتماعی و انسانی تحت فشار هستند. در این منطقه خودکشی بین دختران و زنان رخ می‌دهد و به صورت الگوی خودسوزی هم این کار را انجام می‌دهند که دردناکترین نوع خودکشی است. اما چه کسی بررسی و پیگیری کرده که چرا این دختران جوان و زنان خودسوزی می‌کنند؟ اشکال کار کجاست؟ چگونه باید برنامه ریزی و آسیب شناسی شود تا مشکل حل بشود؟ ما در استان‌های بسیار دیگری هم این مسایل را داریم البته بیشتر در قشر متوسط به پایین و روستاها و شهرستان هاست. استان های جنوبی مثل بوشهر و سیستان بلوچستان و... این مسائل بیشتر دیده می‌شود.

نوری با تصریح بر اینکه گاهی سنتها در مقابل دین می ایستند، افزود: گاهی فردی که بسیار مذهبی است به زن و فرزندش زور میگوید! یعنی او تا جایی فرامین دین را رعایت می‌کند اما در مورد حقوق همسرش، به گفته های دین توجه نمی‌کند و تابع سنت می‌شود.

وی با تاکید بر اشتباه بودن انتشار فیلم و تصاویر قتل دختر اهوازی، گفت:  انتشار فیلم ایجاد وحشت کرد. این کار باعث می‌شود یادگیری و الگوسازی شود که بگویند مرد غیرتی باید اینگونه باشد و اینگونه رفتار کند. اما واکنش تمام  اقشار جامعه به این موضوع خوب بود و این نشان‌دهنده آن‌ است که فرهنگ جامعه ما رو به رشد و به تضییع حقوق انسان‌ها حساس است  و عکس‌العمل نشان می‌دهد. این حساسیت امیدوارکننده است که در آینده کمتر شاهد این نوع رفتارها و خشونت‌ها باشیم.

وی یادآور شد:  همه ما باید بدانیم این فاجعه امکان دارد مورد آخر نباشد. جامعه ای که از سنت به سمت مدرنیته رفته نیز قرار است سنت‌هایش را حفظ کند و قرار است جدیدترین ابزار روز شبکه های اجتماعی را در اختیار داشته باشد،  افراد در چنین جامعه ای روش خوب زندگی را نیاموخته‌اند و بی‌پناه هستند چرا که نه سنت پناهشان است و حمایتشان می‌کند و نه نهادهای مدرن آن‌ را آموزش می‌دهد.

نوری گفت: قتل مونا حیدری ریشه در جامعه سنتی دارد، جامعه ای که به ابزار مدرن دست پیدا کرده است. شاید اگر دسترسی به ابزار مدرن نبود او اصلا از منزل بیرون نمی‌رفت و با ماندن در منزل با دردش می‌ساخت و اگرچه یک شکنجه طولانی به دنبال داشت، اما اینگونه سلاخی نمی‌شد.

این جامعه شناس عنوان کرد: وقتی جامعه مدرن می‌شود فرد با حقوقش آشنا می‌شود و اعتراض می‌کند و به دنبال حقش می‌رود و اینجاست که تعارض ایجاد می‌شود.

وی تاکید کرد: به خاطر همین ما باید برای شرایط جدید زندگی‌مان آموزش ببینیم. عرصه امروزی عرصه ای نیست که فرزندان ما بدون آموزش وارد مراحل مختلف زندگی بشوند و بدون شناخت خانواده تشکیل بدهند.

نوری خاطرنشان کرد:  جامعه امروزی به خصوص جامعه سنتی دچار تعارض و تضاد بیشتری است چرا که دچار پایبندی به رسم و رسوم است و از طرف دیگر می‌بیند در سطح دنیا چیزهای دیگری تبلیغ می‌شود و خود را در این بین دچار تضاد می‌بیند.

این جامعه‌شناس با تاکید بر اینکه تعصبات قومی و ناکارآمدی قانون از دلایل عمده بروز قتل و فجایع هستند،  تاکید کرد: فرد وقتی به خودش اجازه این قتل را می‌دهد، نشان می‌دهد که می‌داند قانون خیلی سفت و سخت نیست و اینکه فکر می‌کند در صورتی‌ که این عمل را مرتکب نشود افراد خانواده و اطرافیان او را تمسخر می‌کنند که بی‌غیرت است.

وی افزود: حال چگونه رفتار کنیم که این تعارض و تضادها به حداقل برسد؟ چگونه مدیریت کنیم؟ این وظیفه افرادی‌ است که برنامه‌ریزی‌های فرهنگی جامعه را بر عهده دارند. ما در دانشگاه، مدارس، رسانه و ... چه می‌کنیم؟ 

نوری تصریح کرد: اینکه ما گاهی از دین سوء استفاده می‌کنیم و تفسیر به نفع می‌کنیم با متن صریح اسلام و قرآن متفاوت است. این مساله دینی نبوده و اصل دین این بحث را ندارد. بلکه افرادی نسبت ناروا به ادیان می‌دهند تا خود را توجیه کنند. مساله اینجاست که ما دین را چگونه به نفع خودمان و در راستای سنت هایمان مصادره به خود کنیم.

نوری اضافه کرد: ما باید به عنوان یک کشور، منطقه، جامعه، قوم و... بپذیریم که فرهنگ ما جاهایی ایراد دارد. اسلام بیان کرده است که اگر شما یک نفر را بکشید گویی تمام انسان ها را کشته اید. پس با این همسرکشی نمی‌تواند موافق باشد.

وی تاکید کرد: ما همگی باید سهم خود را در بروز مشکلات ببینیم و بپذیریم. بسیاری از احکام ما با توجه به شرایط روز و تغییراتی که در جامعه امروز با زمان صدر اسلام به وجود آمده، باید تغییر کند و به‌روز شود و اتفاقا فقه شیعه این قابلیت را دارد و مجتهدین می‌توانند حکم جدید بدهند که مطابق و مناسب جامعه امروزی باشد.

کد خبر: 46576

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • 1 + 1 =