به گزارش آتیه‌آنلاین، یک وکیل پایه دادگستری و دکترای حقوق جزا و جرم‌شناسی در گفت‌وگو با ما در تبیین رویکردهای شغل وکالت، گفت: «اساساً مشاغل و حِرَف به چند دسته تقسیم می‌شوند: مشاغلی که الزاماً در مقابل دستمزد و پول انجام می‌شوند و دسته دیگر دیگر الزاماً نباید در مقابل پرداخت پول به آنها پرداخت کرد؛ یک پزشک در مقابل خدماتی که ارائه می‌دهد، دستمزدی دریافت می‌کند. اگر با یک جان بیماری مواجه شود و بگوید تا پول دریافت نکنم این جان را نجات نمی‌دهم، اینجا از رویکرد کسب‌وکار به موضوع قداست می‌رسیم، بنابراین اگر مظلومی‌ را می‌بینیم که باید به داد او برسیم و تخصص ما به او کمک می‌کند فارغ از دستمزد و حق‌الوکاله باید به داد او رسید و به همین دلیل است بخشی از محکومانی که مجازات‌شان اعدام، حبس ابد، اطفال و یا مجازات تعزیری درجه بالای سه و چهار است الزاماً دادگاه‌ها و دولت‌ها برای آنها وکیل رایگان تسخیری، رایگان و معاضدتی اختیار می‌کنند.

آثار آلودگی شغل وکالت به منافع مادی
عباس عنصری‌فرد افزود: «اگر با این رویکرد به قضیه نگاه کنیم، لازمه شخصیت و رفتار یک وکیل، یک شخصیت ملکوتی و کهکشانی و قداست‌وار است که با قسم خوردن وارد شغلی می‌شود که شرافت، حیثیت و اصالت‌اش باید مدافع حق و حقیقت باشد.»
وی با تأکید بر اینکه دفاع وکیل نباید به منافع مادی آلوده شود، گفت: «این آلودگی دو اثر بد دارد. نخستین اثر آن این است که فقط در مقابل پول حاضر به کار کردن می‌شود و اگر ظلمی‌ به یک شخصی وارد شود و مظلوم حق‌الوکاله نداشته باشد، وکیل، کار او را نمی‌پذیرد. اثر بعدی این است که همواره به خاطر منافع مادی ممکن است کارهایی را انجام دهد و این منافع الزاماً ممکن است همسو با احقاق حق نباشد بدین‌ترتیب و در درازمدت با وکلایی مواجه می‌شویم که تنها پول را می‌بینند و چشمانش را به واسطه صفرهای درآمد، به روی صفرهای معنوی حق و حقیقت می‌بندند.»
وی خاطرنشان کرد: «وکلا باید رویکرد تخصصی و علمی ‌اتخاذ کنند. با توجه به تعدد و تکثر امور وکالتی و حقوقی برای اینکه وکیل بتواند خدمت مناسب کاربردی به موکل ارائه کند، حتما باید شاخه‌ای تخصصی را انتخاب کند. دیگر ما از آن زمان که یک وکیل می‌توانست همه امور را پوشش دهد عبور کرده‌ایم.»
عنصری‌فرد تأکید کرد: «موضوع بعدی الگوی اجتماعی بودن است وقتی یک وکیل راهنما و چراغ راه عده‌ای است از لحاظ الگوی رفتاری و اجتماعی نیز باید رعایت اصولی (از لحاظ ادبیات گفت‌وگو، پوشش، فضای دفتر کار و چشم‌انداز) را مدنظر داشته باشد و مهمتر اینکه شخصیت کارگروهی و تیمی ‌داشته داشته تا بتواند با یک رویکرد چندوجهی و گروهی یک پرونده را بررسی و به سرانجام رساند.»
این وکیل پایه یک دادگستری عنوان کرد: «یک وکیل ممکن است در یک مقطعی قانونی را خلاف بداند، اما در راستای عدالت گام برمی‌دارد، ضمن اینکه پایبند به قانونی است که در راستای عدالت حرکت می‌کند و به واسطه پویایی اجتماع از لحاظ علمی ‌و کارکردی سعی می‌کند قوانینی که بر مدار عدالت و خاستگاه جامعه نیستند تلاش می‌کند که این قوانین را تغییر دهد.»
عنصری‌فرد ادامه داد: «یک وکیل می‌تواند قانون را از لحاظ علمی ‌و ساختاری و همچنین در حوزه تفسیر و تطبیق قانون تغییر دهد که در سایه آن معیار حق، حقیقت و عدالت پیاده‌سازی شود.»

مشکلات زیرساختاری مرتبط با شغل وکالت
وی در پاسخ به پرسش مشکلات پیش‌روی وکلای تازه‌کار گفت: «اگر من می‌خواهم وکیل شوم که ماهیانه درآمد ثابتی داشته باشم، این راهکار درستی نیست. مراحل رسیدن به یک وکیل حرفه‌ای مراحل‌ سخت و دشواری است. شخصی با لیسانس حقوق می‌تواند شغل ثابت و درآمد ثابتی داشته باشد، اما از زمانی که تصمیم می‌گیرد که پروانه وکالت دریافت کند آنقدر باید به خود و مهارت‌هایش، روزی مقدر خداوند و راهی که انتخاب کرده اطمینان داشته باشد که فارغ از اینکه ماهیانه چقدر درآمد دارد، در این مسیر گام بردارد.»
عنصری‌فرد تصریح کرد: «متأسفانه امروزه فرایندی برای حقوقدانان ما چیده‌اند که نمی‌دانند چرا رشته علوم انسانی انتخاب می‌کنند، نمی‌دانند علوم انسانی‌ها چرا باید حقوق بخوانند، نمی‌دانند چرا آنهایی که حقوق خوانده‌اند می‌روند پروانه وکالت می‌گیرند؛ زمانی هم که پروانه وکالت می‌گیرند، تازه می‌پرسند باید چکار کنند!؟ اینجاست که به مشکل برمی‌خورند؛ در حالی که اگر در ابتدای این مسیر، استعدادیابی درستی پایه‌گذاری شود این مشکلات بروز نمی‌یابند.» وی افزود: «مهارت‌آموزی یک وکیل برای کسب درآمد ملاک مهمتری است تا آن پروانه وکالت کاغذی و تست‌هایی که در آزمون داده است. ساختار است که مشخص می‌کند به چه فردی پروانه وکالت داده شود. کسی که پروانه وکالت می‌گیرد نباید دغدغه معیشت داشته باشد، ساختار باید درست شود. اگر کسی پروانه وکالت گرفته و دغدغه معیشت دارد باید آن تابو را بشکند و حتی با رتبه اول قبولی در آزمون وکالت، در یک دفتر وکالت و یا مؤسسه حقوقی مهارت‌های لازم را کسب کند.»

مهارت و تخصص؛ لازمه شغل وکالت 
افشین محمدی کارشناس حقوقی و کارآموز وکالت در پاسخ به پرسش لازمه شغل وکالت به آتیه‌آنلاین گفت: «هر حرفه دارای آدابی است و رعایت آن اصول و رفتار برای افراد آن حرفه مهم است؛ لازمه شغل وکالت داشتن توأمان دانش و سواد حقوقی برای مشاوره دادن به موکلان و در عین حال داشتن متانت و الگوی شخصیتی برای طرفین دعوا است.»
وی با اشاره به اینکه یک وکیل علاوه بر ویژگی‌های تخصصی و مهارتی، باید مبادی آداب بوده و ظاهری متناسب با شغلش داشته باشد، عنوان کرد: «یک وکیل می‌داند فرایند ارزیابی او و دفاعی که می‌کند، پیش از آنکه کلمه‌ای بر زبان بیاورد آغاز می‌شود، بنابراین باید ظاهری آراسته و مناسب داشته باشد.»
این کارآموز وکالت تأکید کرد: «وکیل در گفتارش نیز باید به شدت وسواس داشته باشد و از گفتن هر چیزی که ممکن است از آن سوء‌تعبیر شود، اجتناب کند. همچنین در دفاع شفاهی، از شوخی و هزالی عمدی باید بپرهیزد.»
محمدی افزود: «یک وکیل مانند یک پزشک ممکن است به سبب ماهیت شغلی خود با واقعیت‌ها و اسرار زیادی از سوی موکلان خود روبه‌رو شود؛ اینجاست که اخلاق حرفه‌ای ایجاب می‌کند آن اسرار را به هیچ‌وجه و تحت هیچ شرایطی فاش نکند. با این ویژگی‌های اخلاقی و رفتاری است که یک وکیل موفق، می‌تواند تأثیر مثبت و چشمگیری بر زندگی موکلان خود داشته باشد؛ دخواه از طریق کمک به آنها در یک مشکل خانوادگی و کیفری و رفع اتهامات واردشده به آنها، خواه جبران خسارت‌های مالی و مادی.»

گرفتن حق‌الوکاله به هر قیمت 
این کارشناس حقوقی در پاسخ به پرسش «موارد زمینه‌ساز وهن حرفه و آسیب‌رسانی به شغل وکالت» بیان کرد: «وکالت مانند بسیاری از مشاغل دارای آداب و رفتارهای عرفی و اخلاقی ویژه است که تخطی از آن مصداق وهن و آسیب ‌رساندن به این حرفه شریف است؛ یکی از بدترین رفتارهایی که به شدت خلاف‌ شأن شغل شریف وکالت است، تلاش در جهت گرفتن حق‌الوکاله به هر قیمت است. برخی وکلا با امیدوار کردن واهی موکل خود به پیروزی در پرونده‌ای که امکان موفقیت در آن بسیار کم است به موکلان خود برای رسیدن به نتیجه تضمین می‌دهند. حال آنکه طبق قانون، تضمین ‌دادن برای حصول نتیجه جزو کارهای ممنوعه حرفه وکالت است. وکلایی که این تضمین‌ها را می‌دهند و خیال موکلان از بابت پیروزی در دادگاه را راحت می‌کنند فقط به دنبال پرونده‌های زیاد و درآمد سرشار هستند که این برخلاف‌ شأن وکالت است.»
وی با تصریح بر اینکه یکی از مهمترین آسیب‌هایی که یک وکیل را می‌تواند در جامعه بی‌اعتبار کند، تبانی با طرف مقابل است؛ افزود: «با توجه به اینکه وکلا معمولاً با مسائل حقوقی، مالی و خصوصی مردم در ارتباط هستند، به منظور رهایی از این اتهام باید در گفتار و اقدامات به عمل آمده خویش، صداقت داشته باشند. وکیل نباید طوری رفتار کند که شک و شبهه‌ای برای موکلش از باب تبانی ایجاد شود و در این خصوص باید از پذیرش طرف مقابل موکلش بدون اطلاع موکل در دفتر وکالت امتناع و خودداری کند.»
این کارآموز وکالت عنوان کرد: «وکیل نباید طوری با مراجعه‌کننده رفتار کند که ارباب‌رجوع، این تصور را داشته باشد که وکیل هدفش اخذ حق‌الوکاله است؛ نه احقاق حق. او باید به سوگند وکالت خود پایبند باشد و با وفاداری و احساس مسئولیت کامل در انجام تکالیف حرفه‌ای خود بکوشد و از پذیرش دعاوی واهی‌که علت و انگیزه آن اطاله دادرسی است یا به قصد آزار و اذیت طرف مقابل طرح می‌شود، خودداری کند.»

بازار وکالت گرفتار فاصله طبقاتی است
وی در پاسخ به پرسش مشکلات پیش روی وکلای جوان گفت: «تصور مردم از وکلا، افرادی پولدار است که هیچ مشکل مالی ندارند؛ در حالی که بررسی‌ها نشان می‌دهد تنها در حدود ۱۰ درصد این قشر درآمدهای چند صد میلیونی دارند. بازار وکالت گرفتار فاصله طبقاتی است، عده‌ای مولتی ‌میلیونر و عده‌ای نیز دست‌شان آنچنان کوتاه است که هرچند ماه یک‌بار پرونده‌ می‌گیرند؛ در میانه این دو گروه نیز مردم ایستاده‌اند که نمی‌دانند بالاخره به اولی‌ها یا به دومی‌ها اعتماد کنند؛ وکلایی که به موکلان خود برای رسیدن به نتیجه تضمین می‌دهند در این گروه می‌گنجند.»
این کارآموز وکالت یادآور شد: «توقع از شغل وکالت مانند سایر شغل‌ها نیست و بسیاری از مردم زمانی حاضر می‌شوند که پول به وکیل بدهند که به نتیجه موردنظر برسند. لازمه این کار هم این است که وکلا مهارت و تجربه کافی پیدا کنند. وکلای جوان با توجه به اینکه هنوز تخصص و مهارت کافی در دنیای پیچیده وکالت پیدا نکرده‌اند معمولاً تا یک دوره چندین ساله با مشکلات ریز و درشت مالی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و در این راه ممکن است برخی به رفتارهای خلاف شأن وکالت دست بزنند. برخی نیز ممکن است به ورطه شرخری و ابزار دست موکلان طماع تبدیل شوند که هر دو خطرناک است. برای رهایی از این وضعیت باید وکلای جوان دانش و تخصص حقوقی خود را افزایش دهند.»