عرضه محصولات کشاورزی در بورس کالا می‌تواند برای اقتصاد کشور و کشاورزان اهمیت زیادی داشته باشد. این عمل باعث افزایش شفافیت در قیمت‌گذاری و میزان عرضه و تقاضا می‌شود. چنین اطلاعاتی برای تصمیم‌گیری بهتر سرمایه‌گذاران، تجار و تولیدکنندگان حیاتی است. وجود بورس کالا به تولیدکنندگان این امکان را می‌دهد تا محصولات خود را به شکل‌های مختلفی در بازار عرضه کنند؛ از فروش آن‌ها در قراردادهای آتی تا فروش فوری در بازارهای نقدی. این بازار به کشاورزان کمک می‌کند تا ریسک‌های مربوط به تغییرات قیمت را کاهش دهند، زیرا آن‌ها می‌توانند با استفاده از قراردادهای آتی، قیمت محصولات خود را به‌صورت مستقیم تعیین کنند. وجود بازار مبتنی بر بورس کالا باعث جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید به بخش کشاورزی می‌شود که به نوآوری و بهبود فناوری‌های کشاورزی منجر می‌شود. همچنین با استفاده از قراردادهای آتی، تولیدکنندگان شرایط حفظ سود خود را دارند و از تغییرات ناگهانی در بازار جلوگیری می‌کنند. به‌طور کلی، عرضه محصولات کشاورزی در بورس کالا می‌تواند به بهبود کارایی بازار، حفظ میزان سود کشاورزان و جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید در این صنعت منتهی شود.

زعفران، یک نمونه موفق

مشکل مالی کشاورزان و ارزان‌فروشی زعفران به دلالان در فصل برداشت، معضلات عدیده نگهداری زعفران، نبود مرجعی برای قیمت واقعی، از دست رفتن اعتبار زعفران ایرانی به‌دلیل صادرات کالای بعضاً کم‌کیفیت و تقلبی و... ازجمله مشکلات و چالش‌های بازار زعفران در سال‌های قبل بوده که با عرضه این محصول در بورس کالا طی هفت سال گذشته مرتفع شده است. از سویی در فصل برداشت زعفران، دیگر کشاورزان برای فروش اجباری و ارزان محصول‌شان به دلالان در فشار و مضیقه نیستند؛ چراکه مسیری شفاف برای آن‌ها فراهم شده تا به جای آنکه محصول‌شان را به‌واسطه‌ها و دلالان بفروشند، مستقیم به مصرف‌کنندگان عرضه کرده و ظرف چند ساعت وجه حاصل از فروش را دریافت کنند. همچنین ورود زعفران به بورس منجر به ورود دستگاه‌های جدید نظیر دستگاه خشک‌کن زعفران و رعایت بهداشت حین برداشت شد. این موضوع تا آنجا پیش رفت که امروز به جرأت می‌توان گفت بیش از ۹۰درصد زعفرانی که وارد انبارهای بورسی می‌شود، مورد پذیرش قرار می‌گیرد و مقدار کمی برگشت می‌خورد که با مشاوره و آموزش قابل‌رفع است. با این اتفاق صادرکننده به یک منبع تأمین مطمئن دسترسی دارد و به‌واسطه وجود زعفران باکیفیت در انبارهای بورس، صادرکنندگان نیز شرایط به مراتب بهتری را تجربه می‌کنند.

کاهش قیمت با عرضه در بورس کالا

حسن میثمی، کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه در بازار سنتی شاهد هستیم که قیمت محصولات از تولید تا مصرف افزایش حتی ۱۰برابری را تجربه می‌کند، بیان کرد: «اگر تولیدکننده محصول خود را به شیوه‌های مختلف در بورس کالا عرضه کند، نه‌تنها از این راه منتفع خواهد شد، بلکه نظارت بیشتری بر قیمت‌ها صورت می‌گیرد. در معاملات زعفران معاملات موفقی انجام شده و این به‌دلیل سیستم انبارداری خوبی است که در بخش زعفران وجود داشته است.کشاورز محصولش را با اطمینان به این انبارها می‌سپارد، گواهی سپرده دریافت می‌کند و می‌تواند براساس عرضه و تقاضا محصولات خود را بفروشد.»

این کارشناس بازارهای مشتقه با بیان اینکه به وسیله این شیوه، دلالی در خرید و فروش محصولات کشاورزی تا حدود زیادی از بین خواهد رفت، گفت: «انبارداری محصولات کشاورزی در بورس کالا با توجه به اینکه مبدأ، مقصد، عرضه‌کننده و مصرف‌کننده مشخص دارد و حجم معاملات نیز شفاف است، در سایه چنین وضعیتی بخش قابل‌توجهی از دلالی‌های مخرب در بازار محصولات کشاورزی با رونق معاملات گواهی سپرده کالایی از بین می‌رود.»

میثمی ادامه داد: «البته ما نیاز داریم نظام انبارداری در بخش کشاورزی را توسعه دهیم تا معاملات سایر محصولات هم به شکل گواهی سپرده انجام شود. ورود محصولات کشاورزی به بورس کالا سبب می‌شود قیمت‌ها شفاف شده و با کنار رفتن مشکلات بازار سنتی، دست دلالان به عنوان واسطه و سودجو در جهت بهره بردن از منافع تولید کوتاه شود. این کارشناس بازار سرمایه به تجربه‌های موفق در این زمینه اشاره کرد و گفت: «با ورود محصولات کشاورزی همچون زعفران و پسته به بورس کالا و قراردادهای آتی، کشاورزان توانستند با نحوه فروش محصولات خود در بورس آشنا شوند. کشف روزانه، واقعی و عادلانه قیمت کالاها، کنار رفتن واسطه‌ها، شفاف‌سازی آمار تولید و نیاز و امکان نظارت دقیق برای سیاست‌گذاران ازجمله مزایای رونق بیشتر معاملات گواهی سپرده کالایی در حوزه کشاورزی است.»

مثیمی به یک مشکل قدیمی و مزمن که کشاورزان با آن روبه‌رو هستند اشاره کرد و توضیح داد: «با ورود عمده این محصولات به انبارهای بورسی، مشکل قدیمی کشاورزان یعنی فروش ارزان محصول سر زمین به دلالان از بین می‌رود. کشاورز با گذاشتن محصول خود در انبارهای استاندارد معرفی شده از سوی بورس کالا، هر زمان که بخواهد آن را با قیمت روز می‌فروشد. این رویه به نفع تولیدکننده، مصرف‌کننده و حتی تجار خواهد بود. با حمایت متولیان بخش کشاورزی از معاملات گواهی سپرده کالایی، نظام انبارداری در کشور نیز توسعه می‌یابد و کشاورزان به دلیل فروش محصولات‌ با قیمت واقعی و عادلانه برای تولید بیشتر و باکیفیت‌تر انگیزه پیدا می‌کنند.»