به گزارش آتیه‌آنلاین، وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) در راستای اصلاح اهدافی که رئیس جمهوری سابق این کشور برای نیروهای آمریکایی مستقر در سوریه تعیین کرده بود، اعلام کرد، این نیروها دیگر مسؤولیتی در قبال حفاظت از نفت سوریه ندارند و تنها وظیفه آنها مبارزه با داعش است.

در همین راستا روزنامه رای الیوم چاپ لندن نوشت، جان کربی، سخنگوی وزارت دفاع آمریکا به روزنامه نگاران گفته است که کارکنان و پیمانکاران وزارت دفاع حق ندارند به کارکنان یا نمایندگان شرکت‌های خصوصی که به دنبال بهره‌برداری از منابع نفتی سوریه است، کمک کنند.

در پی پیشروی و گسترش عملیات‌های نظامی دولت اسلامی عراق و شام که به اختصار داعش یا دولت اسلامی نیز خوانده می‌شود در ماهای ژوئن و ژوئیه سال ۲۰۱۴ برخی از کشورها تصمیم به دخالت در بحران تروریستی شامات گرفتند. دستیابی‌های سریع داعش در عراق و سوریه که توأمان با خشونت‌های بی‌رحمانه‌ای همراه بود از دلایل این رویارویی بود. کشورهای مختلف به دلایل سیاسی گوناگون در سطوح و درجه‌های متنوع تصمیم به حضور در این شرایط پیچیده گرفتند.

سازمان ملل متحد، اسرائیل، فیلیپین، مالزی و همچنین رسانه‌های غربی و خاورمیانه‌ای، داعش را یک سازمان تروریستی توصیف کرده‌اند و آمریکا، انگلستان، اندونزی، استرالیا، کانادا و عربستان سعودی این سازمان را به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی قلمداد کرده‌اند. سازمان ملل و عفو بین‌الملل هم این سازمان را به نقض گسترده حقوق بشر متهم کرده‌اند.

سازمان ملل و تعدادی از رهبران کشورهای جهان از جمله عراق، فرانسه، ایران، آمریکا و بریتانیا ، داعش را یک خطر فراتر از منطقه قلمداد کرده و درخواست کردند که این گروه در فهرست تروریست‌ها و جنایتکاران جنگی قرار گیرد. همچنین آمریکا، در حمایت از دولت عراق، اعلام کرد که «همه گزینه‌ها برای کمک به بغداد باز است»

پاتک به خلافت

در ساعات پایانی روز دوشنبه، ۳۱ شهریور و معادل ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۴، نخستین حملات ایالات متحده آمریکا علیه مواضع داعش در خاک سوریه آغاز شد. با وجود اینکه این عملیات با همکاری هم‌پیمانان آمریکا از جمله برخی از کشورهای عربی صورت گرفت خبرهایی هم از وارد آمدن خسارات سنگین بر مواضع داعش در سوریه منتشر شد. اما آنچه از سوی ناظران مسائل بین‌الملل مورد توجه قرار گرفت، ورود ارتش آمریکا با نقض تمامیت ارضی سوریه و بدون در نظر گرفتن مجوزهای دولت قانونی دمشق است.

به گفته دیدبان حقوق بشر سوریه که مقر آن در لندن است، خبرهای محلی حاکی از آن بود که شمار قابل توجهی از اعضای این گروه کشته شده و خسارات جدی به مواضع آن‌ها وارد آمد. دولت سوریه اعلام کرده که از پیش، در جریان این حملات قرار گرفته بود. عربستان سعودی شرکت در این حملات را تأیید کرده ‌است. دبیر کل سازمان ملل متحد اظهار داشته که «من اطلاع دارم که حملات امروز به درخواست مستقیم دولت سوریه انجام نشده، اما می‌دانم که دولت سوریه قبلاً از این موضوع خبردار شده است».

نگاهی گذرا به اقدامات و عملکرد ایالات متحده در سوریه نشان میدهد که با رشد پیروزی‌های روزافزون ارتش این کشور و نیروهای مقاومت، مواضع تهاجمی واشنگتن رو به افول رفته و در نهایت به حضور در منطقه مرزی التنف در حد مرزی اردن- سوریه قانع شدند. در این رابطه برخی از کارشناسان مسائل سوریه معتقدند حضور آمریکا در منطقه التنف همواره به دنبال پیاده کردن سناریوی خلق و توزیع بحران در خصوص پشتیبانی و هدایت گروه‌های تشکیلاتی و بنیادگرای رادیکال ارزیابی شده است.

از سوی دیگر نگاه کاسب کارانه ترامپ و جمهوریخواهان حاضر در واشنگتن، کاخ سفید را بر آن واداشت که با ایجاد یک خط ارتباطی میان نیروهای کُرد حاضر در مناطق کردنشین سوریه و اقلیم غیر عرب شامات جای پای مناسبی را برای خود ایجاد کند. به عبارتی دیگر، ایالات متحده با مدیریت کردهای سوریه توانست خود را به عنوان یک بازیگر اثرگذار در صحنه سوریه مطرح کند.

چرخشِ مبهم

حالا پنتاگون در مواضعی که روز گذشته در رسانه‌های غربی منتشر شد اقدامات ترامپ و تیم جمهوریخواه وی در کاخ سفید را در رابطه با مسئولیت چاه‌های نفت سوریه و استفاده از آنها ملغی اعلام کرد. به عبارت ساده‌تر دمکرات‌ها معتقدند عملکرد ترامپ و همپیمانان وی در سوریه تنها اقدامی برآمده از منافع ملی و کسب منافع حداکثری نبوده و مطمئناً برای آمریکا هزینه‌های هنگفت به دنبال داشته است.

حضور ایالات متحده در سوریه همواره با نقض تمامیت ارضی این کشور و نادیده گرفتن دولت قانونی دمشق همراه بوده است و حالا با استفاده از مهره کردهای سوریه به دنبال مشروع‌سازی برای سوء استفاده‌های مالی و برداشت‌های غیرقانونی از نفت و منابع انرژی شام ارزیابی میشود.

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری سابق آمریکا در سال ۲۰۱۹ زمان اصلاح تصمیمش درمورد خروج تمامی نیروهای آمریکایی از شمال شرق سوریه گفت، چند صد نظامی را جایی که نفت است، نگه می‌دارد! اما دولت آمریکا با موضع‌گیری دیگر سعی در رفع اتهام بهره‌برداری مالی از نفت سوریه درباره خود داشته است. پنتاگون مدعی شد، هدف از حضور نیروهایش در مناطق نفتی سوریه ممانعت از رسیدن نفت به داعش است و اینکه نیروهای سوریه دموکراتیک بتوانند بودجه تلاش‌ها برای بازسازی را تامین کنند.

در آخر باید خاطر نشان کرد آنچه برخی از تحلیلگران از حضور آمریکا در سوریه درک کردند و حالا در حال نگاشتن انگاره‌های موجود آن هستند، تامین منافع و کسب امتیازهای مالی حداکثری با پوشش حقوق کردها و مبارزه با داعش است. موضوعی که امروزه با روی کارآمدن دمکراتها در تاکتیک و نوع کسب این منافع تغییراتی از جمله اظهارت پنتاگون را میتوان مشاهده کرد. بر این اساس به نظر میرسد که دموکراتها وارد مناسبات جدید با کردهای سوریه خواهند شد و باز هم به آنها نیابت خواهند داد تا به جای آنها نه تنها با داعش مقابله کنند، بلکه باز هم بازی جدید را شاهد خواهیم بود. توجه داشته باشید که اساساً دمکراتها و تیم بایدن در مورد سوریه همانند عراق مبهم عمل می‌کنند و به نظر می‌رسد که بحران جدید در این کشور رقم می‌خورد.

گزارش: اردشیر حبیبی