به گزارش آتیه‌آنلاین به نقل از هفته‌نامه آتیه‌نو، اهمیت یا شاید رواج این بیماری به حدی است که ۲۵ مهر را «روز جهانی کمردرد» اعلام کرده‌اند. به همین دلیل سراغ دلایل ایجاد این عارضه و راهکارهای جلوگیری از بروز آن رفته‌ایم.

ناحیه پشت بدن، ساختار حساس و کاملی از ماهیچه‌ها، رباط‌ها، تاندون‌ها، مهره‌ها، غضروف و استخوان‌هایی است که مجموعا ستون فقرات را می‌سازند. این رشته بلند عصبی- عضلانی- استخوان، ستون اصلی بدن بوده و امکان حرکت، خم و راست شدن و جابه‌جایی را فراهم می‌کند. ستون فقرات با غضروف‌های «پَد» مانند (ساختاری نرم و بالشتگی) به نام دیسک پوشانده شده است. ساییدگی و تحلیل این بخش‌ها زمینه‌ساز آسیب به ستون مهره‌ها و اختلال در حرکت و درد است. آسیب به این بخش‌ها می‌تواند به دلایل مختلف ایجاد شود.

ضربه نخست، کشش و فشار

فشار یا کشش غیرعادی از دلایل اصلی و رایج آسیب به کمر و کمردرد است. از دلایل ایجاد این عارضه می‌توان به مواردی مانند کشش ناگهانی ناشی از هر حرکت نادرست؛ تحریک (مانند تغییر دمای ناگهانی بدن و عضله‌ها ستون فقرات) گرفتگی ماهیچه، جراحت، شکستگی، ضربه ناگهانی ناشی از سقوط، اصابت جسمی به ستون مهره‌ها یا تکانه ناگهانی مانند ضربه ناشی از تصادف اشاره کرد.

ضربه دوم، رفتار نادرست

آیا تا به حال به شکل نشستن، نحوه بلند شدن، نحوه کار کردن و... خود دقت کرده‌اید؟ هنگامی که پشت میز می‌نشینید یا در حال جابه‌جایی شیء‌ای هستید، تا چه میزان خم می‌شوید؟ رفتار نادرست با ستون فقرات از دیگر دلایل آسیب به ستون مهره‌ها و به ‌طوری کلی اعصاب و عضله‌های پشت است. از این رفتارها می‌توان به نحوه نادرست نشستن در حین کار مانند خم شدن بیش از اندازه روی میز کار؛ برای مثال در حین خیاطی، طراحی، کار با کامپیوتر و... تنظیم نبودن ارتفاع میز و صندلی با بدن درحین کار، حرکت ناگهانی (مانند چرخش ناگهانی بدن برای بلند شدن، نشستن، هل دادن یا برداشتن اشیا)، جابه‌جایی نادرست (مانند بلند کردن، گذاشتن یا هل دادن نادرست و ناگهانی اشیاء)، نشستن یا ایستادن به مدت طولانی، تکرار مداوم یک کار به‌ویژه به شیوه نادرست و پوشیدن کفش نامناسب (اعم از پاشنه تخت کامل، پاشنه بلند، کفش‌های نامناسب از نظر ساختار مانند کفش‌هایی که گودی کف پا را به‌درستی پُر نمی‌کنند) اشاره کرد.

ضربه سوم؛ عوامل تحمیلی- طبیعی

بعضی شرایط و اتفاقات می‌توانند زمینه کمردرد باشند. البته در همین شرایط هم می‌توان با رعایت نکاتی مانع از کمردرد شد. از این موارد می‌توان به نوع و فعالیت‌های شغلی؛ بارداری (به‌ویژه اگر پیش از بارداری یا در طول بارداری وزن مادر بالا باشد)، سبک زندگی نادرست (مانند کار بیش از اندازه و یا تکراری در منزل یا محل کار)، بالا رفتن سن، وزن بالا، مصرف دخانیات و ورزش نامناسب (به این معنا که ورزش انتخاب شده متناسب با سن، جثه و توان بدنی نبوده یا به شکل نادرست انجام شود) اشاره کرد.

درمان از آشپزخانه

کمد، کشو یا جعبه معروف داروهای ساکن آشپزخانه نخستین راهکار درمان کمردرد است. به شکل تجربی می‌دانید که برای رفع درد، باید از قرص‌های مسکن استفاده کنید. راهکارهای دیگری مانند استفاده از کیسه یخ، کیسه آب‌گرم، گرم نگهداشتن کمر با بستن شال، چند روز استراحت و کاهش فشار روی کمر و ستون مهره‌ها از جمله راهکارهای درمان خانگی است. ضمادهای دست‌ساز خانگی که معروف‌ترین آنها زرده‌تخم‌مرغ و زردچوبه است، از دیگر راهکارهای درمان خانگی است.

درمان با اصلاح و تغییر

درمان‌های موقت اگرچه می‌توانند باعث کاهش درد شوند، اما موقت هستند. برای درمان کمردرد باید این موارد را انجام دهید:

۱- مراجعه به پزشک: اگر کمردرد با درمان‌های خانگی درمان نشود؛ یعنی اینکه مسأله جدی است؛ بنابراین باید به پزشک مراجعه کنید.

۲- ورزش: با مشورت پزشک، ورزش مناسبی را برای درمان کمردرد آغاز کنید.

۳- کاهش وزن: برای کاهش وزن علاوه بر اینکه باید عادت‌های نادرستی که به آن آگاه هستید را تصحیح کنید؛ به متخصص تغذیه مراجعه کرده و با دریافت رژیم غذایی درست- بدون آسیب به بدن یا بروز مشکل ثانویه- وزن خود را کاهش دهید.

۴- ویتامین‌ و مواد معدنی: کمردرد می‌تواند ناشی از کمبود کلسیم یا ویتامین (D) یا هر دو باشد؛ بنابراین پس از سنجش میزان این دو ترکیب، در صورتی که دچار کمبود هستید  با مصرف موادغذایی حاوی کلسیم و ویتامین (D) و مکمل حاوی این دو، کمبود را برطرف کنید.

۵- دود؛ ممنوع: سیگار و دیگر مخدرها، جذب کلسیم و ذخیره آن را در بدن دچار اختلال می‌کنند. تلاش کنید به‌تدریج مصرف سیگار یا دیگر مخدرها را ترک کنید.

۶- تصحیح عادت‌ها: شیوه نشستن، ایستادن، خوابیدن و راه رفتن را تصحیح کنید. علاوه بر این از عوامل محافظ مانند بالش‌ مناسب برای نشستن روی صندلی، تشک مناسب وقت خواب و... استفاده کنید.

۷- تغییر کفش: اگر تا حالا عادت داشتید کفش‌هایی بپوشید که انگار نردبان سوار شده‌اید و یا به ‌قدری تخت بپوشید که انگار به کف زمین چسبیده‌اید، بعد از فریاد کمر! کفش سالم و طبی انتخاب کنید.

۸- تصحیح شغل غیرمحرک: میز و صندلی محل کار را بازنگری کنید. اگر لازم است از بالش نشیمن استفاده کنید. در زمان کار کردن، میز و صندلی را به شکلی تنظیم کنید که به میز تسلط کافی داشته و روی میز خم نشوید. تجهیزات کار و عادت‌های خودتان در زمان کار را بازنگری کنید. هرازگاهی از پشت میز بلند شده و حرکت کنید.

۹- تصحیح شغل محرک: اگر کار شما به شکلی است که بیشتر ساعت روز را ایستاده‌اید و یا در حال جابه‌جایی وسایل هستید؛ به این مواردتوجه کنید:

کفش: کفش مناسب بپوشید تا کمر و پاها خسته نشوند. این کفش باید گودی کف پا را پر کرده، کاملاً اندازه پا باشد و سنگین نباشد.

 نشستن: به ازای هر یک ساعت کار ایستاده، ۱۰ دقیقه بنشینید.

با کمک ابزار: تاحد ممکن از بلند کردن اشیاء خودداری کنید. وسایل را با کمک ابزارهای کمکی مانند خودروها، نقاله‌ها، وسایل باربری و... جابه‌جا کنید.

تصحیح رفتار: از هل دادن، کشیدن، بلند کردن، جابه‌جایی و... وسایلی که از تحمل وزن بدنی شما بالاتر است، خودداری کنید. بهتر است برای این کارها اولاً شیوه صحیح کار را فراگرفته و علاوه براین از دیگران کمک بگیرید.

 محافظ: از کمربند و پشت‌بند طبی استفاده کنید تا ستون فقرات و پشت آسیب نبینند.

رعایت ساده‌ اما مهم: درحین کار اگر عرق کرده‌اید، اگر گرم یا سردتان شده است، مراقب تغییر دمای ناگهانی ناحیه کمر- پشت باشید. شوک حرارتی می‌تواند به این بخش از بدن آسیب وارد کند.

۱۰- یاد بگیرید: اگر باردار هستید یا تصمیم به بارداری دارید، حتماً روش‌های درست راه رفتن، ایستادن، کار کردن، خوابیدن، نشستن و... را یاد بگیرید. بدن شما بار اضافی‌ای را حمل می‌کند که باید با آن سازگار شوید تا دچار آسیب کمر و ستون فقرات نشوید.

نویسنده: مهتاب خسروشاهی روزنامه نگار