به گزارش آتیه آنلاین، هدف از اجرای طرح کالابرگ الکترونیک، «جبران بخشی از کمبودهای معیشتی دهک‌های پایین درآمدی» عنوان شده است و جایگزینی یارانه با کالابرگ به این منظور صورت گرفته که سرپرستان خانوارهای کم درآمد، یارانه دریافتی دولت را صرف خرید کالاهای اساسی کنند و تا اندازه‌ای از فقر خوراکی‌ها خانواده‌ها جلوگیری شود.

مختصات کالابرگ الکترونیک

در خردادماه با گذشت سه ماه از سال، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی از افزایش ۲۰ درصدی یارانه معیشتی سه دهک پایین درآمدی خبر داد؛ به شرط آنکه ۷۰ درصد مبلغ یارانه‌شان را صرف خرید کالاهای اساسی پیش بینی شده در طرح کنند. به این ترتیب مردم می‌توانند تقریبا حدود یک ماه قبل از واریز یارانه نقدی‌شان، خرید اعتباری برای حدود ۱۰ قلم کالای پرمصرف مانند قند، شکر، برنج، ماکارونی، روغن، تخم‌مرغ، مرغ، انواع پنیر، انواع شیر و انواع ماست و گوشت داشته باشند و چنانچه تمایل به خرید کالابرگ الکترونیکی نبود، همچنان امکان برداشت نقدی یارانه واریزی ماه‌های آینده وجود دارد که البته از آن بیست درصد افزایش محروم خواهند ماند.

افزایش بیست درصدی و مشروط یارانه قرار است به سه دهک پایین درآمدی تعلق بگیرد. یازدهم خرداد، علیرضا عسگریان، معاون رفاه و امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با حضور در رسانه ملی توضیحاتی درباره افزایش ۲۰ درصدی مبلغ یارانه سه دهک اول درآمدی ارائه و بیان کرد: سه دهک اول به عنوان اولویت اصلی در نظر گرفته می‌شوند، اما در ماه اول به صورت آزمایشی، یارانه و افزایش یارانه‌ای را به مددجویان امداد و بهزیستی اختصاص می‌دهیم.

این مقام مسئول درباره تعداد مشمولان این سه دهک گفت: هر دهک بین ۲ میلیون و ۸۰۰ تا ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار خانوار هستند. به عبارتی ۷.۸ میلیون نفر در هر دهک درآمدی داریم. براین اساس کل یارانه بگیران ۷۸ میلیون نفر می‌شوند. ۲۴ میلیون نفر در سه دهک درآمدی اول مستقر هستند. مددجویان کمیته امداد و بهزیستی بین ۷ تا ۸.۵ میلیون نفر هستند و تقریبا یک دهک هستند که در فاز اول مشمول طرح می‌شوند.

تعداد مشمولان فعلی و آینده

به این ترتیب، در ماه خرداد، هفت تا ۸.۵ میلیون نفر از افزایش مشروط ۲۰ درصدی یارانه و خرید اعتباری با کالابرگ برخوردار می‌شوند، جمعیت باقیمانده‌ متعلق به سه دهک پایین درآمدی که تعداد آن‌ها از تفاضل دو رقم ۲۴ میلیون نفر و ۸.۵ میلیون نفر به دست می‌آید، در ماه‌های آینده از این مزیت یارانه‌ای برخوردار خواهند شد. در واقع به جز مددجویان نهادهای حمایتی، جمعیتی بالغ بر ۱۵ میلیون نفر قرار است به‌زودی در طرح افزایش ۲۰ درصدی یارانه قرار بگیرند.

بخشی از این جمعیت ۱۵ میلیون نفری را مزدبگیران کم درآمد، از جمله کارگران پاره وقت، زنان سرپرست خانوار، کارگران غیررسمی و بخشی از جامعه‌ حداقل‌بگیران کارگری تشکیل می‌دهند. اما برخورداری از کالابرگ الکترونیک و افزایش مبلغ یارانه، چقدر می‌تواند به بهبود معیشتی این گروه‌ها کمک کند؟

شروط موفقیت کالابرگ

علی اصلانی، عضو هیات مدیره کانون‌های شوراهای اسلامی کار سراسر کشور در این رابطه به آتیه آنلاین می‌گوید: باید بپذیریم تمام مشکلات کارگران با دادن کالابرگ الکترونیک حل نمی‌شود. امروز مهم‌ترین مشکل کارگران فاصله‌ عمیق دستمزد و هزینه‌های زندگی‌ است. پس قبل از هر چیز باید ماده ۴۱ قانون کار و افزایش دستمزد براساس سبد معیشت و نرخ تورم رسمی اجرایی شود. اما در مرحله‌ی بعدی، کمک‌های غیرنقدی و کالابرگ الکترونیک می‌تواند ترمیم‌بخشِ معیشت باشد.

او اضافه کرد: کالابرگ الکترونیک می‌تواند بخشی از نیازهای خوراکی خانوارهای کارگری را جبران کند هرچند یکی از مشکلات اصلی جامعه‌ی کارگری، بحث مسکن و نرخ‌های بالای اجاره خانه است و باید قبل از هرچیز دیگر، به فکر تامین مسکن مناسب و طرح‌های قابل اجرا در این حوزه باشند. با این حال، کالابرگ الکترونیک این قابلیت را دارد که با حفظ شرایطی تا حدودی کمک‌حالِ خانواده‌ها باشد.

به اعتقاد اصلانی، افزایش غیرمشروط رقم یارانه برای تمام دهک‌های زیر خط فقر، محدود نکردن دایره خرید به چند قلم کالای خاص با برند مشخص و آموزش گسترده به جامعه در مورد مزایای کالابرگ، شرایط اصلی موفقیت این طرح است.

این فعال کارگری می‌افزاید: بایستی نیازهای دهک‌های کم درآمد به دقت نیازسنجی شود و براساس این نیازسنجی، امکان خرید کالاها فراهم شود. هرچه شروط و محدودیت‌ها را بیشتر بردارند و فضای بازتری برای خرید و خرج‌کرد فراهم کنند، مردم بیشتر به سراغ خرید اعتباری و خرید اقلام ضروری با کالابرگ می‌روند.

اصلانی ادامه داد: در عین حال، باید انعطاف طرح بالا باشد، به این شکل که اگر یک ماه فرد ۷۰ درصد یارانه‌اش را خرید اعتباری کرد و مشمول افزایش بیست درصدی شد، ماه بعد اگر برای اجاره خانه نیاز به پول نقد داشت، دستش بسته نباشد و بتواند از یارانه نقدی استفاده کند ضمن اینکه رقم یارانه نقدی نباید دوباره دچار کاهش یا نقصان شود.

به این ترتیب، طرح کالابرگ الکترونیک با رعایت یکسری پیش شرط‌ها می‌تواند شکاف دستمزد- هزینه‌های زندگی را تا اندازه‌ای ترمیم و از فقر غذایی خانوارهای کم درآمد جلوگیری کند. با این حال، اجرای این طرح در کنار طرح‌هایی برای تامین مسکن، ارائه درمان رایگان و کاستن از هزینه‌های آموزشی است که به موفقیت نزدیک‌تر می‌شود و بار بزرگی از دوش اقشار با درآمد پایین جامعه برمی‌دارد.