لطفا در مورد دیابت نوع یک در کودکان و علل ابتلا به آن توضیحاتی بفرمایید؟

دیابت‌ شایعترین‌ بیماری‌ غدد درون‌ریز و متابولیسم‌ در کودکان‌ است که باعث اختلال در سوخت و ساز قند خون می‌شود. در این بیماری، بدن قادر نیست قند موجود در خون را به خوبی جذب سلول‌ها کند. سلول‌های بتای لوزالمعده هم قادر نیستند به اندازه کافی انسولین ترشح کنند. از اینرو بیماران باید انسولین تزریق کنند . دیابت نوع یک یا دیابت کودکان بیشتر در کودکان و نوجوانان شیوع دارد. بیشتر موارد دیابت نوع یک در کودکان در سنین بین 5 تا 7 سال و یا نوجوانی اولین بار شروع می‌شود. علت ابتلا به دیابت نوع یک معلوم نیست ولی بررسی‌های انجام‌شده نشان داده است که سیستم ایمنی بدن این بیماران سلول‌های تولیدکننده پانکراس را ار بین می‌برند. معمولا ژنتیک و عوامل محیطی در ابتلا به این بیماری نقش دارند.

دیابت کودکان دارای چه علایم و نشانه‌هایی است؟

شایع‌ترین علایم دیابت کودکان نوع یک عبارت از افزایش تشنگی و گرسنگی، کاهش وزن غیر ارادی، تکرر ادرار، تاری دید، تهوع و استفراغ، دل درد، کاهش سرعت التیام زخم‌ها و خستگی و ضعف است.

لطفا در مورد نقش والدین در درمان کودکان مبتلا به دیابت نوع یک توضیحاتی بفرمایید؟

به محض به‌دنیا آمدن فرزند بیمار در خانواده، والدین تلاش می‌کنند تا از روش‌های کارآمد و مفید برای درمان فرزندشان استفاده کنند. با توجه‌ به‌عوارض‌ جسمی‌ و روانی دیابت کودکان مبتلا باید آگاهی‌ کافی‌ از بیماری‌ خود داشته‌ باشند و نقش‌فعال‌ و موثری‌ در کنترل‌ قند خود ایفا کنند . این در حالیست که اگر کودکان مبتلا به این بیماری در مسیر درست هدایت نشوند و مورد حمایت والدین و اولیای مدرسه قرار نگیرند حتما در کنترل قند خون‌شان با مشکل مواجه می‌شوند. ترس از افشای بیماری و امتناع از تزریق به موقع انسولین حتی می‌تواند کودک را در خطر بالا رفتن قند خون و اختلال هوشیاری قرار دهد. این مسئله نه‌تنها در کوتاه‌مدت باعث افت کیفیت زندگی کودک می‌شود، بلکه در درازمدت نیز اهداف آموزشی و توانایی او را برای تحصیل نیز تحت‌تاثیر قرار خواهد داد.

کودکان برای کنترل قند خون خود باید چه آموزش‌هایی را فرا بگیرند؟

این کودکان نیازمند تزریق روزانه انسولین هستند و تزریق انسولین با استفاده از سرنگ یا قلم انسولین مستقیما زیر پوست و چندین بار در روز انجام می‌شود تا نیاز بدن برآورده شود. والدین باید تزریق انسولین را به کودک خود یاد دهند تا بتواند براحتی از عهده بیماریش برآیند. خوشبختانه انسولین‌های قلمی جدید، به ‌راحتی توسط خود کودک قابل‌تزریق هستند و حتی یک کودک 6ساله هم می‌تواند آن را به خودش تزریق کند.

لطفا در مورد دفعات اندازه‌گیری قند خون هم توضیحاتی بفرمایید؟

دفعات اندازه‌گیری قند خون به تعداد دفعات تزریق انسولین وابسته است. برای مثال اگر کودکی 4 بار در روز انسولین تزریق می‌کند، باید 4 بار نیز قند خون خود را اندازه بگیرد. تعداد دفعات اندازه‌گیری قند در فصل تابستان شاید کمتر از فصل پاییز باشد زیرا بچه‌ها ساعت‌های خواب طولانی‌تری دارند.

رژیم غذایی کودکان مبتلا به دیابت نوع یک باید چگونه باشد؟

مقدار غذای مناسب برای کودک براساس میزان مصرف انسولین باید تنظیم شود. پیش از فعالیت ورزشی کودک نیاز به مواد قندی دارد در این مواقع حتی می‌توان از قندهای ساده مانند شکلات و آب‌نبات در صورت نیاز استفاده کرد. البته بهتر است فعالیت ورزشی مداوم بیش از یک ساعت طول نکشد. کودک هر ساعت باید تغذیه شود. رژیم غذایی کودک باید آزاد باشد ولی این به آن معنی نیست که هر چقدر دلش خواست، مواد قندی مصرف کند. در مواقعی که فعالیت بدنی کودک بالا می‌رود باید میزان انسولین مصرفی‌اش را کاهش دهد یا تغذیه و میان‌وعده‌هایش را بیشتر کند. همچنین باید به میزان کافی آب بنوشد تا دچار کم‌آبی نشود.

چه توصیه ای برای والدینی که دارای کودکان دیابتی هستند دارید؟

با توجه به اینکه در حال حاضر درمان قطعی برای دیابت نوع یک وجود ندارد این بیماران به مراقبت و پیگیری همیشگی نیاز دارند از اینرو والدین می‌توانند با کنترل مداوم قند خون به فرزندشان کمک کنند. فعالیت بدنی نیز در روند بهبودی تاثیر مثبتی دارد و ورزش کردن در ثابت نگهداشتن سطح قند خون بسیار موثر است.