به گزاررش آتیه آنلاین، طبق داده‌های آماری، سالانه ۴۰۰ هزار بازنشسته به جمع مستمری‌بگیران این سازمان افزوده می‌شود که بخش قابل توجهی از این بازنشستگان در بخش مشاغل سخت و زیان‌آور بازنشسته شده‌اند. یعنی بیش از ۲ میلیون و ۱۵۰ هزار بازنشسته در این سازمان در بخش سخت و زیان‌آور از خدمات سازمان بهره‌مند هستند.
قانون بازنشستگی پیش از موعد در سال ۱۳۸۰ تصویب شده اما تاکنون هیچ بازنگری روی اصلاحات آن صورت نگرفته است اما در قانون برنامه هفتم توسعه برخی تغییرات در مشاغل سخت و زیان‌آور آورده شده که امیدواریم منجر به تغییرات اساسی در این قانون شود.
به گفته محمد محمدی معاون بیمه‌ای سازمان تأمین ‌اجتماعی، در سال ۱۴۰۲ بیش از ۹ درصد مصارف سازمان به بازنشستگی سخت و زیان‌آور اختصاص یافت که باید یک آسیب‌شناسی جدی در این‌باره انجام شود. یعنی آمارهای این سازمان نشان می‌دهد که بیش از ۵۰ درصد بازنشستگان تحت پوشش با وجود اینکه ۲۰ سال سابقه بیمه‌پردازی داشته‌اند اما تا سالیان سال خود و خانواده آنها از مستمری تأمین اجتماعی برخوردارند.
براساس آمارهای سازمان تأمین اجتماعی تا سال‌های گذشته به دلیل رشد تعداد بیمه‌شدگان، تعداد مستمری‌بگیران و بازنشستگان رقم مناسبی داشت یعنی به ازای تعداد بالای بیمه‌شدگان تنها یک مستمری‌بگیر از خدمات این سازمان استفاده می‌کرد. اوایل انقلاب به ازای هر ۱۲ بیمه‌شده یک مستمری‌بگیر اما در حال حاضر به ازای ۴.۲ بیمه شده یک مستمری‌بگیر از این سازمان خدمات دریافت می‌کند.

رشد شمار بازنشستگان در بخش مشاغل سخت و زیان‌آور
این داده‌های آماری نشانگر این موضوع است که میزان مصارف تأمین اجتماعی نسبت به منابع آن پیشی گرفته است از طرفی دیگر رشد شمار بازنشستگان در بخش مشاغل سخت و زیان‌آور نیز موجب رشد مصارف سازمان شده است. براساس آمارهای موجود در سال ۱۴۰۱ میزان تعهدات تأمین اجتماعی ۴۶۰ هزار میلیارد تومان بود.
محمد محمدی معاون بیمه‌ای سازمان تأمین‌اجتماعی نیز در این باره اظهار داشت: از نیمه دوم سال ۱۴۰۰ بابت پرداخت مستمری‌ها هیچ‌گونه استقراضی از نظام بانکی نداشتیم. در سال ۱۴۰۰ مقدار مصارف سازمان کمی بیشتر از منابع بود و در سال ۱۴۰۱ مصارف و منابع تقریبا برابر بود، اما در سالی که گذشت یعنی سال ۱۴۰۲، منابع ما از مصارف پیشی گرفت که به بخش درمان اختصاص یافت و این اتفاق مثبت به همت و تلاش شما همکاران محقق شد.
او افزود: در سال ۱۴۰۲ نزدیک به یک میلیون نفر بیمه‌شده جدید به بیمه‌شدگان سازمان اضافه شدند و برنامه ما برای سال ۱۴۰۳ نیز اعلام شده است که بر اساس بررسی‌ها کاملاً دست‌یافتنی است. ظرفیت افراد فاقد بیمه اجتماعی در کشور بسیار قابل توجه است که برای سازمان تأمین‌اجتماعی یک فرصت بسیار مناسب است تا ضمن تقویت پایداری منابع خود به تحقق اصل فراگیری پوشش بیمه‌ای ۲۹ نیز عمل کند.
شاید این آمارهای جذب بیمه‌شدگان جدید و تأمین منابع پایدار بتواند بخشی از مشکلات رشد مصارف در تأمین اجتماعی را کاهش دهد. البته برای کاهش موارد مربوط به مشاغل سخت و زیان‌آور در محیط‌های کاری نیز اقداماتی انجام شود تا منجر به افزایش تعداد بازنشستگان در این گونه مشاغل نشود.

۵۰ درصد بازنشستگی‌ها در تأمین‌ اجتماعی پیش از موعد است
میرهاشم موسوی، مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی درباره این گونه مشاغل گفته است: ما به نحوه اجرای قانون مشاغل سخت و زیان‌آور انتقاد داریم چون دستگاه‌های دیگر به تکالیف قانونی خود عمل نکرده‌اند. اراده قانونگذار این بوده که عوامل مضر و زیان‌آور از محیط کار حذف شوند. دستگاه‌های متعددی در این زیمنه نقش داشته‌اند ولی مسئولیت خود را ایفا نکرده‌اند.
مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی گفت: ما مشکلی داریم با عنوان بازنشستگی پیش از موعد که بیش از ۵۰ درصد از بازنشستگی‌های ما از این نوع است که دلیل آن وجود برخی قوانین است که باید اصلاح شود. یکی از راه‌حل‌های تأمین منابع پایدار، پوشش فراگیر بیمه‌ای ذیل اصل ۲۹ قانون اساسی است که باعث پایداری منابع صندوق می‌شود. بیش از ۵۰ درصد بازنشستگی‌ها در سازمان تأمین‌اجتماعی؛ ‌ بازنشستگی‌های پیش از موعد است که به‌ هر ترتیب به اقتضای قوانین کشور اتفاق افتاده و ما هم باید در مقام اجرای قانون بپذیریم و تا زمانی که قانون این مسیر را نشان بدهد، این مسیر ادامه خواهد یافت.

اجرای تعهدات هنگفت در قبال مستمری‌بگیران تحت پوشش
سازمان تأمین اجتماعی به واسطه خدمات گسترده خود در بخش‌های بیمه‌ای، درمانی و بازنشستگی باید از منابع هنگفتی برای اجرای تعهدات خود برخوردار باشد و با توجه به اینکه از منابع عمومی دولت استفاده نمی‌کند بنابراین باید با افزاش شمار بیمه‌شدگان و کاهش تعداد مستمری‌بگیران و بازنشستگان در راستای تعادل در منابع و مصارف گام بردارد.
بنابراین رشد شمار بیمه‌شدگان در دولت سیزدهم با ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر، افزایش منابع پایدار با سرمایه‌گذاری‌ها به ویژه در بخش وصول منابع و از طرفی دیگر اصلاح برخی قوانین در بخش بازنشستگی‌های پیش از موعد و بازنگری در محیط‌های کاری برای کاهش مشکلات در بخش مشاغل سخت و زیان‌آور به عنوان ضروریات در تأمین اجتماعی است.

کثرت طرح‌های بازنشستگی پیش از موعد در سالیان گذشته
عباس اکبری، مدیرکل تأمین اجتماعی استان هرمزگان درباره مهمترین چالش حوزه بیمه‌ای در بخش بازنشستگی‌ها به آتیه آنلاین گفت: کثرت طرح‌های بازنشستگی پیش از موعد که در سالیان گذشته در سازمان تأمین اجتماعی به اجرا گذاشته شده موجب افزایش توقع اغلب بیمه‌شدگان برای بهره‌مندی از بازنشستگی‌های پیش از موعد در کشور و این استان شده است.
اکبری افزود: بخشی از بیمه‌شدگان تحت پوشش تأمین اجتماعی به دلیل سخت و زیان‌آور بودن شغل خود یا بهره‌مندی از طرح‌های پیش از موعد یا حتی ازکارافتادگی، انتظار دارند زودتر از موعد به شرایط بازنشستگی برسند تا به تعهدات بلندمدت در حوزه بازنشستگی دسترسی داشته و از خدمات بازنشستگان بهره‌مند شوند.
او بیان کرد: بخش عمده نارضایتی در حوزه تعهدات ناشی از این انتظارات به شمار می‌رود. بنابراین با اجرای برنامه اطلاع‌رسانی در فضای مجازی، برگزاری میز مشاوره در کارگاه‌های بزرگ و در تریبون‌های مختلف در این خصوص آگاه‌سازی به افراد بیمه شده انجام می‌شود.
او ادامه داد: حجم بالایی از درخواست‌های بازنشستگی مشاغل سخت و زیان‌آور در کمیته رسیدگی مربوط به آرا این گونه مشاغل در ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی وجود دارد که به علت نداشتن هیچ‌گونه تعهدی از سوی این ادارات به راحتی پذیرفته می‌شوند و باعث افزایش چشمگیر تعداد درخواست‌های بازنشستگی سخت و زیان‌آور در سطح استان‌ها شده است. این روند که با اجرای ناقص قانون سخت و زیان‌آور اجرا می‌شود باعث افزایش بسیار زیاد درخواست‌های بازنشستگی از سوی افراد بیمه‌شده در این بخش شده است.
مدیرکل تأمین اجتماعی استان هرمزگان اضافه کرد: در حال حاضر براساس داده‌های آماری موجود حدود ۵۰ درصد بازنشستگان تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی با جامعه آماری حدود چهار میلیون و ۳۰۰ هزار نفری کل بازنشستگان این نهاد بیمه‌گر را بازنشستگی پیش از موعد به ویژه در بخش مشاغل سخت و زیان‌آور تشکیل می‌دهند.
سازمان تأمین اجتماعی در حال حاضر با وجود ۱۵ میلیون و ۷۰۰ هزار بیمه شده اصلی و وصول ۸۵ درصد منابع از محل حق بیمه این بیمه‌شدگان و ارائه خدمات هجده‌گانه به ۴۷ میلیون بیمه‌شده، مستمری‌بگیر و افراد تحت تکفل، اما برای اجرای تعهدات خود در قبال مستمری‌بگیران و بازنشستگان در سال گذشته ماهانه ۴۲ هزار میلیارد تومان هزینه داشته است.