در مورد روز جهانی بدون دخانیات توضیح می‌دهید؟

با هدف توجه بیشتر دولت و مردم به عوارض مصرف دخانیات و مشکلاتی که این موضوع برای سلامت جامعه به وجود می‌آورد هر سال از ۴ تا ۱۱ خردادماه «روز جهانی بدون دخانیات در سراسر جهان و ایران» اعلام می‌شود. این در حالی است که شعار امسال نیز به «کودکان و دخانیات» اختصاص یافته است.

در حال حاضر شیوع چه نوع مواد دخانی در جامعه افزایش یافته و این مواد دارای چه عوارضی است؟

مهمترین موضوعی که اکنون ما با آن مواجه هستیم، مصرف انواع و اقسام مواد دخانی؛ بخصوص سیگارهای نوپدید است که در انواع و اشکال، طعم‌های مختلف و ترکیبات بسیار جدید روانه بازار شده‌اند. این در حالی است که عوارض این مواد تدخینی جدید نیز مانند سیگار و قلیان است که متأسفانه به راحتی در اکثر فروشگاه‌ها؛ حتی دکه‌ها فروخته می‌شود و ترکیبات و محلول‌هایش هم به وفور در دسترس همگان قرار دارد. در گذشته قیمت بالا مانع می‌شد تا همه نتوانند از این محصولات استفاده کنند اما امروزه پایین آمدن قیمت باعث شده که به راحتی جوانان و حتی نوجوانان ما این نوع سیگارها را تهیه کنند و بدون اینکه والدین‌شان متوجه شوند در حمام و یا داخل دستشویی آن را مصرف کنند. این در حالی است که این سیگارها حاوی نیکوتین است که مقدار آن از نخ‌های معمولی سیگار نیز بیشتر است.

در مورد مضرات مصرف سیگارهای الکترونیکی هم توضیح می‌دهید؟

در حال حاضر در بازار سیگارهای الکترونیکی موجود است که تا ۵۰ میلی‌گرم نیکوتین دارند، از این رو مصرف این نوع سیگارها بسیار خطرناک است. این سیگارها دارای ترکیبات مضر و مواد شیمیایی سرطان‌زا مانند آکرولئین، دی‌استیل و دی‌اتیلن گلیکول است. عملکرد سیگارهای الکترونیکی بر اساس تبخیر مایع حاوی نیکوتین صورت می‌گیرد و سایر ترکیبات شیمیایی موجود در آن که برای انسان بسیار خطرناک و مضر است. عملکرد این نوع سیگارها، گرم کردن مایعی است که معمولاً حاوی نیکوتین است. در ساخت این نوع سیگارها از طعم‌دهنده‌ها و سایر مواد شیمیایی، مواد مضر و برخی موادی که شامل فلزات سنگین است مانند نیکل، کادمیوم، قلع و سرب، ترکیبات آلی فعال مثل فرمالدهید و اسید استیک و مواد سمی مانند بنزن و تولوئن برای بدن بسیار خطرناک است استفاده شده است. آئروسل سیگار الکترونیکی علاوه بر نیکوتین می‌تواند حاوی موادی باشد که به بدن آسیب فراوان می‌رساند که شامل مواد شیمیایی سرطان‌زا و ذرات بسیار ریزی است که تا اعماق ریه نفوذ می‌کند. همچنین استنشاق بخار سیگارهای الکترونیکی می‌تواند منجر به التهاب ریه و بروز مشکلاتی مانند سرفه، تنگی نفس، التهاب حلق و بینی، آسم و التهاب ریه و همچنین باعث افزایش ضربان قلب، افزایش فشار خون و ایجاد مشکلات قلبی شود.

آیا مسئولان در مورد مضرات مصرف این نوع سیگارها در جامعه آگاهی‌رسانی لازم را به عمل آورده‌اند؟

ما در مورد مصرف این نوع سیگارها هشدارهای جدی داده‌ایم؛ زیرا استفاده از وسایلی مانند ویپ به راحتی در دسترس جوانان و حتی نوجوانان قرار دارد. بر خلاف اینکه گفته می‌شود این نوع سیگارها فاقد نیکوتین است، سیگارهای الکترونیکی حاوی نیکوتین است که مضرات شناخته‌شده‌ای بر سلامت انسان دارد و استفاده از آن باعث می‌شود که افراد در نهایت به سیگارهای معمولی روی بیاورند. متأسفانه نه‌تنها به این موضوع نگاه منفی نشده بلکه در فیلم‌هایی که گاه توسط صداوسیما نیز ساخته می‌شود، ما شاهد تبلیغات این نوع سیگارها توسط هنرپیشه‌ها؛ بخصوص هنرپیشه‌های خانم هستیم که برای تبلیغ از این سیگارها از آنان استفاده می‌کنند. متأسفانه تبلیغات هم به صورت مستقیم انجام می‌شود، به طوری که حتی در پوستر فیلم‌ها هم گاه این موضوع دیده می‌شود. کسانی که برای تبلیغ این نوع مواد دخانی پول دریافت می‌کنند نمی‌دانند که در نهایت یکسری از نوجوانان و خانواده‌ها را درگیر معضل اعتیاد می‌کنند که شاید رهایی از آن سال‌ها برایشان امکان‌پذیر نباشد.

با توجه به اینکه سیگار سرمنشاء اعتیاد است چگونه می‌توان مصرف آن را ترک کرد؟

نوجوانان و جوانانی که به دخانیات روی می‌آورند از سیگار، گل و ماری‌جوانا شروع می‌کنند و در نهایت به سراغ مواد مخدر دیگری می‌روند و تبدیل به افرادی می‌شوند که به همه مواد، اعتیاد پیدا می‌کنند. این در حالی است که کمپانی‌های سازنده محصولات دخانی هم بیکار ننشسته‌اند. آنها بازاریابی اجتماعی می‌کنند و می‌بینند که نوجوانان از چه بو و عطرهایی خوششان می‌آید و توتون را با همان عطرها آغشته می‌کنند و در دسترس آنها قرار می‌دهند و سلامت‌شان را به خطر می‌اندازند. کسانی که سیگار می کشند بعد از مدتی به نیکوتین اعتیاد پیدا می کنند و دیگر نمی‌توانند آن را ترک کنند؛ زیرا ترک نیکوتین سخت‌ترین اعتیاد دنیاست، حتی فردی که به شیشه معتاد است ساده‌تر از اعتیاد به نیکوتین می‌تواند آن را ترک کند. آمارها نشان داده ۱۰ درصد افرادی که شیشه و ترکیبات آن مانند مت‌آمفتامین‌ها را مصرف می‌کنند ترک می‌کنند و پاک می‌شوند اما در مصرف سیگار تنها ۳ درصد می‌توانند آن را ترک کنند.

در مورد مضرات نیکوتین برای خانم‌ها هم توضیح می‌دهید؟

طبق آمار، مصرف سیگار در سال‌های اخیر، روند تقریباً ثابتی را در مردان طی کرده، اما در زنان این آمار در حال افزایش است. این در حالی است که اعتیاد به نیکوتین در خانم‌ها شدت و عوارض بیشتری نسبت به مردان دارد. آمارها نشان می‌دهد خانم‌هایی که انواع سیگار را مصرف می‌کنند ۱۴ سال زودتر دچار پیری زودرس و یائسگی می‌شوند. استعمال دخانیات علاوه بر آسیب رساندن به ریه، پوست و دندان‌ها خطرات بسیار زیادی را هم برای خانم‌های باردار و جنین‌شان به وجود می‌آورد. متأسفانه خانم‌هایی که سیگار مصرف می‌کنند به سختی می‌توانند آن را ترک کنند. خانم‌ها در بعضی موارد، هم از سیگار معمولی و هم نوع حرارتی مصرف می‌کنند. متأسفانه در حال حاضر هم مصرف قلیان در برخی خانم‌ها باب شده که رهایی از آن روندی بسیار سخت و عوارض مصرف آن نیز در خانم‌ها بسیار بیش از مردان است.

چه صحبتی برای مردم و مسئولان دارید؟

تبلیغاتی که برای مواد دخانی می‌شود باعث می‌شود فرد متوجه عوارض آن نشود، از این رو رسانه‌ها باید در این زمینه کمک و اصلاع‌رسانی بیشتری کنند. در کنار کمپانی‌های چندملیتی که با اسامی و طعم‌های متفاوت سیگاری را به نام سیگار حرارتی تولید می‌کنند و چون کشیدن آن راحت‌تر است و دودی ندارد، مردم را به مصرف آن تشویق می‌کنند، در مقابل رسانه‌ها هم باید در مورد عوارض مصرف این نوع سیگارها اطلاع‌رسانی کنند. مسئولان هم باید برای انواع دخانیات نوپدید امروزی تمهیداتی اساسی بیندیشند؛ زیرا بسیاری از افراد از روی ناآگاهی فکر می‌‎کنند با استفاده از این نوع سیگارها می‌توانند سیگار کشیدن خود را ترک کنند.