بیماری آرتریت روماتویید چیست و چرا به وجود می‌آید؟
آرتریت روماتویید نوعی بیماری روماتیسمی است که مکانیسم اصلی ایجاد آن کاملاً ناشناخته است. این بیماری شایع‌ترین بیماری روماتیسمی است و به طور متوسط یک درصد افراد جامعه را گرفتار می‌کند. بیشتر خانم‌ها بین سن ۳۵ تا ۵۵ سالگی به این بیماری مبتلا می‌شوند. این بیماری بیشتر مفاصل بدن؛ بخصوص مفاصل دست‌ها را گرفتار می‌کند. این بیماران در ابتدا از درد مفاصل و در مراحل بعد از درد و تورم شکایت می‌کنند. مهمترین عارضه آرتریت روماتویید ایجاد تغییر شکل‌های مفصلی و محدودیت حرکت در مفاصل است. دو راه عمده در درمان این بیماری عبارتند از داروهای ضد التهابی استرویید کورتون و غیر استرویید مانند دیکلوفناک، بروفن و... بنابر مطالعات فراوانی که بر روی این بیماری انجام شده ژنتیک نقش غیرقابل انکاری در بروز این بیماری دارد. اقوام درجه اول مبتلایان به این بیماری ۴ برابر بیش از افراد عادی دچار این بیماری می‌شوند و در ۱۰ درصد بیماران مبتلا عضو دیگری از خانواده نیز دچار این بیماری است. حتی در صورت ابتلا یکی از دوقلوهای شبیه به هم احتمال این بیماری ۴ برابر بیش از دوقلوهای غیرشبیه به هم است. علت این بیماری ناشناخته است و گروهی از پژوهشگران بر این باورند که این بیماری ممکن است نتیجه پاسخ به یک عامل عفونی در یک فرد حساس باشد.
این بیماری دارای چه علائم و نشانه‌هایی است؟
آرتریت روماتویید یک بیماری چندمفصلی مزمن است. در دوسوم بیماران، بیماری در بدو شروع تدریجی با خستگی، بی‌اشتهایی، ضعف عمومی بدن و علائم عضلانی – اسکلتی آغاز می‌شود که در پایان منجر به التهاب مفصل می‌شود. علائم مقدماتی ممکن است هفته‌ها تا ماه‌ها ادامه یابند و تشخیص را مشکل کنند. تشخیص معمولاً هنگامی قطعی می‌شود که درگیری چندین مفصل؛ به ویژه مفاصل دست، مچ، زانو و پا در یک وضعیت قرینه و دوطرفه مشاهده شوند. در ۱۰ درصد از بیماران شروع بیماری حادتر است و به صورت درگیری چندمفصلی و همراه با علائمی مانند تب، بزرگی غدد لنفاوی بدن و بزرگی طحال همراه است. در سایر بیماران، بیماری معمولاً به صورت محدود در یک یا دو مفصل باقی می‌ماند. گاهی نیز ممکن است درگیری مفاصل دوطرفه و قرینه نباشد، از این رو عدم درگیری دوطرفه و قرینه تشخیص آرتریت روماتویید را رد نمی‌کند اما به طور معمول در این بیماری مفاصل به صورت قرینه و دوطرفه درگیرند. علائم مفصلی بیماری نیز شامل درد، تورم و درد هنگام لمس است. درد مفصل با حرکت دادن مفصل بیشتر می‌شود. خشکی مفصل نیز بسیار شایع است و معمولاً پس از یک دوره بی‌حرکتی و عدم فعالیت مشاهده می‌شود. خشکی صبحگاهی که بیش از یک ساعت طول بکشد تقریباً همیشه یک جزء ثابت این بیماری محسوب می‌شود و راهی بسیار خوب برای تفاوت قائل شدن بین این بیماری با سایر دردهای مفصلی غیرالتهابی است. تب نیز ممکن است در سیر این بیماری وجود داشته باشد، اما بسیار بعید است که به بیش از ۳۸ درجه سانتی‌گراد برسد. در این بیماری التهاب مفصلی معمولاً سبب تورم و محدودیت در حرکت می‌شود.
در مورد روش‌های درمان این بیماری هم توضیح می‌دهید؟
هدف از درمان در این بیماری کاهش درد، کاهش التهاب، حفاظت از ساختارهای مفصلی و حفظ عملکرد مناسب بدن و کنترل درگیری سیستیمک مفاصل است. این در حالی است که در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای درمان این بیماری وجود ندارد؛ زیرا هنوز علت این بیماری به درستی شناخته نشده است. بنابراین در حال حاضر این امید برای بیماران وجود ندارد که به طور کامل از این بیماری رهایی یابند، اما می‌توان با استفاده از روش‌های گوناگون، بهبود قابل توجهی در بیمار به وجود آورد؛ به شرط آنکه بیمار نیز همکاری مناسبی با پزشک خود داشته باشد. رویکرد عمده برای درمان این بیماری عبارت است از: استفاده از آسپرین و سایر داروهای غیر استروییدی غیر التهابی و مسکن‌های معمولی؛ زیرا که این داروها به سرعت اثر می‌کنند اما در درازمدت بر جلوگیری از پیشرفت بیماری و آسیب‌های مفصلی تأثیری ندارند. از این رو در درمان این بیماری می‌توان مقدار کمی از داروهای کورتونی هم استفاده کرد.
در مورد روش جراحی این بیماران هم توضیح می‌دهید؟
اگر مفصل بیمار به شدت آسیب‌دیده باشد از روش جراحی استفاده می‌شود. بیشترین مورد استفاده از روش جراحی در ترمیم تخریب مفاصل زانو، لگن و شانه است. هدف اصلی از روش جراحی در این بیماری، کاهش درد و کاهش ناتوانی حرکتی بیمار و افزایش دامنه حرکتی مفاصل درگیر است. این در حالی است که روش جراحی بر طبیعت این بیماری تأثیری ندارد بنابراین نمی‌تواند به عنوان یک درمان قطعی در نظر گرفته شود.
فرد مبتلا به این بیماری باید چه نکاتی را رعایت کند؟
در این بیماری از آنجا که تقریباً تمام مفاصل ملتهب و درگیر می‌شوند، بیمار در انجام کارهای روزمره شخصی خود نیز دچار اختلال می‌شود. از این رو بیمار در این دوران باید از انجام فعالیت‌های اضافی و سنگین خودداری کند؛ زیرا استراحت به خاموش شدن التهابات مفصلی کمک فراوانی می‌کند.
نظر شما