افسردگی چیست و میزان شیوع آن در دنیا و در کشور ما چقدر است؟
به زبان علمی، افسردگی با معنای رایج آن بین مردم متفاوت است. زمانی افسردگی جنبه بیماری دارد که حداقل دو هفته به طور مداوم ادامه داشته و از شدتی برخوردار باشد که عملکرد شغلی و اجتماعی فرد را به شدت مختل کند، به طوری که فرد قادر به ادامه فعالیت‌های روزمره خود نباشد. افسردگی بیماری نسبتاً شایع قرن است. طبق آخرین آمار جهانی، ابتلا به بیماری افسردگی در هر۱۰۰ هزار نفر از جمعیت مردان بیش سه هزار و ۵۰۰ مورد و در جمعیت زنان نزدیک به پنج هزار مورد است. آمارهای رسمی در کشور نیز حدود ۱۲ درصد و آمارهای غیررسمی رقمی حدود۲۴ درصد را نشان می‌دهد.
چه عواملی باعث ایجاد افسردگی می‌شوند و ما چه فردی را مبتلا به افسردگی می‌شناسیم؟
در ابتلا به این بیماری نوعی استعداد اولیه، یعنی سابقه وجود بیماری یا بیماری‌های عصبی مشابه در خانواده بیمار مشاهده می‌شود. دخالت عامل وراثت نیز در این بیماری از نظر علمی قطعی است اما این موضوع به این معنا نیست که فرد با بیماری افسردگی متولد می‌شود بلکه فرد استعداد ابتلا به بیماری را به ارث می‌برد و در زمینه عوامل و فشارهای روانی دچار اختلالات افسردگی می‌شود. معمولاً فرد افسرده دچار کاهش خواب و اشتها، کاهش میل جنسی و کاهش وزن می‌شود، احساس ناامیدی، بی‌پناهی و استیصال کرده و گاه افکار خودکشی نیز به ذهنش خطور می‌کند که بر حسب نوع افسردگی علائم فوق شدت و ضعف دارد. در بعضی از انواع افسردگی نیز ممکن است توهم و هذیان وجود داشته باشد.
آیا افسردگی علائم جسمی دارد؟
بله. افسردگی دارای علائم و عوارض جسمانی است؛ به طوری که اگر این بیماری کنترل و درمان نشود، تأثیرات مخربی بر فرد برجای می‌گذارد؛ مانند اضافه وزن و چاقی، ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی، ابتلا به بیماری دیابت، سوءمصرف مواد مخدر و ابتلا به بیماری‌های کبدی، هراس از حضور در اجتماع، اقدام به خودکشی، احساس کمردرد و سردرد بدون دلیل و در نهایت خودزنی.
روش تشخیص این بیماری چگونه است؟
در صورت تداوم این بیماری به مدت دو هفته با شدت زیاد و تأثیر جدی بر عملکرد فرد همراه با علائم جسمی و عصبی می‌توان احتمال افسردگی را مطرح کرد، اما تشخیص قطعی را روانپزشک بر اساس اطلاعات ارائه شده از بیمار تعیین می‌کند.
در مورد روش درمان این بیماری هم توضیح می‌دهید؟
درمان این بیماری شامل درمان دارویی و روان‌درمانی است. در روش اول از داروهای ضد افسردگی استفاده می‌شود که مواد شیمیایی خاصی را در مغز تنظیم می‌کند و برای تسریع در درمان دارویی نیز از روش‌های مختلف روان‌درمانی؛ بخصوص درمان‌های رفتاری – شناختی استفاده می‌شود. معمولاً درمان افسردگی بین ۳ تا ۶ ماه طول می‌کشد. اگر درمان زودتر از این مدت متوقف شود احتمال عود بیماری وجود دارد. پس از این مدت برحسب سابقه بیمار در فرد و خانواده او می‌توان دارو را به آرامی و با نظر پزشک معالج قطع کرد. معمولاً حال بیمار مدت زیادی بدون دارو خوب می‌شود و به زندگی عادی خود بازمی‌گردد. عدم درمان صحیح و به موقع این بیماران خطراتی از قبیل خودکشی و یا دیگرکشی را به دنبال خواهد دارد، بنابراین هرچه سریع‌تر باید درمان را آغاز کرد.
داروهای مورد استفاده در این بیماری چه مشکلاتی می‌تواند برای بیمار ایجاد کند؟
ممکن است داروهایی که در درمان افسردگی استفاده می‌شود در روزهای اول عوارضی ایجاد کند که طی یکی دو هفته اول برطرف می‌شود و بیمار با آن تطابق می‌یابد. این عوارض عبارتند از: خشکی دهان، یبوست، خواب‌آلودگی و تاری دید که معمولا با مصرف مایعات فراوان و مصرف غذاهای فیبردار از قبیل میوه و سبزی‌ها برطرف می‌شود. مصرف دارو قبل از خواب نیز موضوع خواب‌آلودگی روزانه را برطرف می‌کند.
چه توصیه‌ای به بیماران مبتلا به افسردگی دارید؟
خانواده‌های این بیماران باید با ماهیت این بیماری آشنا شوند و در درمان صحیح و مصرف مرتب داروها، بیمار خود را یاری کنند. در مواردی که خطر خودکشی وجود دارد حتماً بیمار باید در بخش روانپزشکی بستری شود و مورد مراقبت‌های ویژه و درمان‌های خاص قرار گیرد. این بیماران چون کم‌حرف می‌شوند و در گوشه‌ای بدون تحرک می‌افتند ممکن است خانواده آنان به وخامت موضوع توجهی نکنند و این بیماران را به موقع به مراکز درمانی ارجاع ندهند. خانواده‌ها به محض مشاهده علائم ذکر شده باید نوع بیماری را شناخته و بیمار خود را به نزدیکترین مرکز درمانی منتقل کنند.
نظر شما