به گزارش آتیه‌آنلاین، این سؤال ممکن است برای هر کسی به وجود آید اما جواب آن چندان هم آسان نیست و برخلاف سال گذشته و حتی قبل از آن، حال و روز امسال بازار سرمایه نشان داد که این بازار قرار نیست همواره روی خوش‌اش را به مردم و سهامداران نشان دهد و گاهی چنان با افت مواجه می‌شود که مشخص نیست دقیقاً چه کاری باید انجام داده و چه رفتاری باید در آن زمان از سوی سرمایه‌گذار سر بزند؟

برخی کارشناسان در هفته‌ها و حتی ماه‌های اخیر همه چیز را به انتخابات آمریکا وصل کرده‌ بودند. حال که انتخابات برگزار شده اما ما همچنان روند نزولی را در روزهای اخیر شاهد هستیم. بسیاری از کارشناسان می‌گویند تا ماه آینده شاید خبری از رشد و شاخص‌های سبز شده بازار سرمایه نباشد.

سیدمهدی تقوی - مدرس دوره های تخصصی بازار سرمایه- در این باره می‌گوید: در حال حاضر شاخص بورس از ۲ میلیون واحد به سمت پایین ریزش کرده که البته این ریزش قابل پیش‌بینی بود و می‌بایست هرچه زودتر اتفاق می‌افتاد. علت اصلی رشد شاخص بورس، ورود نقدینگی توسط اشخاص حقیقی و حقوقی و علت اصلی ریزش آن نیز خروج نقدینگی بود. اتفاق‌های دیگری مانند انتخابات آمریکا، شایعات و اخبار به این رشد دامن زد اما دلیل اصلی، ورود و خروج نقدینگی بود.

وی افزود: وقتی ورود و خروج نقدینگی را از مردادماه امسال ۹۹ رصد می‌کنیم مشاهده می‌کنیم که تا به امروز کمتر از ۱۵ روز ورود نقدینگی توسط اشخاص حقیقی داشته‌ایم. در واقع چهار ماه است اشخاص حقیقی که از ابتدای سال پول‌های خود را وارد بازار کرده بودند، نقدینگی خود را از بورس خارج کرده و نشانی از ورود به بازار مشاهده نمی‌شود.

تقوی تأکید می‌کند: بعید می‌دانم بازار به این زودی‌ها بازگردد، چون پول یا همان نقدینگی جدیدی وارد آن نشده است. من شخصاً به آینده بازار خوشبین نیستم. به عقیده من، قطعاً تا یک ماه آینده بازار روند صعودی را تجربه نخواهد کرد.

با وجود این اظهارات، بسیاری از کارشناسان معتقدند که بر اساس آمارهای موجود با همین وضعیت نیز هیچ بازاری مطمئن‌تر از بازار سرمایه نیست اما باید شیوه رفتار در این بازار و نحوه سرمایه‌گذاری در آن را آموخت که اگر اینگونه باشد می‌توان امیدی به آینده‌ای بهتر برای بورس داشت. همایون دارابی - کارشناس بازار سرمایه- در گفت‌وگو با آتیه‌انلاین در این زمینه معتقد است؛ گرچه اکنون بازار سرمایه وضعیت پیچیده و مبهمی ‌دارد اما اگر مردم و به اصطلاح سرمایه‌گذاران تازه وارد با تحلیل درست و دقیق اطلاعات دست به انتخاب بزنند و به جای عجله کردن در خرید و فروش سهام‌شان بازه زمانی بلندمدت‌تری را ببینند، آینده روشن‌تری می‌توانند برای خود ترسیم کنند.

همه ابهامات بورس و عوامل مؤثر در بازار

وی می‌افزاید: از سوی دیگر، باید دید که آیا دولت مانند نیمه اول امسال به بازار سرمایه به عنوان یکی از اولویت‌های مهم‌اش نگاه می‌کند و در راستای رسیدن به اهدافش همه دستگاه‌ها را با یکدیگر هماهنگ می‌کند یا هر کسی ساز خودش را می‌زند. در این شرایط یک معامله‌گر کوتاه‌مدت کار بسیار سختی در پیش دارد و باید هر روز این مسائل را پیش‌بینی کرده و بر اساس آن تصمیمات مناسبی اتخاذ کند.

این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به سؤالی درباره اینکه با توجه به مسائل و تحولات موجود مانند انتخابات آمریکا و پیروزی «بایدن» آیا می‌توان تغییری را برای بازار سرمایه متصور بود، ادامه می‌دهد: واقعیت این است که بازار سرمایه پیچیدگی‌های بسیاری دارد و در درجه نخست اینکه بازار سرمایه بازار کوتاه‌مدتی برای سرمایه‌گذاران نیست و باید حد مرز مشخصی برای سرمایه‌گذاران، معامله‌گران و سفته‌بازهای بازار تعیین کنیم؛ یعنی فاصله این دو گروه را از هم مشخص کنیم.

دارابی معتقد است که دامنه تصمیم‌گیری و زمان نگهداشتن سهام برای سرمایه‌گذاران بلندمدت است. تحولات کوتاه‌مدت برای آنها اهمیت چندانی ندارد و بازه زمانی حضور خود در بازار بورس را کمتر یک تا دو سال نمی‌بینند؛ اما کسانی که می‌خواهند کوتاه‌مدت در بازار سرمایه خرید و فروش سهام انجام دهند، باید به همه متغیرها به صورت پشت سر هم توجه کنند. پس از تحولات بین‌المللی نیز باید سیاست‌های بانک مرکزی و دولت در چهار زمینه چالش‌برانگیز را بررسی کنند.

وی می‌گوید: افزایش نرخ سود بانکی یکی از این سیاست‌ها است و باید دید آیا با توجه به اظهارات رئیس کل بانک مرکزی، نرخ بهره بالاتر نخواهد رفت یا اینکه این تهدید برای بازار سرمایه وجود دارد. مسأله بعدی که روی شاخص بورس و وضعیت بازار سرمایه اثرگذار است اصرار دولت بر قیمت‌گذاری‌ها در زمینه محصولاتی مانند فولاد یا خودرو و محصولات خودرویی است و باید دید چه زمانی از قیمت‌گذاری دست برمی‌دارد.

این تحلیلگر بورس تصمیماتی که در بخش‌هایی مانند وزارت نفت درباره پالایشگاه‌ها، پتروشیمی‌ها و غیره گرفته می‌شود را از دیگر عوامل مؤثر در بورس می‌داند و می‌افزاید: سرنوشت نرخ ارز نیمایی هم که ارزش سهام شرکت‌های صادراتی را تعیین می‌کند، یکی دیگر از معیارهای مهم و چالش‌برانگیز برای آینده بازار سرمایه است و یک سرمایه‌گذار کوتاه‌مدت باید به همه این مسائل توجه کند و به این نتیجه برسد که آیا دولت مانند نیمه نخست امسال به بازار سرمایه به عنوان یکی از اولویت‌های مهم خود نگاه کرده و در راستای رسیدن به اهداف‌اش همه دستگاه‌ها را با یکدیگر هماهنگ می‌کند یا هر کسی ساز خودش را می‌زند.

اقتصاد دولتی؛ بورس دولتی

در هر حال شاید برخی کارشناسان معتقدند که بازار بورس دولتی است و آینده روشنی نمی‌توان برای آن متصور بود، اما دارابی معتقد است: شاید اقتصاد ایران یک اقتصاد دولتی باشد اما بازار سرمایه به صورت کلی از شفافیت و کارایی بیشتری برخوردار است و به همین سبب است که در بسیاری از کشورها یکی از راه‌های جلوگیری از فساد و بالا بردن شفافیت بورسی شدن شرکت‌ها و افزایش سهام شرکت‌هاست. در همین سیستم اقتصادی، وقتی یک بنگاه بزرگ اقتصادی مانند شستا وارد بازار سرمایه می‌شود یعنی عملاً تمام تصمیمات‌اش زیر نورافکن‌های بورس می‌رود و عملکرد این مجموعه بزرگ را از فیلتر چندین و چند کارشناس بورس رد شده و نظرات و انتقادات درباره آن مورد بررسی قرار می‌گیرد. بنابراین بازار سرمایه نسبت به همه بخش‌های اقتصادی کشور سالم‌تر و قابل اتکاتر است. در این میان، نقطه مطلوب برای بازار سرمایه یک دولت کوچک اما چابک و کاراست که بتواند نقش یک داور خوب را ایفا کند. مسأله‌ای هم که همواره کارشناسان و متخصصان بازار سرمایه خواستار آن بوده‌اند، اصل (44) قانون اساسی مورد تأکید مقام معظم رهبری یا همان خصوصی‌سازی بخش‌های دولتی است که می‌خواهند از طریق بورس این کار انجام شود و انتظار می‌رود دولتمردان بیش از پیش به این موضوع مهم توجه کنند.

کدام رفتار با بورس درست است؟

این کارشناس بازار سرمایه همچنین در پاسخ به سؤالی درباره اینکه مردم که عمدتاً به صورت کوتاه‌مدت وارد بازار سرمایه می‌شوند باید چه رفتاری انجام دهند تا به عنوان تازه‌واردهای بورس متضرر نشوند؟ اینگونه پاسخ می‌دهد: مردم و در واقع می‌توان گفت تازه‌واردها در گذشته خودشان به صورت مستقیم وارد بازار سرمایه شدند و اتفاقاً در ابتدا شاهد وضعیت خوبی در این بازار بودند؛ اما نهایتاً بورس آن روی خودش را نشان داد، اما بهترین کاری که این دسته از افراد می‌توانند انجام دهند این است که درباره شرکت‌هایی که قصد انتخاب و خرید سهام‌شان را دارند مطالعه و بررسی کنند و آن‌هایی را انتخاب کنند که شرکت‌های خوبی بوده و جایگاه مستحکمی در کشور دارند. در این صورت است که مشکل خاصی برای سرمایه آنها و همچنین سهام این شرکت‌ها در نهایت به وجود نخواهد آمد. البته شاید دوره‌های فراز و فرود داشته باشند اما این مجموعه‌ها در نهایت مسیرشان را پیدا کرده و روند رو به رشد خود را ادامه می‌دهند.

دارابی ادامه می‌دهد: در بازارهای دیگر مانند سکه و طلا نیز البته به هیچکس توصیه نمی‌کنیم وارد شود. به دلیل اینکه نوسانات بسیاری (البته با شدت بیشتری طی سال‌ها، ماه‌ها و هفته‌های گذشته) در آن وجود دارد. معامله‌گرهای کوتاه‌مدت بایستی با تحولات بازار سرمایه کنار بیایند و دورنمای یک تا سه ساله را در دستور کار خود قرار دهند. به این منظور پیشنهاد می‌شود تازه‌واردها پولی را وارد بازار سرمایه کنند که نیازی به آن نداشته باشند. همچنین سهام شرکتی را خریداری کنند که در اقتصاد جایگاه محکم و مستقری داشته باشد و نهایتاً اینکه دورنمای سرمایه‌گذاری خود را به گونه‌ای تعیین کنند که در کوتاه‌مدت با مشکل مواجه نشوند؛ چراکه در بازه زمانی کوتاه‌مدت کار کردن بسیار سخت است و هیچ‌وقت به کسی توصیه نخواهیم کرد که اینگونه وارد بازار سرمایه شده و در آن فعالیت کند.