به گزارش آتیه آنلاین به نقل از روزنامه ایران، گزارش مرکز آمار ایران از شاخص های بازار کار در فصل پاییز نشان می دهد که در این فصل نسبت به فصل مشابه سال گذشته نرخ شاغلان ناقص کاهش یافته است.

شاخص نرخ اشتغال ناقص در پاییز امسال نسبت به پاییز سال گذشته به مقدار ۱.۱ درصد کاهش یافته و به ۹,۵ درصد رسیده است. این نرخ در پاییز سال ۱۳۹۹، معادل ۹.۹ درصد و در پاییز سال ۱۳۹۸، برابر با ۱۰,۶ درصد بوده است. به این ترتیب نرخ اشتغال ناقص در پاییز امسال نسبت به سه فصل مشابه خود در سه سال گذشته به کمترین مقدار رسیده است.

کاهش بیش از ۲۳۰ هزار نفری شاغلان ناقص در پاییز امسال
بررسی ها نشان می دهند که ۲۳۰ هزار و ۵۸۹ نفر از شاغلان ناقص در پاییز امسال نسبت به پاییز سال گذشته کاهش یافته و تعداد آنها به ۲ میلیون و ۲۷۴ هزار و ۸۳۷ نفر رسیده است. البته تعداد شاغلان ناقص نسبت به سه فصل مشابه خود در پاییز سال ۱۳۹۸، بیش از ۳۰۵ هزار نفر کاهش نشان می دهد.

روند نزولی نرخ اشتغال ناقص طی چهار فصل گذشته
داده های آماری این موضوع را نیز حکایت می کنند که نرخ اشتغال ناقص طی چهار فصل گذشته روند نزولی داشته است.

در پاییز امسال، سهم مردان از ریزش اشتغال ناقص، ۱,۴ درصد بوده است و تعداد آنها در پاییز سال گذشته از ۲ میلیون و۳۴۳ هزار و ۴۳۵ نفر به ۲ میلیون و ۹۸ هزار و ۱۲۵ نفر در پاییز امسال کاهش یافته است. به عبارتی ۲۴۵ هزار و ۳۱۰ نفر در این مدت از شاغلان ناقص مرد کم شده است. در فصل سوم امسال تعداد زنان دارای اشتغال ناقص به ۱۷۶ هزار و ۷۱۲ نفر افزایش یافته اند، به عبارتی نرخ اشتغال ناقص زنان نیز در همین فصل ۴,۷ درصد برآورد شده که ۰,۱ درصد با رشد مواجه شده است. بر این اساس ۱۴ هزار و ۷۲۱ نفر به جمعیت زنانی که در پاییز امسال اشتغال ناقص داشته اند اضافه شده است.

کاهش اشتغال ناقص در مناطق شهری
تعداد شاغلان ناقص در مناطق شهری در پاییزامسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته به طور چشمگیری با کاهش مواجه شده است. در این مدت ۱۷۶ هزار و ۵۹۲ نفر از شاغلان اشتغال ناقص کاسته شده است. در پاییز سال گذشته تعداد شاغلان ناقص در مناطق شهری یک میلیون و ۶۷۹هزار و ۹۶۳ نفر بوده که در نیمه سوم امسال به یک میلیون و ۵۰۳ هزار و ۳۷۱ نفر کاهش یافته است. در پاییزسال ۱۴۰۱، سهم اشتغال ناقص در مناطق شهری با کاهش ۱,۲ درصدی به ۸,۳درصد رسیده است.

کاهش شاغلان ناقص در مناطق روستایی
تعداد شاغلان ناقص در مناطق روستایی در پاییزامسال نسبت به مدت مشابه در سال گذشته نیز مثل مناطق شهری به طور چشمگیری با کاهش مواجه شده است. در این مدت ۵۳ هزار و ۹۹۷ نفر از شاغلان اشتغال ناقص کاسته شده است. در پاییز سال گذشته تعداد شاغلان ناقص در مناطق روستایی ۸۲۵ هزار و ۴۶۳ نفر بوده که در فصل سوم امسال به ۷۷۱ هزار و ۴۶۶ نفر کاهش یافته است. در پاییزسال ۱۴۰۱، سهم اشتغال ناقص در مناطق شهری با کاهش یک درصدی به نرخ ۱۳,۲ درصد رسیده است.

دلایل اشتغال ناقص
براساس تعریف وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، افراد دارای اشتغال ناقص شامل تمام شاغلانی می شود که در هفته مرجع، حاضر در سر کار یا غایب موقت از محل کار بوده و به دلایل اقتصادی مثل رکود کاری، پیدا نکردن کار با ساعت کار بیشتر، قرار داشتن در فصل غیرکاری و... کمتر از ۴۴ ساعت کار کرده، خواهان و آماده برای انجام کار اضافی در هفته مرجع بوده اند، البته هر زمان که استفاده از نیروی کار در حد کمتر از بهره وری واقعی اش باشد، اشتغال ناقص شکل گرفته است. این پدیده در اقتصاد کلان از اهمیت بالایی برخوردار بوده و دلایل بروز آن می تواند متفاوت باشد، همچنین ممکن است در چند حالت متفاوت نمایان شود.

اشتغال ناقص، یکی از پدیده های رایج اقتصاد کلان در کشورهای در حال توسعه است و از نظر مباحث توسعه ای، این پدیده یکی از دلایل فقر در این کشورهاست. به طور کلی این شاخص حالت های متعددی دارد، در حالت نخست چنانچه فرد در شغلی باشد که تخصص آن را ندارد، به عنوان مثال چنانچه یک مهندس عمران راننده تاکسی باشد، یک نوع از اشتغال ناقص محسوب می شود (البته در ایران چنین نیست).حالت دوم زمانی که نیروی کار مایل باشد در هفته بیشتر از مدت زمان کنونی کار کند، این حالت مبنای محاسبه در ایران است. همچنین حالت سوم نیز در وقتی است که کارفرمایان برای اجتناب از برخی مسائل مانند بیمه، از پذیرش کارگران تمام وقت صرفنظر کنند. رکود اقتصادی عریان ترین مثال در این باره است. موضوعی که در اقتصاد موجب فراگیری اشتغال ناقص می شود، حتی ممکن است در این برهه ها نرخ بیکاری پایین هم باشد (به دلیل ناامید شدن از پیدا کردن شغل در شرایط رکودی، از جست وجوی کار منصرف شوند) اما کسانی که متقاضی شغل هستند در شغل هایی مشغول به کار هستند که کارایی لازم را ندارند.

علت کاهش اشتغال ناقص در پاییز امسال
خروج اقتصاد از رکود اقتصادی از تاثیرگذارترین عواملی بوده که باعث شده نرخ اشتغال ناقص روند نزولی داشته باشد. محض نمونه حرکت به سمت ثبات و پایداری اشتغال نیروی کار، حاکی از روند مثبت و اثرگذاری سیاست های کلی بازار کار بوده و امیدواری در راستای توسعه و گسترش اشتغال پایدار را نوید می دهد. بخش غیررسمی اشتغال، بخشی بدون حمایت های قانونی و بیمه ای برای نیروهای کار است که نقش قابل توجهی در اشتغال، تولید و افزایش تولید ناخالص ملی و درآمد داشته و افزایش عرضه نیروی کار، فقدان سرمایه گذاری مناسب و قوانین دست و پا گیر برای ایجاد واحد اقتصادی سه عامل شکل گیری این بخش هستند. بر اساس استانداردهای تعریف شده شاخص های اثرگذار در حوزه اشتغال، اشتغال ناقص تحت تاثیر سطح تولید، مناسبات سرمایه داری و نیروی کار فصلی است و شرایط اقتصادی و تحریم ها باعث شده برخی از بنگاه های اقتصادی تعطیل و تعدادی نیز تولید خود را کاهش دهند و این امر موجب کاهش ساعت کار و اشتغال ناقص شده است. مناسبات سرمایه داری کشورها یکی از مهمترین دلایل اشتغال ناقص است که در سال های اخیر این روال در کشور ما نیز بیشتر نمایان شده است، به این شکل که برخی از کارفرمایان برای اینکه به تعهدات خود عمل نکند از نیروی کار نیمه وقت استفاده می کند و برای پرداخت نکردن حقوق و مزایا و تعدیل نیروی کار خود از نیروهای کار موقت و ساعت محدود استفاده می کنند در شرایطی که درآمد افراد شاغل تمام وقت کفاف زندگی آنها را نمی دهد و برای کسب درآمد بیشتر به شغل های دوم و سوم رو می آورند در مقابل برخی حاضر می شوند با دستمزد و ساعت کار کمتر و بدون مزایا به صورت نیمه وقت کار کنند و در برخی موارد در آمارگیری ها به عنوان شاغل محسوب می شوند و احتساب این بخش از نیروی کار در قالب جمعیت فعال و شاغل، در سیاستگذاری و برنامه ریزی های حوزه اشتغال و کسب و کار اشتباه محاسباتی ایجاد می کند.