با توجه به خروجی داده‌های شاخص نرخ بیکاری به عنوان یکی از داده‌های تعیین‌کننده در بازار اشتغال، کمترین میزان این نرخ در دو دهه اخیر ثبت شده، به گونه‌ای که بر اساس داده‌های مرکز آمار، میانگین نرخ ۹ درصدی بیکاری سال قبل، حکایت از این مسأله دارد. این در حالی است که میانگین نرخ بیکاری در سال ۱۳۸۱ حدود ۱۲.۸ درصد و بیشترین نرخ آن در سال ۱۳۸۹ به میزان ۱۳.۵ درصد اعلام شد و مقایسه آماری نرخ بیکاری در دو سال گذشته نیز حکایت از کاهش ۰.۲ درصدی این شاخص در سال قبل دارد. به دنبال این شرایط، ثبت کمترین نرخ بیکاری میانگین در مقایسه با چهار دولت گذشته از دستاوردهای دولت سیزدهم در دو سال اخیر به حساب می‌آید. بر اساس تازه‌ترین داده‌های بخش بیکاری، نرخ میانگین بیکاری در دولت‌های هفتم و هشتم ۱۲.۸ درصد، در دولت‌های نهم و دهم ۱۱.۶ درصد، در دولت‌های یازدهم و دوازدهم ۱۱.۸ درصد و در مدت حدود دو ساله دولت سیزدهم ۹.۱ درصد اعلام شد. با توجه به جایگاه ویژه و تأثیرگذار شاخص نرخ بیکاری بر تحولات حوزه کار و تولید، روند کاهشی این مؤلفه‌ بیانگر تحولات مثبت این بخش و نشانه‌ای در تأیید خروجی مثبت سیاستگذاری‌های این حوزه محسوب می‌شود.

کاهش نرخ بیکاری جوانان
بخش دیگری از داده‌های آماری حوزه بیکاری اقشار جوان و دانش‌آموخته دانشگاهی نیز بر کاهش قابل توجه این شاخص در سال گذشته نسبت به سال ۱۳۹۷ تأکید دارد. بر این مبنا، روند کاهش نرخ بیکاری جوانان در محدوده سنی ۱۵ تا ۲۴ سال نشان می‌دهد این عدد از ۲۷.۷ درصد در سال ۹۷ به ۲۲.۶ درصد در سال قبل رسید. شاخص مذکور در بازه سنی ۱۸ تا ۳۵ ساله نیز آمار ۱۶.۳ درصدی را در مقایسه سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۴۰۱ نشان می‌دهد. آمارها همچنین نشان از این دارد با توجه به روند ادامه‌دار کاهش نرخ بیکاری دانش‌آموختگان در سال‌های اخیر، شاخص موردنظر از ۱۸.۳ درصد در سال ۹۷ به ۱۲.۹ درصد در سال گذشته رسید و سیر کاهشی داشت. نقش قابل توجه جمعیت جوان و دانش‌آموخته در شکل‌دهی بازار کار و سهم تعیین‌کننده آنان در این حوزه با توسعه و بهبود شاخص‌های مؤثر در این بخش تأثیرگذاری بیشتری خواهد داشت. کاهش اشتغال ناقص از ۱۰.۹ به ۹.۵ درصد در فاصله سال‌های ۹۷ تا ۱۴۰۱ از دیگر نشانه‌های روند رو به رشد مؤلفه‌های مهم بخش اشتغال در کشور محسوب می‌شود.

بهبود آمارهای اشتغال
در وضعیت مقایسه‌ای سال ۱۴۰۱ با سال قبل از آن، بسیاری از داده‌های اشتغال، بیکاری و مشارکت اقتصادی دستخوش تغییرات شده و روند رو به رشدی را تجربه کرده است. در این ارتباط، بخشی از خروجی داده‌های قابل استناد مراکز آماری، افزایش جمعیت شاغل و جمعیت فعال در سال گذشته نسبت به سال ۱۴۰۰ را تأیید می‌کند. کاهش نرخ بیکاری دانش‌آموختگان مرد از ۱۳.۱ درصد در سال ۹۷ به ۹ درصد در سال قبل، سیاست‌های مؤثر اشتغال بخش دیگری از خروجی مثبت سیاست‌های بازار کار به حساب می‌آید. نرخ بیکاری هشت استان کمتر از هشت درصد، کاهش نرخ بیکاری در ۱۶ استان و روند نزولی نرخ شاخص بیکاری در استان‌های با سابقه بالای بیکاری از دیگر تحولات مربوط به بازار اشتغال در سال گذشته محسوب می‌شود. کاهش مجموع جمعیت بیکار و روند کاهشی حدود یک درصدی نرخ مشارکت اقتصادی در مقایسه سال‌های اشاره شده نیز تأکیدی بر ایجاد روند تحولی در حوزه اشتغال است.

افزایش اشتغال زنان
جدیدترین داده‌های اشتغال جامعه زنان نیز با ثبت روند مثبت ۱۳۷ هزار نفری در سال قبل، عملکرد منفی ۶۶۲ هزار نفری این حوزه در سال ۱۳۹۹، اصلاح و بهبود این حوزه را ارائه می‌دهد. کاهش نرخ بیکاری زنان از ۱۹ درصد به ۱۶ درصد در مقایسه با سال‌های ۹۷ و ۱۴۰۱، افزایش نرخ مشارکت اقتصادی جامعه زنان نسبت به سال قبل و کاهش نرخ بیکاری دانش‌آموختگان زن از ۲۸.۲ درصد در سال ۹۷ به ۲۲ درصد در سال گذشته را باید یکی از دستاوردهای دولت در حوزه زنان به شمار آورد.

ایجاد بیش از یک میلیون فرصت شغلی
آخرین گزارش‌های ارائه شده سامانه ملی رصد اشتغال کشور ثبت بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار کد ملی پس از راستی‌آزمایی سه مرحله‌ای (پیامکی۸۰ درصد، تلفنی ۲۰ درصد و حضوری ۵ درصد) و اشتغال ۹۴۸ هزار و ۹۲ نفر را تأیید می‌کند. این در حالی است که با توجه به ۱۲۲هزار و ۷۳۱ شغل ایجاد شده توسط دستگاه‌های دولتی بر مبنای اطلاعات سازمان اداری استخدامی، آمار ایجاد اشتغال در سال گذشته یک میلیون و ۷۰ هزار و ۸۲۳ مورد را نشان می‌دهد. سامانه ملی رصد اشتغال برای نخستین‌بار اطلاعات اشتغال همه دستگاه‌ها را با دقیق‌ترین اطلاعات ثبتی مشتمل بر اطلاعات شغلی، هویتی و جغرافیایی در نظر گرفته است.

استناد به آمارهای تأمین‌اجتماعی
بر اساس اطلاعات بیمه‌شدگان جدید اجباری سازمان تأمین‌اجتماعی و بیمه‌شدگان حِرَف و مشاغل آزاد که مجموعاً اشتغال جدید را نشان می‌دهند، ایجاد افزون بر ۷۰۰ هزار نفر اشتغال جدید در سال ۱۴۰۱ را نشان داده که این عدد نسبت به مدت مشابه سال قبل، رشد حداقل ۱۰ درصدی داشته است. کاهش چهار درصدی آمار برقراری بیمه بیکاری سال ۱۴۰۱ به نسبت سال قبل از آن و افزایش چهار درصدی تعداد بیمه‌شدگان تأمین‌اجتماعی در این مدت نیز تأییدکننده رشد حوزه اشتغال و بیمه افراد شاغل محسوب می‌شود.

توسعه شاخص‌های بازار کار
مقایسه داده‌های آماری سامانه رصد ملی اشتغال کشور، سازمان تأمین‌اجتماعی و مرکز آمار ایران در ارتباط با بازار کار، بیان‌کننده شکل‌گیری روندهای مثبت و صعودی در این راستا است. کاهش نرخ بیکاری، افزایش جمعیت فعال، رشد تعداد افراد شاغل، روند صعودی بیمه‌شدگان اجباری و حِرَف و مشاغل تأمین‌اجتماعی، کاهش نرخ بیکاری دانش‌آموختگان و نرخ بیکاری زنان و مردان فارغ‌التحصیل، کاهش اشتغال ناقص و نرخ تعدیل نیروی کار، افزایش کیفیت مشاغل و رشد پایداری بازار کار را شامل می‌شود.
معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت کار عوامل اصلی مؤثر در موفقیت‌های بازار کار را در سیاست‌های دولت در ابلاغ تعهدات دستگاهی- استانی و پیگیری و نظارت بر اجرای آن، برگزاری جلسات شورایعالی اشتغال و پیگیری مصوبات آن، الکترونیکی کردن زیرساخت‌های سامانه‌ای اشتغال و تأکید بر روان‌سازی فرایندها، بهبود فضای کسب‌وکار و اجرای طرح درگاه ملی مجوزها، حضور میدانی مدیران و فعال کردن بنگاه‌های نیمه‌فعال و راه‌اندازی طرح‌های نیمه‌تمام می‌داند. کریمی‌بیرانوند همچنین تزریق بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات طرح‌های اشتغالزا، حضور نهادهای انقلابی همچون کمیته امداد امام خمینی (ره)، بنیاد مستضعفان، سازمان بهزیستی، ستاد اجرایی فرمان امام و بسیج سازندگی، گسترش آموزش‌های مهارتی و اقدامات دیگر ذیل زیست‌بوم ملی اشتغال با همراهی و نظارت دولت را از دیگر دلایل و اقدامات اساسی سیاستگذاری و ایجاد تحول در بازار کار دانسته است. معاون وزیر کار حل مسأله بیکاری دانش‌آموختگان، افزایش نرخ مشارکت اقتصادی، رشد پایداری و درآمد مشاغل ایجاد شده را هدف اصلی تدوین و اجرای سیاست‌های مربوط به این حوزه بیان کرد.

مقایسه آماری بازار کار و اشتغال
کریمی‌بیرانوند تأکید دارد که در مقایسه داده‌های مرکز آمار ایران، تأمین‌اجتماعی و سامانه رصد اشتغال، داده‌های مرکز آمار روندهای کلی بازار کار را نشان داده است. او در این ارتباط می‌گوید: «آمار تأمین‌اجتماعی و سامانه رصد اشتغال ثبتی مبنا و مبتنی بر اطلاعات دقیق (هویتی، شغلی و جغرافیایی) بوده و قابلیت راستی‌آزمایی و امکان دقیق‌تر شناسایی بخش غیررسمی دارند.» به گفته معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت کار، طبق برآورد مرکز آمار ایران حدود ۵۵ درصد بازار کار کشور غیررسمی و از این نظر، توجه به اطلاعات سامانه رصد اشتغال مهم ارزیابی شده و نادیده گرفتن اطلاعات ثبتی تأمین‌اجتماعی و رصد اشتغال، بی‌توجهی به اطلاعات غیررسمی بازار کار است. او معتقد است، نبود اطلاعات کافی ثبتی مبنا در بازار کار در بخش‌های عرضه و تقاضا و مسأله تطابق در بازار کار یا (Matching) باعث تحلیل‌های نادرست شده و به همین دلیل، همه جوانب باید با دقت بررسی شوند. وزارت کار در دولت سیزدهم در راستای حل بنیادین مسأله نبود اطلاعات، اقدام به راه‌اندازی نهایی سامانه جامع اطلاعات بازار کار کرده که در شش ماهه اول سال جاری راه‌اندازی خواهد شد. این کار مبنای تحلیل‌های دقیق بازار کار و ایجاد بزرگترین مشکل و چالش زیرساختی علمی مورد نیاز سیاستگذاران و پژوهشگران می‌شود.