اعتبار اختصاص یافته به ساخت و توسعه مراکز درمانی تأمین‌اجتماعی در دولت سیزدهم رشد بیش از دو برابری داشته است. با توسل به این جهش صعودی، می‌توانیم انتظار داشته باشیم تا پایان کار این دولت، پروژه‌های در دست ساخت بسیاری به مرحله تکمیل برسد و در عین حال، کلنگ‌زنی برای ساخت مراکز درمانی در نقاطی از کشور که سازمان تأمین‌اجتماعی فاقد مرکز ملکی است و جامعه کارگری ساکن آن مناطق همواره از فقدان زیرساخت‌های ارائه درمان رایگان انتقاد داشته‌اند، انجام شود.
چهارم شهریورماه سال جاری، میرهاشم موسوی مدیرعامل سازمان تأمین‌اجتماعی گفت: «امسال برای ساخت و توسعه مراکز درمانی تأمین‌اجتماعی، بالغ بر ۹ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان منابع ریالی پیش‌بینی کرده‌ایم که هزینه خواهد شد. این عدد قبل از آغاز این دولت، حدود ۴ هزار میلیارد تومان بود و بر این اساس می‌توان گفت اعتبار اختصاص یافته به ساخت و توسعه مراکز درمانی تأمین‌اجتماعی در این دولت، بیش از دو برابر رشد کرده است.»
اعتبار قابل توجه برای ساخت و تجهیز
۹ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار سالانه برای تجهیز، توسعه و ساخت مراکز درمانی تأمین‌اجتماعی، مبلغ قابل توجهی است که می‌تواند به عنوان یک پیشران مؤثر در به سرانجام رساندن بسیاری از طرح‌های نیمه‌تمام عمل کند. بدون هیچ تردیدی، افزایش بیش از دو برابری اعتبار ساخت و توسعه مراکز درمانی در دولت سیزدهم، به نفع درمان رایگان و بیمه‌شدگان تأمین‌اجتماعی در سراسر کشور؛ بخصوص در مناطق محروم و دورافتاده است و ضریب برخورداری از «درمان مستقیم» را در میان کارگران شاغل و بازنشسته و در کل جامعه تحت پوشش تأمین‌اجتماعی افزایش می‌دهد.
مدیرعامل تأمین‌اجتماعی در چهارم شهریورماه در جریان سفر به استان گلستان در ارتباط با آمار پروژه‌های در دست تکمیل گفت: «هم‌اکنون بالغ بر ۱۳۳ پروژه عمرانی در کل کشور در حال اجرا داریم که بخش عمده این پروژه‌ها، طرح‌های توسعه، ایجاد یا افزایش ظرفیت مراکز درمانی سازمان است. از سال ۱۴۰۰ بخش بزرگی از این پروژه‌ها افتتاح و به بهره‌برداری رسیده، بخشی کلنگ‌زنی شده و بخشی نیز در حال ساخت و اجرا است.»
به نظر می‌رسد تمرکز تأمین‌اجتماعی بیشتر بر ساخت، توسعه و ارتقای ظرفیت مراکز درمانی در مناطق محروم و کمتربرخوردار است. ساخت مراکز ملکی تأمین‌اجتماعی، در شهرها و شهرستان‌هایی که تا پیش از این بیمه‌شدگان تأمین‌اجتماعی و خانواده‌های آن‌ها برای برخورداری از درمان مستقیم مجبور به تحمل رنج سفر چند ساعته به مراکز استان‌ها بوده‌اند، یک هدف قابل تقدیر است که نرخ بهره‌مندی از حمایت‌های درمانی بیمه را در مناطق پیرامونی افزایش می‌دهد.
سفر مدیرعامل تأمین‌اجتماعی به استان گلستان در روزهای ابتدایی شهریورماه نیز با همین هدف صورت گرفت. ارتقای ظرفیت «بیمارستان خاتم‌الانبیاء (ص) گنبدکاووس» از برنامه‌های تأمین‌اجتماعی در سال جاری است که موسوی در جریان بازدید از آن اعلام کرد: «برای ارتقای ظرفیت و ارتقای هتلینگ بیمارستان خاتم‌الانبیاء (ص) گنبدکاووس، افزودن بالغ بر ۵۰ تخت در بخش جراحی عمومی و بخش داخلی را در برنامه داشتیم که تاکنون بالغ بر ۶۰۰ میلیارد ریال برای این منظور هزینه شده است.»
به گفته مدیرعامل سازمان، «تأمین‌اجتماعی در استان گلستان هفت پروژه در حال اجرا دارد و بخشی از این پروژه‌ها در سال جاری به مرحله بهره‌برداری رسیده است.» سفرهای مدیرعامل تأمین‌اجتماعی برای بهبود ظرفیت مراکز درمانی و افزایش سطح درمان رایگان، محدود به استان گلستان و بیمارستان خاتم‌الانبیا (ص) گنبدکاووس نبود. یک ماه و چند روز بعد از این بازدید، یک کلنگ‌زنی در یک منطقه پیرامونی دیگر در کشور با حضور مدیرعامل تأمین‌اجتماعی انجام شد.
آمار پروژه‌های در حال ساخت
مدیرعامل تأمین‌اجتماعی یازدهم مهرماه در جریان مراسم کلنگ‌زنی ساختمان درمانگاه فوق‌تخصصی تأمین‌اجتماعی چالوس در ارتباط با نقشه راه تأمین‌اجتماعی برای ساخت، توسعه و تجهیز مراکز درمانی در سراسر کشور به افزایش پروژه‌های در دست ساخت به دنبال افزایش اعتبار این بخش اشاره کرد و گفت: «در زمان حاضر سازمان تأمین‌اجتماعی ۵۷ طرح عمرانی در بخش درمان مستقیم در سراسر کشور در حال احداث دارد. همچنین ۱۵۰ طرح در حال طراحی و توسعه برای ایجاد بخش درمانی است.»
مدیرعامل سازمان تأمین‌اجتماعی، توسعه خدمات را یکی از رویکردهای اساسی این نهاد برشمرد و خاطرنشان کرد: «مهمترین اقدامات سازمان تأمین‌اجتماعی ارائه خدمات درمانی به صورت مستقیم و غیرمستقیم است که این موضوع مورد تأکید رییس‌جمهوری قرار دارد. روزانه بالغ بر یک میلیون و ۲۰۰ خدمات سرپایی در مراکز درمانی تأمین‌اجتماعی سراسر کشور انجام می‌شود و بیش از ۱۳ هزار بستری در مراکز درمانی این سازمان صورت می‌گیرد.»
تمرکز فعلی سازمان تأمین‌اجتماعی در راستای راهبرد کلی دولت سیزدهم، گسترش درمان مستقیم و افزایش بهره‌مندی جامعه کارگری و مشمولان قانون تأمین‌اجتماعی از درمان رایگان در مراکز ملکی است و به همین دلیل است که ۵۷ طرح عمرانی - از کلینیک و درمانگاه گرفته تا بیمارستان‌های تخصصی و فوق‌تخصصی- در دست احداث است. همچنین ۱۵۰ طرح جدید برای ساخت و توسعه مراکز درمانی، در دستور کار قرار دارد. به این ترتیب، در آینده‌ای نه‌چندان دور، شاهد افزایش قابل توجه ظرفیت‌های درمانی در مراکز ملکی تأمین‌اجتماعی خواهیم بود.
حرکت در مدار قانون
علیرضا حیدری، کارشناس رفاه و تأمین‌اجتماعی، حرکت در مسیر تأمین درمان رایگان را حرکت در مسیر اجرای قانون توصیف کرد و به آتیه‌نو گفت: «قانون الزام تأمین‌اجتماعی که در راستای بندهای «الف» و «ب» ماده (۳) قانون تأمین‌اجتماعی در سال ۱۳۶۸ به تصویب رسید، ارائه درمان رایگان به همه بیمه‌شدگان سازمان تأمین‌اجتماعی را الزام کرد. در بند «الف» ماده واحده این قانون، محل تخصیص اعتبار برای تأمین هزینه مراکز ملکی سازمان مشخص شده و بدون تردید، هرچه این اعتبار سالانه بیشتر باشد، سطح بهره‌مندی بیمه‌شدگان از درمان رایگان افزایش خواهد یافت.»
در بخشی از بند «الف» ماده واحده قانون الزام تأمین‌اجتماعی آمده است: «کل هزینه واحدهای درمانی و بیمارستانی تحت مالکیت سازمان به عهده سازمان تأمین‌اجتماعی بوده و سازمان مزبور مکلف است بودجه هر سال آن را از محل سهم درمان (۹ درصد از مأخذ محاسبه و حق بیمه مذکور در ماده قانون تأمین‌اجتماعی) پیش‌بینی و در بودجه خود منظور کند.»
به گفته حیدری، درمان با فرانشیز یا خرید خدماتی در بخش درمان غیرمستقیم، در اولویت قانون الزام نیست و این قانون اولویت را بر دریافت خدمات درمانی در مراکز ملکی (درمان مستقیم) قرار داده است. از این رو ۹ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار سال جاری برای ساخت، تجهیز و توسعه مراکز درمانی ملکی سازمان تأمین‌اجتماعی می‌تواند کمبودهای موجود در زمینه ارائه درمان رایگان و کیفی به جامعه کارگری را به نحو معناداری از میان بردارد.
راهبردهای کلان درمانی
به این ترتیب، می‌توان ادعا کرد راهبردهای کلان درمانی سازمان در دولت سیزدهم به درستی تنظیم شده و حرکت سازمان در مدار صحیح و به سمت افزایش نرخ بهره‌مندی بیمه‌شدگان از خدمات درمانی رایگان در مراکز ملکی است. البته هیچ تردیدی نیست که قرار نیست یک‌ساله یا دو ساله تمام کمبودهای این بخش مرتفع شود و همه شهرها و شهرستان‌ها یا بخش‌های کشور صاحب درمانگاه یا کلینیک تأمین‌اجتماعی شوند.
حیدری در این رابطه تأکید کرد: «در دهه‌های گذشته، برخی دولت‌ها اهتمام چندانی برای پرداخت بدهی انباشته خود به سازمان نداشتند و منابع ورودی سازمان به میزان قابل قبول و در تناسب با مصارف ماهانه افزایش نیافت؛ لذا سهم درمان و برداشت از این سهم برای توسعه و ساخت مراکز ملکی دچار محدودیت شد. در چنین شرایطی نمی‌توانیم توقع داشته باشیم ظرفیت مراکز ملکی سازمان تأمین‌اجتماعی به یکباره چندین برابر یا کاستی‌های تلنبار شده در کوتاه‌مدت برطرف شود .»
توقع رفع کمبودها در کوتاه‌مدت با واقعیات موجود سازگار نیست، اما به نظر می‌رسد برخی نمایندگان مجلس بدون توجه به اینکه تأمین‌اجتماعی بعد از افت‌وخیزهای فراوان و سال‌ها استقراض از نظام بانکی تازه توانسته سر پای خود بایستد و بدون استقراض مصارف ماهانه خود را تأمین کند، انتظارات آرمانگرایانه دارند.
نهم مهرماه در صحن علنی مجلس شورای اسلامی تذکر محمد وحیدی (نماینده مانه، جاجرم، بجنورد و سملقان) و ۲۱ نماینده دیگر به صولت مرتضوی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در زمینه «لزوم تسریع در ساخت درمانگاه تخصصی تأمین‌اجتماعی در دو شهرستان مانه و سملقان و جاجرم» قرائت شد. گویا ۲۲ نماینده پای تذکری را امضا کرده‌اند که وحیدی نماینده مانه و سملقان و جاجرم تنظیم کرده و در آن از تأخیر (!) در ساخت دو درمانگاه تأمین‌اجتماعی در دو بخش از استان خراسان شمالی انتقاد و به وزیر کار بابت این تأخیر هشدار داده شد!
ماجرای یک تذکر
محمد وحیدی، نماینده مجلس در رابطه با تذکری که به وزیر کار داد به آتیه‌نو گفت: «ابلاغ قانونی برای ساخت این درمانگاه‌ها مدت‌ها قبل انجام شد و تأمین‌اجتماعی بایستی با برداشت مناسب از سهم درمان بیمه‌شدگان و اختصاص اعتبار کافی، ساخت این دو مرکز درمانی را به سرانجام رساند.» این نماینده مجلس افزود: «این دو پروژه، یکی در مانه و سملقان و دیگری درمانگاه تخصصی جاجرم، هر دو مصوبه قانونی دارند، کارگروه فنی و تخصصی و کارگروه عمرانی برای آن‌ها تشکیل و همه روندهای قانونی آن انجام شده است. علاوه بر ابلاغ، این پروژه‌ها، دستور رسمی وزیر کار و مدیرعامل سازمان را نیز دارند و فرایند قانونی کار صورت گرفته است.»
به‌زعم این نماینده مجلس، کار ساخت این دو مرکز درمانی باید پیش از این به پایان می‌رسید، اما به تأخیر افتاده است! او اضافه کرد: «در روزهای بعد از تذکر مجلس، خوشبختانه کلنگ‌زنی درمانگاه تخصصی جاجرم آغاز شد. انتظار داریم در روزهای آینده فرایند کلنگ‌زنی و آغاز ساخت درمانگاه مانه و سملقان نیز کلید بخورد.» این نماینده مجلس، ساخت درمانگاه تخصصی تأمین‌اجتماعی در بخش‌ها و شهرستان‌های فاقد مراکز ملکی را دارای اهمیت بسیار توصیف کرد و گفت: «بایستی یکی از اصلی‌ترین راهبردهای تأمین‌اجتماعی در بخش درمان، ساخت درمانگاه در مناطقی باشد که هیچگونه مرکز درمانی ملکی ندارند. دو بخش از استان خراسان شمالی، هم مانه و سملقان و هم جاجرم، درمانگاه تأمین‌اجتماعی نداشتند؛ حتی یک درمانگاه ساده نبود، چه برسد به مرکز تخصصی. به همین دلیل ساخت این دو مرکز درمانی برای ما اهمیت بسیار دارد.»
نماینده مردم خراسان شمالی بدون اشاره به اینکه در زمینه اجرایی سازی این پروژه‌ها با سازمان تأمین‌اجتماعی چه همکاری‌ها و مساعدت‌هایی صورت گرفته و اینکه آیا شهرستان‌های محروم دیگری در اولویت بزرگترین سازمان بیمه‌گر کشور قرار دارند یا خیر، اضافه کرد: «امیدواریم به‌زودی با تکمیل ساخت دو درمانگاه تخصصی، بیمه‌شدگان تأمین‌اجتماعی و خانواده‌های‌شان از دشواری نجات یابند. انتظار داریم ساخت این دو درمانگاه در اسرع وقت تکمیل و به بهره‌برداری رسند. افراد تحت پوشش تأمین‌اجتماعی در این دو بخش برای بهره‌مندی از خدمات درمانی مراکز ملکی، دردسرهای بسیاری دارند؛ چراکه باید از محل سکونت خود به بجنورد بروند و این رفت‌وآمد اصلاً ساده نیست، به همین دلیل توقع داریم ساخت این دو مرکز درمانی با سرعت انجام شود.»
عملکرد مثبت سازمان
هرچند این نماینده مجلس توقع دارد مراکز درمانی تأمین‌اجتماعی در مناطق انتخابیه او با سرعت به مرحله افتتاح برسند، اما به نظر می‌رسد عملکرد دو سال گذشته تأمین‌اجتماعی در زمینه ساخت و توسعه مراکز درمانی مثبت بوده و این سازمان کاملاً نمره قبولی آورده است.
غروب شنبه هشتم مهرماه، میرهاشم موسوی مدیرعامل تأمین‌اجتماعی در مراسم آغاز عملیات اجرایی ساخت بیمارستان ۱۹۷ تختی رسول اکرم (ص) در هشتگرد و همچنین افتتاح پروژه‌های مدیریت درمان استان البرز، آمار تجمیعی رشد درمان در دولت سیزدهم را اینگونه جمع‌بندی کرد: «۱۵ هزار تخت بیمارستانی جدید در حدود دو سال گذشته در دولت سیزدهم راه‌اندازی شده در حالی که پیش این در کل ۱۰ هزار تخت بیمارستانی وجود داشت.»
سهم تأمین‌اجتماعی از این توسعه قابل قبول درمانی، سهم بسزایی است. به گفته مدیرعامل این سازمان، اکنون سازمان تأمین‌اجتماعی در کشور ۵۷ پروژه در حال پیشرفت دارد که بخشی از این پروژه‌های درمانی در استان البرز هستند.
عملکرد سازمان تأمین‌اجتماعی در زمینه گسترش درمان رایگان و توسعه مراکز درمانی ملکی، مثبت است و بدون تردید، این عملکرد مثبت قبل از هر چیز معلول بهبود شاخص پشتیبانی سازمان و افزایش ضریب نفوذ این بیمه‌گر اجتماعی است. سازمان تأمین‌اجتماعی با تحت پوشش قرار دادن افراد جدید و با گسترش چتر حمایتی خود توانسته به میزان قابل توجهی به ورودی‌های منظم ماهانه خود بیفزاید. بر اساس آمارهای رسمی اعلامی در مهرماه سال جاری، «تأمین‌اجتماعی در بخش مصارف ۵ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان کنترل درآمدی صورت داده و بیش از ۲ میلیون نفر در دو سال اخیر به بیمه‌های اجتماعی کشور افزوده شده‌اند.»
هنگامی که این داده‌ها را کنار هم می‌چینیم به این نتیجه می‌رسیم امروز زیرساخت‌ها برای تأمین رفاه درمانی جامعه کارگری بیش از همیشه فراهم شده و شاخص «میزان بهره‌مندی بیمه‌شدگان از درمان رایگان» یک شاخص صعودی و در مسیر بهبود است؛ اما با همه اینها نمی‌توان انتظار داشت با یک چشم برهم زدن، تأمین‌اجتماعی ۵۷ پروژه درمانی در دست ساخت را از کلنگ‌زنی به بهره‌برداری و افتتاح رساند. چنین انتظاراتی، انتزاعی و دور از دسترس است و اصلاً با واقعیات جور درنمی‌آید.
نظر شما