به گزارش آتیه آنلاین، سازمان تأمین اجتماعی به عنوان نهاد اصلی بیمه‌گر در حوزه کار و تولید، با تکیه بر مبنای قوانین حوزه کار و تأمین اجتماعی، با پوشش بخشی از جمعیت شاغل غیرایرانی نسبت به تعمیم بیمه‌های اجتماعی از طریق افزایش جامعه مهاجران شاغل تحت پوشش، اقبال دارد.

در این ارتباط «میرهاشم موسوی» مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی ۱۹ مردادماه سال‌جاری در جریان سفر به استان سمنان درباره وضعیت بیمه اتباع گفت: مهاجرانی که در کشور ما حضور قانونی دارند، بر اساس توافقات بین‌المللی و زمینه‌های قانونی موجود، پس از اخذ مجوزهای قانونی و اشتغال قانونی می‌توانند تحت پوشش بیمه تأمین‌اجتماعی قرار بگیرند و از خدمات بیمه‌ای و درمانی بر اساس مقررات بین‌المللی و ضوابط داخلی استفاده کنند. البته طرح‌های توسعه پوشش بیمه‌ای برای این افراد نیز در دستور کار است که به‌زودی اقدامات لازم در این ارتباط انجام خواهد شد.

رشد آماری بیمه مهاجران در ۲ سال اخیر

داده‌های آماری سالنامه وزارت کار در حوزه بیمه مهاجران خارجی در سازمان تأمین اجتماعی حاکی از افزایش آمار بیمه‌شدگان مهاجر در مقایسه سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۰ است. براین اساس تعداد ۴۴ هزار و ۹۸۷ نفر از مهاجران در سال گذشته تحت پوشش تأمین اجتماعی قرار داشتند که این تعداد شامل ۳۷ هزار و ۲۳۰ مرد و هفت هزار و ۷۵۷ زن است.

این در حالی است که در سال ۱۴۰۰ تعداد ۴۰ هزار و ۲۷ نفر شامل ۳۱ هزار و ۵۳۹ مرد و هشت هزار و ۴۸۸ زن از طریق پوشش بیمه‌ای تأمین اجتماعی از مزایا و خدمات این سازمان برخوردار بوده‌اند.

آمارها همچنین حاکی است استان سیستان و بلوچستان با پوشش بیمه‌ای بیش از ۲۴ هزار شاغل مهاجر با اختلاف، بیشترین بیمه‌پردازی مربوط به مهاجران را در اختیار دارد و استانهای اصفهان و زنجان به ترتیب در رتبه‌های بعد قرار دارند. کمترین میزان پوشش بیمه‌ای مهاجران شاغل نیز در استان‌های لرستان، خراسان رضوی، اردبیل و کهگیلویه و بویراحمد ثبت شده است. سال گذشته از مجموع مهاجران خارجی بیمه‌شده تأمین اجتماعی ۱۳ هزار و ۱۹۶ مورد ناشی از بازرسی کارگاهی و هشت هزار و ۲۳۲ نفر بیمه‌شده حوزه حرَف و مشاغل آزاد اعلام شد.

کارگران خارجی مشمول قانون تأمین اجتماعی

«محمد محمدی» معاون بیمه‌ای سازمان تأمین‌اجتماعی شهریورماه درباره بیمه مهاجران خارجی گفت: کارگران خارجی به‌ویژه اتباع کشور افغانستان با امکان اشتغال قانونی، مشمول قانون تأمین‌اجتماعی قرار دارند و بیمه مهاجران خارجی از تعهدات و تکالیف قطعی سازمان تأمین‌اجتماعی است.

محمدی درباره ساماندهی نیروی کار خارجی بیان کرد: ساماندهی مهاجران خارجی در دستگاه‌های مختلف در حال پیگیری است و ما نیز برای بیمه کردن این‌ کارگران اقدام می‌کنیم و در ماه‌های آینده اشتغال و بیمه این افراد ساماندهی خواهد شد.

او با اشاره به «کد فیدا» به عنوان جایگزین شماره ملی مهاجران خارجی مقیم ایران، توضیح داد: افراد و مهاجران سایر کشورها برای انجام امور اداری و فعالیت‌های اقتصادی و نیز بهره‌مندی از برخی خدمات بهداشتی و آموزشی، بانکی و بیمه‌ای نیاز به داشتن کد فراگیر دارند. در واقع این کد فراگیر مهاجران خارجی، شماره‌ای ۱۲رقمی است که جایگزین شماره ملی مهاجران خارجی مقیم ایران می‌شود و با داشتن آن می‌توانند به صورت قانونی از برخی از خدمات و امکانات بهره‌مند شوند.

محمدی با اشاره به اینکه مهاجران خارجی که به‌صورت قانونی در ایران ساکن و شاغل هستند برای بهره‌مندی از بیمه تأمین‌اجتماعی نیازمند داشتن کد فیدا هستند، اضافه کرد: نامنویسی و تخصیص شماره بیمه تأمین‌اجتماعی به مهاجران خارجی شاغل قانونی، مستلزم ارائه شماره اختصاصی فیدا است. از آنجاکه فرآیند شناسایی و احراز هویت مهاجران خارجی براساس اطلاعات هویتی متصل به شماره اختصاصی فیدا به‌صورت مکانیزه انجام می‌شود، مهاجران خارجی که بیمه‌شده تأمین اجتماعی و فاقد این کد اختصاصی باید برای پیشگیری از ایجاد وقفه در ارائه خدمات تامین‌اجتماعی، با مراجعه به سامانه اینترنتی kanoonnobat.ir و دریافت نوبت، به دفاتر خدمات اقامت و اشتغال مهاجران خارجی مراجعه و در مورد انجام مراحل مربوط به صدور کد فیدا اقدام کنند.

پوشش بیمه‌ای ۶۱ هزار نیروی کار خارجی

آخرین آمار مربوط به بیمه تأمین اجتماعی مهاجران شاغل قانونی در کشور بیانگر پوشش بیمه‌ای بیش از ۶۱ هزار نفر از مهاجران خارجی درقالب بیمه اجباری، صاحبان حرف و مشاغل آزاد، بیمه زنان خانه‌دار به عنوان بیمه‌پردازان این سازمان است.

بر این اساس بیش از ۲ هزار و ۱۸۸ نفر از مهاجران خارجی نیز مستمری‌بگیر این سازمان هستند. بیشترین بیمه‌شدگان اتباع خارجی نیز مربوط به بیمه اجباری است و اغلب این افراد اتباع کشورهای افغانستان و چین هستند.

با اعلام سازمان تأمین اجتماعی، تعهدات قانونی متناسب با نوع بیمه اجباری، اختیاری و حرف و مشاغل آزاد به مهاجران خارجی تعلق می‌گیرد؛ بیمه‌شدگان خارجی همانند ایرانیان تحت پوشش تأمین اجتماعی از تمامی تعهدات و حمایت‌های این سازمان به جز بیمه بیکاری برخوردار هستند.

پنجره واحد خدمات بیمه‌ای کارگران خارجی

«محسن ابراهیمی» مدیرکل اشتغال اتباع خارجی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گفت‌وگو با آتیه‌آنلاین در ارتباط با ضرورگت توسعه بیمه‌ای شاغلان خارجی گفت: همواره پوشش بیمه‌ای مهاجران خارجی توسط بیمه‌های اجتماعی مدنظر وزارت کار قرار داشته است؛ در واقع فعالیت با مجوز و تحت پوشش بیمه‌های اجتماعی قرار گرفتن اتباع خارجی از موضوعات مورد توجه این وزارتخانه مطرح است.

او در ادامه افزود: انتظار این است که بر اساس سیاست‌های وزارت کار و سازمان تأمین اجتماعی، جمعیت خارجی شاغل در کشور امکان بهره‌مندی از خدمات بیمه‌های اجتماعی را داشته باشند. اکنون به دلایل قانونی جمعیت کمی از نیروی کار خارجی تحت پوشش بیمه قرار دارند؛ یکی از دلایل این مهم به روزمزدی اغلب کارگران شاغل خارجی مرتبط می‌شود و بیمه اجباری برای این قبیل نیروی کار از نظر قانونی با موانعی روبرو است. این جمعیت نیروی کار خارجی شاغل در کشور همچنین به دلیل نبود فرهنگ بیمه‌ای و برخی مسائل دیگر تمایلی به استفاده از نوع بیمه‌ای اختیاری ندارند.

ابراهیمی همچنین درباره ضرورت دسترسی به خدمات غیرحضوری اشتغال و بیمه مهاجران توضیح داد: ایجاد پنجره واحد خدمات مربوط به پوشش بیمه‌ای جامعه کارگران خارجی شاغل در کشور توسط سازمان تأمین اجتماعی و استفاده مهاجران از این امکان برای دریافت خدمات گوناگون مورد توجه و تعامل وزارت کار و تأمین اجتماعی است. از سوی دیگر طراحی پلتفرم کارگران روزمزد و امکان پوشش بیمه‌ای نیروی کار اتباع نیز در دستور کار قرار گرفته است.

مدیرکل اشتغال اتباع خارجی وزارت کار اضافه کرد: امیدواریم با تکیه بر اقدامات اشاره شده و با بهره‌مندی از تعاملات مربوط به این حوزه در چشم‌انداز آینده به یک میلیون نیروی کار مهاجران بیمه‌پرداز در کشور داشته باشیم؛ این عدد در بازه زمانی مناسب قابل قبول است.

نرخ و شرایط بیمه‌پردازی مهاجران خارجی

بر اساس اطلاع سازمان تأمین اجتماعی نیروی کار خارجی خارجی دارای مجوز اقامت یا گذرنامه با حداقل ۳۰ روز سابقه پرداخت حق بیمه(با مجوز اشتغال) می‌توانند، نسبت به ادامه بیمه به صورت اختیاری اقدام کنند. حق بیمه اختیاری ۲۷ درصد دستمزد تعیین شده طبق مقررات بین ۱.۲ حداقل و حداکثر دستمزد مصوب شورایعالی کار است.

بازنشستگی و فوت بعد از بازنشستگی با نرخ ۱۲ درصد، بازنشستگی و فوت قبل و بعد از بازنشستگی با نرخ ۱۴ درصد و بازنشستگی و فوت قبل و بعد از بازنشستگی و ازکارافتادگی با نرخ ۱۸ درصد برای صاحبان حرف و مشاغل آزاد و زنان خانه‌دار خارجی در نظر گرفته شده است. همچنین با توجه به داشتن کارت اقامت یا گذرنامه معتبر به عنوان مدارک لازم برای انعقاد قرارداد بیمه زنان خانه دار خارجی، حداکثر سن در شروع درخواست ۵۰ سال تمام است.

صیانت از نیروی کار در قالب بیمه نیروی کار غیرایرانی

«علیرضا حیدری» کارشناس بیمه‌های اجتماعی و کسب و کار پیشتر در گفت‌وگو با آتیه آنلاین در ارتباط با مزایای پوشش بیمه‌های اجتماعی برای نیروی کار غیرایرانی شاغل در کشور بیان کرد: بیمه مهاجران خارجی در کشورها معمولاً در قالب تفاهم‌نامه‌های دوجانبه صورت می‌گیرد و هدف از آن، کاهش ریسک کارگاه‌ها و صیانت از نیروی کار شاغل در کشور میزبان است.

وی در ادامه بیمه تأمین اجتماعی را برای افراد مجاز به‌کار در کشور یک الزام شغلی دانست و افزود:. برای مهاجران افغانستانی ساکن در ایران، این پوشش بیمه‌ای مزیتی است که از طریق آن، اشتغال این بخش از نیروی کار کشور ساماندهی می‌شود.

این کارشناس تأمین اجتماعی با بیان اینکه «پروتکل‌ها و مقاوله‌نامه‌های بین‌المللی در مورد ضرورت بیمه کارگران مهاجر قانونی وجود دارد»، بیمه تأمین اجتماعی، بخشی از حقوق مهاجران دانست که دولت‌ها در این زمینه تکلیف دارند. به این ترتیب، اقدام برای بیمه کردن کارگران مهاجر، گامی در راستای اجرای تکالیف بین‌المللی و پایبندی به حقوق مهاجران قانونی به‌شمارمی‌رود.