به گزارش آتیه آنلاین، اگر چه در تقویم جهانی ۲۰ اکتبر، مقارن با ۲۸ آبان ماه، روز جهانی آمار است، اما در کشور ما اول آبان ماه در تقویم به عنوان روز ملی آمار و برنامه ریزی ثبت شده است.

نگاهی به تاریخچه تاسیس مرکز آمار ایران نشان می دهد که درسال ۱۲۹۷ هجری شمسی به منظور ثبت وقایع چهارگانه، اداره ثبت احوال کشور تاسیس شد. با ثبت اطلاعات مرتبط با تولد، فوت، ازدواج و طلاق توسط اداره مذکور، ضرورت اطلاع از جمعیت کشور و تعیین سازمانی که به جمع آوری این اطلاعات بپردازد مورد توجه قرار گرفت و منجر به آن شد که در سال ۱۳۰۳ هجری شمسی آیینامه ای به تصویب برسد و در این آیینامه اداره‌ای مسول آمار و وظایف آن مشخص شود. بر اساس این مصوبه مسولیت جمع آوری و متمرکز کردن آمارهای مورد نیاز به عهده وزارت کشور گذاشته شد.

در خرداد ماه سال ۱۳۱۸ هجری شمسی اولین قانون سرشماری در مجلس شورای ملی تصویب شد. در اجرای این قانون سرشماری نفوس از دهم اسفندماه همان سال در شهر تهران و در سال ۱۳۱۹ و ۱۳۲۰ هجری شمسی در ۳۳ شهر کشور به تدریج به اجرا درآمد. در اسفند ماه سال ۱۳۳۱ هجری شمسی سازمان همکاری آمار عمومی تشکیل شد و در فروردین ماه سال ۱۳۳۲ هجری شمسی، قانون آمار و سرشماری به تصویب رسید. در این سال اداره آمار و سرشماری از اداره کل آمار و ثبت احوال منتزع و به سازمان همکاری آمار عمومی ملحق شد. به این ترتیب برای اولین بار سازمانی که منحصراٌ وظیفه جمع آوری آمار را به عهده داشت به وجود آمد که در سال ۱۳۳۴ هجری شمسی به اداره آمار عمومی، وابسته به وزارت کشور، تغییر نام یافت و این اداره درسال ۱۳۳۵ هجری شمسی اولین سرشماری عمومی نفوس را در کل کشور به اجرا درآورد. با تاسیس اداره آمار عمومی، فعالیتهای آماری وارد مرحله جدیدی شد و همه ساله طرحهای گوناگون آماری در زمینه های مختلف اجتماعی - اقتصادی به اجرا درآمد.

نیاز روزافزون دستگاه های برنامه ریزی کشور به آمار و اطلاعات و ضرورت همکاری بسیار نزدیک سازمان اصلی تولیدکننده آمار با دستگاه برنامه ریزی، موجب شد تا بر اساس قانون ۱۳۴۴ هجری شمسی، اداره آمار عمومی از وزارت کشور جدا و با نام مرکز آمار ایران به سازمان برنامه و بودجه وابسته شود.

در سال ۱۳۷۹ سازمان برنامه و بودجه کشور با سازمان امور اداری و استخدامی کشور ادغام شد و تحت عنوان سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور فعالیت خود را ادامه داد. در سال ۱۳۸۶ سازمان مدیریت و برنامه ریزی به معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری تغییر کرد. هم اکنون مرکزآمار ایران وابسته به معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری است.

آمار و اطلاعات در سازمان تامین اجتماعی

در سازمانهای بیمه ای، اساس و پایه هرگونه تصمیم گیری و تصمیم سازی باید بر مبنای آمار و اطلاعات و محاسبات باشد و درک و دریافت مشکلات و مسائل سازمان باید از طریق مطالعه آماری، تحلیل و تفسیر داده و اطلاعات آماری بر مبنای روشهای مناسب و علمی آمار صورت گیرد. در سازمان تامین اجتماعی نیز باید جمع آوری و تحلیل اطلاعات و داده های آماری در راستای تحلیل های مناسب جهت تصمیم سازی در حوزه های مختلف سازمانی صورت گیرد. بخصوص گزارشهای تحلیلی آماری  مانند گزارش های اکچوئریال و داده کاوی باید به نحوی مورد استفاده قرار گیرد که بر مبنای آنها، بتوان برای وضعیت آینده سازمان از نظر پایداری و تعادل منابع و مصارف برنامه ریزی کرد.

اقدامات و فعالیتهای مدیریت آمار، اطلاعات و محاسبات سازمان در راستای ارائه آمار و اطلاعات و گزارشهای تحلیلی، ابزار مناسبی برای تصمیم گیران و تصمیم سازان تهیه و آنها را در انجام وظایف شان یاری می کند. اقدامات و فعالیتهای انجام شده در این مدیریت بر اساس نظام آماری سازمان و نیز در راستای مدرن سازی آماری کشور صورت گرفته است تا ضمن رعایت اصول آمار ثبتی، بتواند با تولید اطلاعات و داده های آماری با کیفیت، مناسب و بهنگام به سوی مدرن سازی آماری سازمان گام بردارد.  

شبکه آماری سازمان

مدیریت آمار، اطلاعات و محاسبات سازمان با ۵ گروه تخصصی و ۱۶ پرسنل شاغل، به منظور انجام وظایف و امور محول شده در حال فعالیت است. این گروه ها شامل «گروه نیازسنجی و جمع آوری، گروه گزارش گری، گروه محاسبات و راهکارهای بیمه، گروه محاسبات و راهکارهای درمان و گروه هوش مصنوعی و مدیریت دانش» است. در مجموع در حدود ۱۱۰۰ نفر از پرسنل سازمان در قالب رابط آماری، کارشناس آمار، رئیس اداره آمار و فن آوری اطلاعات در واحدهای اجرایی بیمه و درمان، ادارات کل بیمه ای و مدیریت های درمان استان ها و همچنین ستاد سازمان، شبکه آماری سازمان را تشکیل داده اند.

برنامه های راهبردی حوزه آمار

برای تولید گزارش های تحلیلی و محاسباتی و اکچوئریال، نیاز به تولید آمارهای علمی و مبتنی بر اصول آمار ثبتی است. به همین علت روش گردآوری آمارها در حال تحول است و آمارگیری‌های میدانی به تدریج و با سرعت جای خود را به آمارهای ثبتی می دهد. منشأ تولید اغلب داده‌های آماری در سازمان، سیستم‌های اطلاعاتی- عملیاتی مستقر در واحدهای اجرایی است که به نحوی وظیفه ثبت عملکردهای فعالیت‌های روزمره را به عهده دارند. اغلب این سیستم‌های اطلاعاتی - عملیاتی موجود و فعال، با هدف تولید آمار طراحی نشده اند و از نظر فناوری و اصول آماری، توان لازم برای تغذیه نظام آماری سازمان را ندارند. در این راستا و به منظور تولید و ارائه آمارهای مورد نیاز و رفع نیازهای محاسباتی تصمیم گیران و تصمیم سازان به نحو مناسب در قالب آمار با کیفیت، بهنگام، دقیق و صحیح، این مدیریت اقدام به ارائه برنامه هایی در چارچوب برنامه ریزی استراتژیک سازمان کرده تا به این مهم دست یابد.

تهیه گزارش ها و تحلیل های آماری

یکی از نیازهای مهم مدیران و تصمیم گیران سازمان، اطلاع از تغییرات و تحولات سازمان در گذر زمان است. مدیران به گزارشهای تحلیلی به منظور اطلاع از این تغییرات به منظور کمک در تصمیم گیری ها و تصمیم سازی های خود نیاز دارند. گزارش های تحلیلی عمدتاٌ بر دو موضوع اصلی استوار است: داده ها و اطلاعات و روشهای آماری مناسب جهت انجام محاسبات مورد نیاز. گزارش نویسی تحلیلی بخش دیگری از این فرآیند است.