به گزارش آتیه آنلاین، امروزه پوشش بیمه‌ای یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی جوامع و گسترش بیمه‌های اجتماعی از اهداف کلان اجتماعی و اقتصادی کشورها محسوب می‌شود. در کشور ما نیز از چند سال قبل برنامه گسترش و تعمیم بیمه آحاد جامعه از جمله بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد، زنان، ورزشکاران، دانشجویان و... در دستور کار سازمان تأمین‌اجتماعی قرار گرفت. این سازمان با این هدف که اقشار مختلف جامعه بتوانند به وسیله سازوکارهای پیش‌بینی شده، در زمره بیمه‌شدگان تأمین‌اجتماعی قرار گیرند، انواع مختلفی از طرح‌های توسعه بیمه‌ای را در دستور کار خود قرار داده است. بی‌شک این مهم، گام بزرگی در تحقق عدالت اجتماعی و همچنین اجرای قانون – به‌ویژه ماده یک قانون تأمین‌اجتماعی – است. به عبارت دیگر، حمایت از طبقات مختلف اجتماعی برای تحقق حقوق اقتصادی، اجتماعی و... از ویژگی‌های اصلی یک برنامه حمایتی برای کاهش فقر و نابرابری است و گسترش چتر حمایت‌های تأمین‌اجتماعی، یکی از مهمترین سازوکارهای احقاق عدالت اجتماعی و بزرگترین تکیه‌گاه سرنوشت طبقات ضعیف است.
یکی از طرح‌های توسعه بیمه‌ای در کشورمان که در مسیر افزایش جامعه تحت پوشش و در قالب برنامه‌های تحولی سازمان پیگیری و قالب طرح بیمه فراگیر خانواده ایرانی ارائه شده، بیمه دانشجویان است. بنا به آمارهای موجود، در حال حاضر تنها حدود ۲۵ هزار نفر از مجموع بیش از ۳ میلیون دانشجوی کشور تحت پوشش بیمه هستند و طرح بیمه دانشجویان به منظور افزایش ضریب پوشش بیمه‌ای در بین این قشر طراحی و اجرایی شده است. بر اساس این طرح، فرزندان دانشجوی خانواده می‌توانند از طریق خوداظهاری از بیمه دانشجویی استفاده کنند. فرزندان ذکور تا ۱۹ سال تمام، تحت تکفل پدر هستند و بعد از ۱۹ سالگی یا در دانشگاه تحصیل می‌کنند که می‌توانند از بیمه دانشجویی استفاده کنند یا مشغول به کار می‌شوند که کارفرما باید برای آنها بیمه پرداخت کند. از جمله مزیت‌های مهم طرح بیمه دانشجویی این است که دانشجویان می‌توانند در حین تحصیل، برای خود سوابق بیمه‌ای ایجاد کنند و این سوابق با توجه به نرخ حق بیمه در احراز شرایط تعهدات بلندمدت سازمان تأمین‌اجتماعی (بازنشستگی، فوت و ازکارافتادگی) بسیار مؤثر است. در واقع افراد تحت پوشش این طرح، بعد از اتمام دوران دانشجویی می‌توانند سوابق بیمه‌ای خود را با اشتغال در کارگاه‌ها، اظهار شغل در قالب بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد یا بیمه‌پردازی به‌طور اختیاری تکمیل کنند. به تازگی نیز با امضای تفاهمنامه همکاری بین سازمان تأمین‌اجتماعی و سازمان امور دانشجویان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، گام مهم دیگری در جهت توسعه طرح بیمه دانشجویان برداشته شد.
تفاهم و همکاری برای توسعه طرح بیمه دانشجویان
در هفته قبل و در چهل‌وسومین دهه فجر انقلاب اسلامی، تفاهمنامه بیمه دانشجویان بین دو سازمان مهم و مؤثر در این حوزه به امضا رسید. تفاهمنامه مذکور موجب همکاری و هماهنگی بیشتر بین سازمان تأمین‌اجتماعی و سازمان امور دانشجویان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری خواهد شد. سید میرهاشم موسوی، مدیرعامل سازمان تأمین‌اجتماعی در مراسم امضای این تفاهمنامه همکاری، گفت: «یکی از آرمان‌های بزرگ انقلاب اسلامی، تحقق عدالت و ایجاد آرامش و امنیت خاطر برای جامعه است و در این مسیر یکی از نهادهایی که در تحقق این آرمان کارکرد مهمی دارد، سازمان تأمین‌اجتماعی است. امروز مفتخر هستیم که فراگیری پوشش سازمان تأمین‌اجتماعی در سطح کشور بعد از انقلاب اسلامی‌حدود شش برابر افزایش یافته و از عدد ۶ میلیون نفر تحت پوشش در پیش از انقلاب اسلامی، به نرخ ۴۴ میلیون نفر رسیده‌ایم.» مدیرعامل سازمان تأمین‌اجتماعی با تأکید بر جایگاه و نقش مؤثر دانشجویان در پیشبرد جامعه گفت: «طرح بیمه دانشجویان در قالب تفاهمنامه‌ای بین سازمان تأمین‌اجتماعی و سازمان دانشجویان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری توسعه پیدا می‌کند. باید این فرصت را بیش از گذشته برای تحت پوشش بیمه قرار گرفتن دانشجویان فراهم کنیم. در شرایط فعلی از میان بیش از ۳ میلیون دانشجوی کشور، تنها حدود ۲۵ هزار نفر تحت پوشش بیمه هستند که عدد بسیاری کمی است و بر اساس تفاهم جدید افراد تحت پوشش افزایش خواهد یافت. » موسوی افزود: «یکی از رویکردهای راهبردی سازمان تأمین‌اجتماعی، افزایش سطح تسهیل‌گری است و بر همین اساس تلاش شده تا خدمات مختلف سازمان از جمله طرح بیمه دانشجویان به صورت غیرحضوری انجام شود؛ لذا مطابق این طرح دانشجویان به شکل کاملاً غیرحضوری می‌توانند نسبت به ثبت‌نام اقدام کنند. » هاشم داداش‌پور، معاون وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و رییس سازمان امور دانشجویان نیز در این مراسم گفت: «حدود ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار دانشجو در سراسر کشور داریم که شامل دانشجویان شاغل به تحصیل در دانشگاه‌های دولتی، آزاد، پیام نور، فنی‌وحرفه‌ای و... هستند که بخش قابل توجهی از آنها دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی را شامل می‌شوند. این جمعیت در زمان تحصیل در دانشگاه که از دو سال تا ۱۲ سال می‌تواند ادامه داشته باشد؛ عمدتاً فاقد پوشش بیمه‌ای هستند. ایجاد پوشش بیمه‌ای از نیازهای این اقشار است که با همکاری دو سازمان زمینه‌های اجرا و توسعه آن محقق شده است. سازمان امور دانشجویان نیز متولی دانشجویان سراسر کشور است و پوشش بیمه‌ای از جمله پوشش‌های حمایتی است که برای دانشجویان و در همکاری با سازمان تأمین‌اجتماعی محقق شده است. »
ثبت‌نام غیرحضوری بیمه دانشجویان
به گفته مدیرعامل سازمان تأمین‌اجتماعی، یکی از رویکردهای راهبردی سازمان تأمین‌اجتماعی «افزایش سطح تسهیل‌گری» است و بر این اساس، تلاش شده تا خدمات مختلف سازمان از جمله طرح بیمه دانشجویان به صورت غیرحضوری انجام شود. در این خصوص، مدیر کل امور بیمه‌شدگان سازمان تأمین‌اجتماعی نیز از انجام تمامی‌خدمات مربوط به ثبت‌نام بیمه دانشجویی به صورت غیرحضوری خبر داد و گفت: «نیازی به مراجعه حضوری دانشجویان به شعب و یا کارگزاری‌های تأمین اجتماعی نیست و متقاضیان می‌توانند صرفاً با مراجعه به سامانه خدمات الکترونیکی سازمان به نشانی
(es.tamin.ir) درخواست خود را ارائه کنند. » مهدی شکوری با اشاره به تفاهمنامه سازمان تأمین‌اجتماعی و سازمان امور دانشجویان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در خصوص گسترش بیمه دانشجویان افزود: «در حال حاضر ۲۵ هزار دانشجو در کشور بیمه‌پرداز سازمان تأمین‌اجتماعی هستند و بر اساس این تفاهمنامه مقرر شد اطلاع‌رسانی بیشتری صورت گیرد تا دانشجویان متقاضی بیشتری بتوانند با پرداخت حق بیمه از خدمات تأمین‌اجتماعی برخوردار شوند.»
نرخ حق بیمه در بیمه دانشجویان
به گفته مهدی شکوری، مدیرکل امور بیمه‌شدگان سازمان تأمین‌اجتماعی، سه نوع نرخ حق بیمه برای بیمه دانشجویی تعریف شده که پایینتر از سایر بیمه‌ها است و دانشجویان متقاضی می‌توانند یکی از آنها را انتخاب کنند و دولت نیز پرداخت دو درصد از حق بیمه را برعهده دارد.
۳ نوع نرخ حق بیمه در بیمه دانشجویان از این قرار است:
اول: نرخ پرداخت حق بیمه ۱۴ درصد که شامل خدمات بازنشستگی و فوت بعد از بازنشستگی است و برای افراد مجرد و فاقد تحت تکفل توصیه می‌شود.
دوم: نرخ پرداخت حق بیمه ۱۶ درصد که شامل خدمات بازنشستگی و فوت قبل و بعد از بازنشستگی است.
سوم: نرخ پرداخت حق بیمه ۲۰ درصد که کامل‌ترین نرخ بیمه بوده و خدمات مربوط به بازنشستگی، فوت و ازکارافتادگی را دربر می‌گیرد.
ضوابط و شرایط بیمه دانشجویان
برای ثبت‌نام بیمه دانشجویی -که در ردیف بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد است- ارائه کارت معتبر دانشجویی نیاز است. دانشجویان در حین تحصیل، باید درخواست بیمه دانشجویی را ارائه کنند و بلافاصله بعد از ثبت‌نام و آغاز بیمه‌پردازی، سوابق بیمه‌ای برای آنها ایجاد می‌شود و از خدمات سازمان تأمین‌اجتماعی برخوردار می‌شوند.
مطابق با این طرح، دانشجویان در بازه سنی ۱۸ تا ۵۰ سال می‌توانند برای این نوع بیمه درخواست خود را ارائه کنند. همچنین در صورتی‌که متقاضی بیش از ۵۰ سال سن داشته باشد، باید معادل مازاد سنی، سابقه بیمه‌پردازی قبلی داشته باشد، اما اگر فردی دارای ۱۰ سال سابقه قبلی باشد، از شرط سنی معاف است.
در طرح بیمه دانشجویی، مهلت پرداخت حق بیمه در بدو بیمه‌پردازی از تاریخ انعقاد قرارداد یک ماه بوده و در ادامه باید حق بیمه هر ماه را حداکثر تا پایان دو ماه بعد، پرداخت کرد. همچنین از فروردین‌ماه هر سال تا حداکثر خردادماه سال بعد نیز امکان پرداخت حق بیمه به صورت پیش پرداخت میسر است.
چنانچه دانشجو به تبع بیمه‌پردازی والدین، تحت پوشش درمان باشد، می‌تواند بدون پرداخت حق سرانه درمان از خدمات درمانی نزد سازمان تأمین‌اجتماعی برخوردار شود. بیمه‌شدگان دانشجو و افراد تحت تکفل نیز می‌توانند با پرداخت حق سرانه درمان برای خود و افراد تحت تکفل از امکانات مراکز درمانی ملکی سازمان تأمین‌اجتماعی در سراسر کشور و نیز امکانات مراکز تشخیصی، درمانی و دارویی طرف قرارداد این سازمان استفاده کنند.
مطابق با این طرح در صورتی که دانشجو از مستمری بازماندگان استفاده می‌کند؛ می‌تواند راسأ بیمه‌پردازی داشته باشد و پرداخت حق بیمه دانشجویی، مانع دریافت مستمری بازماندگان نخواهد بود.
دانشجویان برای ثبت‌نام در این طرح می‌توانند با ورود به سامانه خدمات الکترونیکی سازمان تأمین‌اجتماعی به نشانی (es.tamin.ir) از مسیر منوی بیمه‌شدگان- بیمه‌شدگان خاص- بیمه فراگیر خانواده ایرانی -انعقاد قرارداد دانشجویی، نسبت به عقد قرارداد بیمه دانشجویی و پرداخت حق بیمه در مهلت مقرر اقدام کنند. قرارداد منعقده از تاریخ عدم پرداخت حق بیمه لغو و ادامه بیمه آنان موکول به انعقاد قرارداد جدید خواهد بود. در طرح بیمه دانشجویی انجام معاینات بدو بیمه‌پردازی، مختص متقاضیان با نرخ حق بیمه ۱۸ درصد و حسب مورد ۱۴ درصد است و این گروه از متقاضیان باید حداکثر ظرف دو ماه پس از انعقاد قرارداد، توسط پزشک معتمد سازمان تأمین‌اجتماعی مورد معاینه پزشکی قرار گیرند. مطابق این طرح آن گروه از متقاضیانی که طبق گواهی پزشک معتمد در زمان انعقاد قرارداد، ازکارافتاده کلی شناخته شوند، نمی‌توانند نسبت به انعقاد قرارداد با نرخ پرداخت حق بیمه ۱۸درصد اقدام کنند.
متقاضیان بیمه دانشجویی در صورت احراز توأمان دو شرط، از انجام معاینات پزشکی اولیه معاف خواهند بود: نخست اینکه ظرف ۱۰ سال قبل از تاریخ قرارداد، یک سال سابقه پرداخت حق بیمه (با نرخ کامل) داشته باشند و دوم این که ظرف یک سال قبل از تاریخ قرارداد، دارای ۹۰ روز سابقه پرداخت حق بیمه (با نرخ کامل) باشند.
نظر شما