به گزارش آتیه‌آنلاین به نقل از ایسنا، «سموم عصبی» (Neurotoxicants) ترکیبات شیمیایی هستند که قادرند در حین رشد و شکل گیری سیستم عصبی، عوارض جانبی جدی را بر آن تحمیل کنند.

این ترکیبات می‌تواند در شکل‌های مختلف از جمله ترکیبات شیمیایی صنعتی، آفت‌کش‌ها، حلال‌های آلی و داروسازی ظاهر شود.

برآوردها نشان می‌دهد حدود ۳۰ درصد از ترکیبات شیمیایی که کاربرد تجاری دارد از تاثیرات عصبی برخوردار است.

سموم عصبی می‌تواند تاثیر منفی بر فرایند فیزیولوژیکی از جمله رشد و مهاجرت سلولی داشته باشد. این تاثیر به هنگام رشد و تکامل مغز نوزادان و کودکان بیشترین میزان است. اختلالات مغزی مختلف ناشی از قرار گرفتن در معرض سموم عصبی شامل اختلالات رشد ذهنی و شناختی، اختلال نقص توجه و بیش فعالی و اوتیسم است.

انتشار و احتراق آلاینده‌ها، ذرات ریز مختلفی را در هوا ایجاد می‌کند. این ذرات معلق (PM) منتشر شده از وسایل نقلیه، نیروگاه‌های صنعتی، نیروگاه‌های برق و سیستم‌های تهویه مسکونی در فضای بیرون و داخل باقی می‌ماند و به عنوان سموم عصبی عمل می‌کند. آلاینده‌های هوا بیشتر از طریق ایجاد واکنش‌های التهابی عمل می‌کند که منجر به تولید رادیکال‌های آزاد و آسیب بافتی و تخریب سیستم عصبی می‌شود.

فلزات سنگین مانند آرسنیک، کادمیوم، سرب و جیوه در غذا، آب و سایر محصولات وجود دارد. این فلزات بسیار سمی هستند و می‌توانند به ایجاد اختلالات تنفسی، گوارشی و عصبی منجر شوند.

حدود ۴.۲ میلیون مرگ زودرس در جهان به دلیل آلودگی هوا

آلودگی هوا در اثر ترکیب ذرات جامد و مایع از جمله ازن، دی اکسید گوگرد، مونوکسید کربن، اکسیدهای نیتروژن، هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای و فلزات سنگین ایجاد می‌شود. این آلاینده ها در مجموع ذرات معلق در نظر گرفته می‌شوند که به دلیل توسعه شهرنشینی و صنعتی شدن روند افزایشی پیدا کرده‌اند.

ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون تاثیر عمده‌ای بر مرگ و میر ناشی از آلودگی در جهان دارد. طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، حدود ۹۱ درصد از آلودگی در کشورهای با درآمد کم یا متوسط ‌با آلودگی هوا در محیط بیرون مرتبط است. حدود ۴.۲ میلیون از موارد مرگ زود هنگام در جهان به دلیل آلودگی هوا رخ می‌دهد که سرطان عامل اصلی آن است. به همین دلیل، ذرات معلق یک عامل سرطان زا در نظر گرفته می‌شود.

آلاینده‌های هوا از طریق استنشاق یا بلع وارد بدن می‌شود. ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون می‌تواند به راحتی به دستگاه تنفسی تحتانی نفوذ کرده و باعث اختلالات تنفسی شود. همچنین این ذرات میتواند از ریه‌ها به خون منتقل شده و در نتیجه از طریق سیستم گردش خون به هر عضوی در بدن نفوذ کند.

ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون از طریق روپوشه بویایی (olfactory epithelium) و پیاز بویایی (olfactory bulb) یا از طریق مختل شدن سد خونی مغزی وارد مغز می‌شود. پس از این فرایند، التهاب عصبی ایجاد می‌شود. آلزایمر و پارکینسون دو نوع شایع از بیماری‌های عصبی مرتبط با قرار گرفتن در معرض سموم عصبی هستند.

به گزارش نیوز مدیکال نت، مرگ سلول‌های عصبی یکی دیگر از علل بالقوه بیماری‌های عصبی است. شواهد نشان داده است که قرار گرفتن در معرض ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون باعث آسیب میتوکندری و مرگ سلول‌های عصبی می‌شود. علاوه بر این، قرار گرفتن در معرض ذرات معلق در اوایل بارداری باعث کاهش طول تلومر در خون بند ناف جنین می‌شود.