دکتر علی فروغی، متخصص مغز و اعصاب در مورد این بیماری به «آتیهنو» میگوید: «صرع یکی از عارضههای شایع است که تمام مغز را درگیر میکند. افرادی که مبتلا به این بیماری هستند، به علت افزایش فعالیت الکتریکی مغز که منجر به اختلال در سیستم پیامرسانی میان سلولهای مغزی میشود، تشنجهای مکرر را تجربه میکنند. با اینکه علائم تشنج ممکن است هر قسمتی از بدن را درگیر کند، اختلالات الکتریکی مربوط به همه آنها در مغز اتفاق میافتد. محل اختلالات الکتریکی، نحوه گسترش آن، مقداری از مغز که تحتتأثیر قرار میگیرد و مدتزمانی که طول میکشد، در نوع تشنج و تأثیر آن بر فرد نقش مهمی دارند.» او با بیان این مطلب که ۲۵ درصد موارد صرع در سنین قبل از پنجسالگی بروز کرده و ۵۰ درصد موارد آن قبل از ۲۵سالگی خود را نشان میدهد، میافزاید: «این بیماری موروثی به دو گروه کلی «منتشر» و «موضعی» تقسیم میشود. صرع منتشر، تمام مغز را درگیر حمله بیماری میکند. در نتیجه باعث از دست رفتن هوشیاری و بروز حرکات، بخصوص در اندامها یا به اصطلاح «تشنج بزرگ» میشود، اما صرع موضعی تمام قسمتهای مغز را درگیر حمله نمیکند و باعث بروز علائم منتشر نمیشود. در این نوع صرع، بیمار معمولاً هوشیاری خود را از دست نمیدهد، بلکه ممکن است فقط دچار درجاتی از اختلال هوشیاری شود؛ از خیرگی چشمها گرفته تا حرکات غیرطبیعی بدن. حمله صرع موضعی میتواند با علائم مختلفی همراه باشد.»
علت صرع
این متخصص مغز و اعصاب در مورد علت این بیماری میگوید: «متأسفانه در بسیاری موارد علت مشخصی برای ابتلا به این بیماری وجود ندارد. اما بهطور کلی بیماری صرع به دنبال اختلالهای زیر در افراد ایجاد میشود:
- ژنتیک: برخی از انواع بیماری صرع، خصوصاً صرعهایی که با تشنج همراه هستند، منشأ موروثی دارند و وراثت عامل اصلی ابتلا به آنهاست.
- تروما (به هر نوع ضربه، جراحت، شوک، آسیب و حادثه وارد شده بر بدن گفته میشود، مشروط به اینکه از خارج به بدن وارد شده باشد و عامل درونی، علت ایجاد آسیب نباشد): ترومای سر به دلایل مختلفی از جمله تصادف، سکته مغزی یا سایر آسیبهای تروماتیک در فرد ایجاد میشود. این امکان وجود دارد که ترومای سر سبب بروز بیماری صرع در فرد شود.
- بیماریهای مغزی: انواع تومورهای مغزی چه خوشخیم و چه بدخیم یا سکته مغزی میتوانند سبب بروز بیماری صرع در فرد مبتلا شوند. عموم افراد بالای ۳۵ سال، در نتیجه سکته مغزی به صرع مبتلا شدهاند.
- بیماریهای عفونی: بیماریهای عفونی با اثر بر روی مغز و سیستم عصبی، سبب بروز بیماری صرع میشوند. برخی از شایعترین بیماریهای عصبی که سبب ایجاد بیماری صرع میشوند مواردی مانند ایذر، مننژیت و انسفالیت ویروسی هستند.
- مشکلات مادرزادی: مغز نوزادان در روزهای ابتدایی پس از تولد و پیش از تولد، در رحم مادر بسیار حساس است و به دلیل حساسیت بالا در دوران جنینی احتمال وارد شدن آسیب به مغز نوزاد بسیار بالاست. آسیب دیدن مغز نوزاد در زمان جنینی به دلایل مختلفی ایجاد میشود؛ نرسیدن اکسیژن کافی به مغز نوزاد، مبتلا شدن مادر به عفونت و تغذیه ناکافی مادر از جمله دلایلی هستند که سبب وارد شدن آسیب به مغز نوزاد و در نهایت ابتلا به صرع میشوند.
- مشکلات تکاملی: در برخی افراد بروز بیماری صرع با اختلالات تکاملی ناشی از بیماری اوتیسم (اختلال عصبی و تکاملی است که بر نحوه تعامل فرد با دیگران، برقراری ارتباط، یادگیری و رفتار او تأثیر میگذارد) مرتبط است.
انواع تشنج
او میگوید: «تشنج بزرگ که در صرع منتشر رخ میدهد، دارای دو فاز است. در هر دوی این فازها، بیمار هوشیاری خود را بهطور کامل از دست میدهد. در فاز اول (فاز تونیک) این نوع تشنج، اندامها دچار گرفتگی و کشیدگی میشوند و همزمان اختلال در تنفس رخ میدهد. در فاز دوم تشنج نیز بیمار بهصورت منتشر در کل اندامها، دچار حرکات پرشی میشود. اغلب افراد، بیمار صرعی را با این نوع تشنج میشناسند و با تشنج موضعی آشنایی ندارند. در تشنج موضعی، حملات بسیار متنوع و گستردهای وجود دارد که از جمله آنها میتوان به خیرگی چشمها، ملچملوچ کردن دهان، جابهجا کردن مکرر اشیا و انجام حرکات تکراری مثل سفت کردن پیچ و... اشاره کرد. اگرچه تشنج موضعی با بیهوشی همراه نیست، اما باعث اختلال در سطح هوشیاری و انجام حرکات غیرارادی میشود. در واقع، فرد حین این حمله از وضعیت ارتباط با دیگران خارج است؛ یعنی قادر به پاسخگویی و فهم آنها نیست. این نوع تشنج به قدری با رفتارهای پیچیده همراه است که حتی ممکن است بیمار طی آن مرتکب جرم شود و اصلاً متوجه آن نباشد.»
دکتر فروغی توصیه میکند: «در صورت بروز تشنج، اطرافیان بیمار باید خونسردی خود را حفظ کرده و تا حد امکان از تکان دادن او خودداری کنند، مگر اینکه بیمار در وضعیتی باشد که حین تشنج به خود آسیب برساند. در صورتی که بیمار روی زمین خوابیده باشد باید زیر سر او را با بالش، پتو یا لباس پر کنید تا با برخورد سر با زمین به خود آسیب نرساند. اگر هم فرد حین مصرف مواد خوراکی دچار تشنج شده باشد باید محتویات دهان او را تخلیه کنید و سرش را به پهلو نگهدارید. همچنین باید اشیای تیز، برنده و آسیبرسان را از اطراف او دور کنید. با پایان علائم تشنج و بازگشت تدریجی هوشیاری میتوانید بیمار را به پهلو بخوابانید و او را از شرایط آگاه کنید. حمله تشنج معمولاً ۲ تا ۳ دقیقه بیشتر طول نمیکشد. بنابراین اگر تشنج بیش از ۵ دقیقه طول بکشد یا تکرار شود باید حتماً با اورژانس تماس بگیرید.»
درمان صرع
او در مورد درمان این بیماری میگوید: «راه اصلی درمان و کنترل صرع، مصرف دارو است. هماکنون بیش از ۲۰ نوع دارو در این زمینه وجود دارد. خوشبختانه امروزه داروها عوارض جانبی کمتری دارند و به خوبی علائم صرع را تحت کنترل قرار میدهند، اما بعضی بیماران از درمان دارویی جواب نمیگیرند.»
در واقع، حدود یکسوم از مبتلایان به صرع نسبت به درمان دارویی مقاوم هستند و کماکان با مصرف داروها دچار تشنج میشوند. در این موارد باید از درمانهای دیگر از جمله جراحی استفاده کرد. جراحی یکی از درمانهای بسیار کارآمد صرع است و بیماران بسیاری از آن نتیجه گرفتهاند.
صرع، یکی از بیماریهای عصبی مزمن پزشکی است که به علت بروز اختلال در سیستم عصبی مرکزی ایجاد میشود. این بیماری سبب مختل شدن فعالیت سلولهای عصبی مغز و در نتیجه تشنج بیمار میشود. بررسیهای سازمان بهداشت جهانی حاکی از این است که حدود یک درصد از مردم دنیا دچار بیماری صرع هستند. این در حالی است که حدود ۸۰۰ هزار نفر نیز در کشور به این بیماری مبتلا هستند. درمان اصلی این بیماری تجویز دارو است که میتواند حملات تشنجی را در بیماران کنترل کند. عمل جراحی و سایر گزینههای درمانی نیز برای تعداد کمی از افراد که دارو قادر به کنترل حملههای تشنجی آنان نیست تجویز میشود.
کد خبر: 64288
نظر شما