افزایش حدود ۲ میلیون نفری جامعه تحت پوشش سازمان تأمین‌اجتماعی در مدت فعالیت دولت سیزدهم و زمینه‌سازی جهت بهره‌مندی بسیاری از گروه‌های مختلف مردمی از مزایای بیمه‌های اجتماعی و ارائه انواع خدمات بیمه‌ای، درمانی و حمایتی بخشی از کارنامه سازمان تأمین‌اجتماعی در توسعه بیمه‌های اجتماعی به شمار می‌روند.
داده‌های آماری سازمان تأمین‌اجتماعی نشان‌دهنده افزایش چشمگیر تعداد بیمه‌شدگان این نهاد بیمه‌گر در مدت ۲.۵ سال گذشته همزمان با آغاز فعالیت دولت سیزدهم است که به واسطه این موضوع و رشد افراد بیمه‌شده ۴۹ هزار میلیارد تومان برای ایفای تعهدات و اجرای به موقع خدمات به منابع این سازمان افزوده شد.
در این راستا جزییات اقدامات سازمان تأمین‌اجتماعی در اجرای طرح‌های مختلف بیمه‌ای، گروه‌های تحت پوشش این سازمان، سازوکار اجرایی گسترش چتر بیمه‌ای، بسترهای اجرایی تحقق اصول قانون اساسی و تأمین‌اجتماعی در حوزه گسترش و تعمیم بیمه‌های اجتماعی و همچنین عمل به سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در قالب سیاست‌های کلی تأمین‌اجتماعی، داده‌های آماری و هدفگذاری جذب بیمه‌شدگان جدید تأمین‌اجتماعی در گفت‌وگو با «محمد محمدی» معاون بیمه‌ای سازمان تأمین‌اجتماعی تشریح شده است.
***
با توجه به اصل (۲۹) قانون اساسی و اصل یک قانون تأمین‌اجتماعی، مأموریت و رسالت سازمان تأمین‌اجتماعی توسعه پوشش بیمه‌ای است. برای تحقق این موضوع چه اقداماتی تاکنون صورت گرفته است؟
طبق اصل (۲۹) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، برخورداری از تأمین‌اجتماعی به عنوان حقی همگانی است. همچنین در ماده یک قانون تأمین اجتماعی مصوب تیرماه سال ۱۳۵۴، اجرا و تعمیم و گسترش انواع بیمه‌های اجتماعی از تکالیف و وظایف ذاتی سازمان تأمین‌اجتماعی قلمداد شده است.
از طرفی؛ با توجه به سیاست‌های کلی تأمین‌اجتماعی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری مبنی بر ایجاد نظامی کارآمد، توانمندساز، عدالت‌بنیان، کرامت‌بخش و جامع برای تأمین‌اجتماعی همگانی که اهمیت موضوع را مورد تأکید قرار داده، سازمان تأمین‌اجتماعی بر اساس وظیفه قانونی با شناسایی گروه‌های مختلف بدون پوشش بیمه‌ای با ایجاد سازوکارهای لازم و اطلاع‌رسانی در زمینه پوشش بیمه‌ای متناسب با شرایط اجتماعی و موقعیت و جایگاه کاری افراد و ارائه انواع بیمه‌های اجتماعی با ماهیت اختیاری یا اجباری، نرخ‌ها، تعهدات و مزایای متنوع اقدام کرده است.
بر این مبنا موضوع بیمه فراگیر خانواده ایرانی شامل بیمه زنان خانه‌دار، دانشجویان، صاحبان حرف و مشاغل آزاد و ادامه روند پوشش بیمه‌ای به طور اختیاری از ابتدای سال ۱۴۰۱ در دستور کار سازمان تأمین‌اجتماعی قرار گرفت و این روند نیز در سال ۱۴۰۲ کماکان ادامه خواهد داشت.
اجرای طرح بیمه فراگیر خانواده، بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد و بیمه‌های اختیاری و توافقی در راستای توسعه چتر بیمه‌ای تا چه حد مؤثر بود؟ با توجه به اینکه افزایش شمار بیمه‌شدگان تأمین‌اجتماعی با ثبت بیش از یک میلیون و ۹۲۰ هزار بیمه‌شده جدید در ۲.۵ سال گذشته رشد مناسبی داشت و به واسطه این اقدام ۴۹ هزار میلیارد تومان به منابع این سازمان افزوده شد، این اقدام چه تأثیری در رشد منابع پایدار سازمان دارد؟
با توجه به اینکه پایداری صندوق‌های بیمه‌ای متأثر از عواملی نظیر نسبت (ضریب) پشتیبانی است، بر این اساس روشن است تعمیم و گسترش پوشش بیمه‌ای علاوه بر اجرای تکالیف قانونی و ذاتی تأمین‌اجتماعی در حوزه گسترش بیمه‌های اجتماعی برای اقشار مردمی، موجب افزایش نسبت پشتیبانی و تقویت منابع سازمان و به تبع آن ارائه با کیفیت و مطلوبتر تعهدات و خدمات تأمین‌اجتماعی به همه بیمه‌شدگان، مستمری‌بگیران و بازنشستگان خواهد شد.
در سال جاری هدفگذاری بر بیمه شدن یک میلیون و ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار بیمه‌شده جدید است. آیا این تعداد بیمه‌شده نیز می‌تواند علاوه بر گسترش چتر بیمه‌ای، مسیر تحقق تأمین منابع پایدار برای سازمان را فراهم کند؟
یکی از عوامل مؤثر در پایداری مالی صندوق‌های بیمه‌ای، افزایش نسبت جمعیت بیمهپرداز به تعداد مستمری‌بگیران آن صندوق است. به این معنا که هرچه تعداد بیمه‌شدگان سازمان‌هایی نظیر تأمین‌اجتماعی بیشتر شود، سازمان به نحو بهینهتر می‌تواند نسبت به ارائه تعهدات قانونی و خدمات به موقع به همه ذی‌نفعان؛ به ویژه مستمری‌بگیران و بازنشستگان تحت پوشش اقدام کند.
این موضوع به طور حتم در بلندمدت به عنوان یکی از اصول اساسی نظام‌های بیمه اجتماعی موجب ارتقاء یا افزایش میانگین سابقه جهت دریافت مزایا و خدمات در این سازمان شده و به نوعی بیمه‌شدگان را به سمت کسب سوابق کاملتر و بیمه‌پردازی از هنگام جوانی، سوق داده و تشویق میکند.
به این ترتیب یکی از مهمترین مخاطرات نظام بیمه‌ای که عدم دوراندیشی و ترجیح نیازهای فوری و امروز افراد جامعه محسوب می‌شود از طریق فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی گسترده و همچنین تسهیل فرایندهای اجرایی و دسترسی به خدمات تا حدود زیادی مرتفع خواهد شد.
آیا برنامه یا سیاستگذاری جدیدی از سوی سازمان تأمین‌اجتماعی برای رشد تعداد بیمه‌شدگان و تأمین منابع پایدار جهت ایفای به موقع تعهدات در قبال بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران در دستور کار قرار دارد؟
سازمان تأمین‌اجتماعی با توجه به رسالت خود در گسترش و پوشش بیمه‌های اجتماعی و منطبق با سیاست‌های کلی تأمین‌اجتماعی، راهبردهای چندگانهای را طی چند سال اخیر به عنوان برنامه تحولی در دستور کار خود قرار داده است.
فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی گسترده از طریق رسانه ملی و سایر ابزارهای آگاهی‌بخشی و اطلاع‌رسانی و بهره‌مندی از فضای مجازی در این حوزه و همچنین بازنگری و تسهیل فرایندهای اجرایی با بهره‌گیری از فناوری اطلاعات به منظور ایجاد رضایتمندی مخاطبان تأمین‌اجتماعی و تسریع در انجام امور، به طور خاص غیرحضوری کردن ارائه انواع خدمات بر بستر الکترونیک را می‌توان از اقدامات اساسی مرتبط با جذب بیمه‌شدگان جدید در این سازمان دانست.
استفاده از کارگزاریهای رسمی تأمین‌اجتماعی در اطلاع‌رسانی و جذب مخاطبان در قالب بیمه فراگیر خانواده ایرانی و شناسایی گروه‌های جدید بدون پوشش بیمه‌ای از جمله آزادکاران (فریلنسرها)، کارفرمایان، ورزشکاران، غرفهداران میادین میوه و تره‌بار نیز از برنامه‌های اجرایی توسعه بیمه‌ای در سازمان تأمین‌اجتماعی محسوب می‌شود که تنظیم ضوابط اجرایی مربوطه در اکثر موارد مذکور و عملکرد واحدهای اجرایی به طور مستمر رصد می‌شود.
شناسایی و توسعه بیمه‌ای به شاغلان کسب وکارهای مجازی و مشاغل سکویی (پلتفرمی) بدون پوشش که تدوین دستورالعمل آن با استناد به ماده (۳۱) قانون تأمین‌اجتماعی در دستور کار سازمان قرار دارد و بهره‌گیری از ظرفیت‌های کارگزاران برون‌مرزی تأمین‌اجتماعی در جذب بیمه‌شده جدید و امکان ادامه بیمه‌پردازی و انجام امور مربوط به تعهدات بلندمدت ایرانیان خارج از کشور از جمله فعالیت‌های دیگر رشد بیمه‌شدگان در این سازمان است.
در حال حاضر ۳۲ کارگزار برون‌مرزی در ۱۸ کشور جهان در زمینه ارائه خدمات تأمین‌اجتماعی به ایرانیان خارج از کشور فعالیت دارند.
همچنین پوشش اتباع خارجی در راستای ساماندهی و انتظام‌بخشی بازار کار با همکاری و مشارکت مراجع ذی‌ربط، نظیر سازمان ملی مهاجرت و معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و توسعه و انجام بازرسیهای مستمر و هدفمند از کارگاهها به منظور جلوگیری از فرار بیمه‌ای و برخورداری کارگران و شاغلان از حق قانونی خود در بهره‌مندی از پوشش بیمه‌ای را باید از اساسی‌ترین اقدامات این سازمان در افزایش شمار بیمه‌شدگان محسوب کرد.
در راستای اجرای طرح‌های بیمه‌ای مختلف از ابتدای سال جاری تاکنون چه تعداد به بیمه‌شدگان تأمین‌اجتماعی افزوده شده است؟ آخرین آمارها از تعداد بیمه‌شدگان اصلی، اختیاری، اجباری، حرف و مشاغل آزاد، دانشجویان، زنان خانه‌دار و بیمه‌های توافقی چه ارقامی را نشان می‌دهند؟
با توجه به برنامه‌ریزی، هدفگذاری و اقدامات صورت گرفته جهت رشد افراد و گروه‌های تحت پوشش تأمین‌اجتماعی، به استناد اعلام مدیریت و آمار و محاسبات اقتصادی و اجتماعی تاکنون اقدامات اثربخشی در زمینه افزایش تعداد بیمه‌شدگان در این نهاد بیمه‌ای انجام شده است.
بر اساس داده‌های آماری مدیریت و آمار و محاسبات اقتصادی و اجتماعی سازمان تأمین‌اجتماعی تا شهریورماه سال جاری ۱۵ میلیون و ۷۳۷ هزار و ۶۱۲ بیمه‌شده اصلی شامل ۱۰ میلیون و ۹۱۸ هزار و ۱۷۰ بیمه‌شده اجباری، یک میلیون و ۳۳۴ هزار و ۳۸۴ نفر بیمه‌شده در بخش حرَف و مشاغل آزاد، ۶۰ هزار و ۱۵۷ نفر بیمه دانشجویان، ۴۹۱ هزار و ۸۳۲ بیمه‌شده زنان خانه‌دار، ۶۹۱ هزار و ۲۲۲ نفر بیمه‌شده اختیاری و ۲۰۱ هزار و ۵۴۹ بیمه‌شده در حوزه کافرمایان صنفی تحت پوشش خدمات این سازمان قرار دارند.
بر اساس آخرین داده‌های آماری حوزه تأمین‌اجتماعی نیز تعداد ۱۴۹ هزار و ۸۳۱ نفر در قالب بیمه‌های توافقی البته تا مردادماه سال ۱۴۰۲ بخشی از جامعه افراد تحت پوشش و ذی‌نفعان این سازمان را شامل می‌شوند.
نظر شما