دکتر مازیار درخشانی، متخصص گوارش و کبد در مورد سیروز کبدی میگوید: «آخرین آمارها نشان میدهد که بیماریهای مزمن کبدی دوازدهمین دلیل عمده مرگومیر در دنیا در بین بزرگسالان ۴۴ تا ۶۴ساله هستند. این در حالی است که اصلیترین وظیفه کبد، فیلتر کردن خونی است که از دستگاه گوارش وارد کبد میشود و در سراسر بدن جریان پیدا میکند. تمام مواد سمی و مضر خون در کبد جدا میشوند. کبد با تولید صفرا، چربی غذا را تجزیه کرده و آن را تبدیل به انرژی میکند. ذخیره قند بدن، تولید و سنتز عناصر مهم پلاسمای خون و ذخیره برخی مواد مغذی ازجمله ویتامینها و آهن و همچنین سمزدایی، تنظیم هورمون، سنتز پروتئین، هضم غذا و تجزیه سلولهای قرمز خون نیز از مهمترین وظایف کبد است. زمانی که علائم این بیماری بروز پیدا میکند، بیمار به سیروز کبدی مبتلا شده و سیروز کبدی مرحله نهایی بیماری کبدی است که باعث اختلال در عملکرد کبد میشود. بهطوری که بافت کبد پر از زخم میشود، بافت سالم را به تدریج از بین میبرد و باعث بالارفتن فشارخون میشود. براساس بررسیهای مرکز تحقیقات گوارش و کبد شایعترین علت این بیماری ابتلا به ویروسهای هپاتیت (B)، (C) و (D)است. هپاتیت (B) از طریق خون، اسپرم یا سایر مایعات بدن از یک فرد به فرد منتقل میشود. هپاتیت (C) هم ناشی از تماس خون با خون است. اگر کسی مبتلا به هپاتیت مزمن (C) باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که سیروز را افزایش دهد. از اینرو برای کاهش شانس ابتلا به هپاتیت، باید بیماران از رابطه جنسی محافظتنشده دوری کنند، داروهای تزریقی را به اشتراک نگذارند همچنین از خالکوبی و یا سوراخ کردن بدن در محیطهای آلوده اجتناب کنند. اگر خالکوبی میکنند مطمئن شوند که ابزار بهدرستی استریل شده و سوزن با کس دیگری به اشتراک گذاشته نشده است. مصرف الکل در غرب یکی از علل بروز سیروز است. علاوه بر آن برخی بیماریها چون دیابت، بیماریهای مادرزادی کبدی و اختلالات خودایمنی، مصرف برخی داروها، سوءتغذیه و انسداد طولانیمدت مجاری صفراوی نیز در بروز این بیماری نقش دارند.»
او با بیان این مطلب که امروزه یکی از علل ابتلا به این بیماری کبد چرب است میافزاید: «بیشتر افراد در سونوگرافی متوجه بیماریشان میشوند. این بیماری به دلایل مختلف ایجاد میشود. اما اخیراً شیوع آن بهدلیل تغییر رژیم غذایی و تغییر شیوه زندگی، بیشتر شده است. مصرف فستفود و غذاهای چرب و سرخکردنی، چاقی، دیابت و مصرف داروهای کورتونی از علتهای ابتلا به کبد چرب است. نوع دیگر کبد چرب هم ارثی است که افراد خانواده بدون علت خاصی به این بیماری مبتلا میشوند. در واقع در این بیماری تجزیه چربی در کبد دچار تغییر میشود و چربی همانطور که در پوست شکم جمع میشود، در کبد هم تجمع پیدا میکند. کبد چرب درجات مختلفی دارد که هرچه درجه بالاتر باشد، خطرناکتر است. اگر این بیماری کنترل نشود به سیروز و حتی ممکن است به سرطان هم تبدیل شود.»
علائم
این متخصص گوارش و کبد در مورد علائم این بیماری یادآوری میکند: «سیروز کبدی در مراحل ابتدایی ممکن است بدون علامت باشد و یا با علائم غیراختصاصی مانند بیاشتهایی، کاهش وزن، ضعف و بیحالی و خستگی خود را نشان دهد، اما با پیشرفت بیماری علائم و نشانههایی مانند زردی، خارش، خونریزی دستگاه گوارش فوقانی، آسیت (اتساع شکم ناشی از تجمع آب در داخل حفره شکم)، تورم اندامهای تحتانی، گیجی، اختلال خواب و اختلال هوشیاری بهوجود بیاید.»
مراحل سیروز کبدی
سیروز کبدی دارای دو مرحله جبران شده و جبران نشده است: سیروز جبران شده: در این مرحله بیماری هیچ علامتی نداشته و شخص درگیر عوارض سیروز نمیشود. زیرا بافت سالم کبد نسبت به بافت زخمی بیشتر است. ممکن است شخص تا سالها در این مرحله بماند. سیروز جبران نشده (سیروز کبدی پیشرفته): این مرحله پیشرفته سیروز بوده و مقدار بافت زخمی زیاد شده است. در این مرحله عملکرد کبد دچار مشکل شده و عوارضی ایجاد میشود. معمولاً ﺩﺭ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺁﺧﺮ ﺳﻴﺮﻭﺯ ﻛﺒﺪﻱ ﺻﻔﺮاﻭﻱ ﺗﻨﻬﺎ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻛﺒﺪ ﻣﻴﺘﻮاﻧﺪ ﺟﺎﻥ ﺑﻴﻤﺎﺭ ﺭا ﻧﺠﺎﺕ ﺩﻫﺪ.
درمان
دکتر درخشانی در مورد درمان سیروز کبدی میگوید: «متأسفانه درمان قطعی برای بیماری سیروز کبدی وجود ندارد؛ زیرا آسیبی که به کبد وارد میشود دائمی است. از اینرو نمیتوان دارویی برای این مورد تجویز کرد. عمر بیماران سیروز کبدی بستگی به عمر کبد آنها دارد. در صورتی که کبد کاملاً از کار بیفتد شاید از طریق پیوند بشود کاری انجام داد. معمولاً در چنین شرایطی از روشهایی مثل رژیمهای خاص و تخلیه برخی مایعات از داخل کبد استفاده میشود.»
ایجاد تغییرات در سبک زندگی
به توصیه این پزشک متخصص میتوان برای جلوگیری از آسیبهای بیشتر از راهکارهایی مفید استفاده کرد. او در این مورد توضیح میدهد: «ایجاد تغییرات در سبک زندگی در درمان مشکلات زمینهای مانند فشارخون بالا، دیابت و چربی خون بالا ضروری است. در روند درمان سیروز جلسات منظم معاینه و ویزیت پزشکی برای بررسی عملکرد کبد حائزاهمیت است. همانگونه که برای درجه ۱ تا ۳ کبد چرب اصلاح سبک زندگی اهمیت دارد. به همین منظور باید موارد زیر را رعایت کرد:
ازآنجاکه سوءتغذیه در کسانی که سیروز کبدی دارند شایع است، تغذیه سالم در همه مراحل این بیماری اهمیت دارد. توصیه میشود رژیم غذایی متعادل داشته باشید. اگر دچار ورم شکم شدهاید، رژیم غذایی کمنمک توصیه میشود. کسانی که سیروز دارند نباید صدف خام بخورند چون حاوی نوعی باکتری است که باعث عفونت جدی میشود. برای بهبود تغذیه، ممکن است پزشک مکملهای مایع خوراکی یا تغذیه از راه لوله (که از طریق بینی وارد حلق میشود) را توصیه کند.
کسانی که سیروز دارند، نباید هیچگونه مواد غیرقانونی مصرف کنند؛ چراکه باعث شدت آسیبدیدگی کبد میشود. بسیاری از گیاهان دارویی، ویتامینها و داروهای تجویزی و بدون نسخه، بر عملکرد کبد تأثیر میگذارند، بنابراین نباید پیش از مشورت با پزشک چیزی مصرف کنید.
از مصرف داروهایی که به کبد فشار و آسیب وارد میکنند، خودداری کنید. یکی از این داروها استامینوفن است. مصرف بیشازحد این قرص، میتواند به کبد آسیب وارد کند.»
نظر شما