به گزارش آتیه آنلاین، به همین دلیل، بستر تأثیرگذار کسب‌وکار خانگی، ضرورت رشد شاخص‌های مهم بازار کار، تحقق بخشی از شعار سال مبنی بر رشد تولید از طریق توسعه کسب‌وکار خانگی، اثرگذاری بر تدوین سیاست‌های کلان تولید و اشتغال و راهبری این حوزه قابل بررسی است.
به دلیل اهمیت توسعه کسب‌وکار خانگی، پرداختن به تحولات این حوزه در چارچوب آخرین داده‌های مشاغل خانگی و سهم این نوع فعالیت از اشتغال کشور، ظرفیت توسعه کسب‌وکار در منزل، اقدامات حمایتی دولت از این نوع اشتغال و تأثیر این فعالیت‌ها بر رشد تولید و امکان اشتغالزایی از طریق مشاغل خانگی را در گفت‌وگو با «آزیتا همتیان»، رییس دبیرخانه ستاد ساماندهی حمایت از مشاغل خانگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی جویا شدیم.
- بر اساس آخرین داده‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی چه تعداد کسب‌وکار خانگی ثبت شده در کشور با چه میزان اشتغال فعال هستند؟
از ابتدای آغاز به کار دولت سیزدهم تا پایان سال ۱۴۰۱ بیش از ۲۸۰ هزار فقره مجوز فعالیت مشاغل خانگی در کشور برای حضور و فعالیت در بخش‌های مختلف صادر شده است. برآوردها حاکی است مجموع مجوزهای صادر شده در این حوزه تعداد بیش از ۱۶۰ هزار فرصت شغلی در حوزه اشتغال خانگی را شامل می‌شود.
- با توجه به سهم حدود ۳ تا ۴ درصدی مشاغل خانگی از مجموع اشتغال کشور، چه ظرفیت‌هایی برای توسعه و افزایش این سهم وجود دارد؟
با توجه به اینکه ظرفیت موجود در قالب مشاغل خانگی از طریق امکان ایجاد فرصت‌های شغلی گسترده و متنوع، بستر مناسب و قابل اتکایی برای توسعه اشتغال کشور محسوب می‌شود، این حوزه فعالیت اشتغال را باید فرصتی بالقوه، زودبازده و کم‌هزینه‌تر نسبت سایر مشاغل به شمار آورد.
- آمار کسب‌وکارهای مستقل و پشتیبان در حوزه اشتغال خانگی، تعداد صدور مجوز در این حوزه از زمان آغاز به‌کار دولت سیزدهم و میزان اثربخشی تسهیل صدور مجوز فعالیت در این بخش را در رشد اشتغال خانگی چه میزان است؟
از ابتدای آغاز به کار دولت سیزدهم تا پایان سال ۱۴۰۱ تعداد ۲۵۰ هزار فقره مجوز مستقل و ۳۰ هزار مجوز پشتیبان در حوزه اشتغال خانگی به ثبت رسید. با توجه به آنی بودن و تسهیل‌گری در صدور مجوز مشاغل خانگی، نسبت مجوزهای صادره در این دولت در مقایسه با زمان مشابه، حدود ۳۵۰ درصد رشد داشته است.
- افراد شاغل در حوزه مشاغل خانگی با چه بازه سنی مشغول به فعالیت هستند و اثرگذاری حضور نیروی کار جوان به عنوان ظرفیت اشتغال در این بخش را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
تازه‌ترین داده‌های آماری حوزه کسب‌وکار خانگی نشان می‌دهد بیشترین تعداد متقاضیان فعالیت این حوزه در حدود ۵۰ درصد، بازه سنی بین ۳۰ تا ۵۰ سال را شامل می‌شود. به طور حتم ظرفیت‌های اشتغالزایی فراوانی در بخش اشتغال خانگی وجود دارد و حضور فعال متقاضیان به‌ویژه جوانان در این بین می‌تواند نقش مؤثری جهت ارتقاء و شکوفایی هرچه بیشتر این مشاغل و توسعه شاخص‌های این حوزه ایفا کند.
- با توجه به اهمیت اشتغال پایدار برای اقتصاد تولید و افراد شاغل، کسب‌وکارهای بادوام حوزه مشاغل خانگی بیشتر در کدام بخش‌ها فعالیت دارند؟
نظر به اهمیت و تأثیرگذاری کسب‌وکار خانگی در حوزه تولید و اشتغال، دوام و پایداری اشتغال خانگی به عوامل متعددی نظیر دسترسی به بازار و تکمیل زنجیره ارزش، انطباق شغل خانگی با اولویت‌ها، نوع فعالیت در قالب مستقل و پشتیبان، قابلیت اتصال به بازار و ظرفیت‌های گوناگون مناطق مختلف بستگی دارد.
- نظر به ضرورت توسعه اشتغال از زوایای رشد تولید و اشتغالزایی، رشد کسب‌وکارها بیشتر در کدام بخش‌های مشاغل خانگی قابلیت تحقق دارد؟
رشد و توسعه کسب‌وکارهای خانگی به طور مستقیم بستگی به همراستا بودن رشته شغلی انتخابی با اولویت‌ها، ظرفیت‌ها و مزایای مناطق و استان‌ها دارد. در حال حاضر بر اساس اطلاعات موجود در این حوزه، رشته‌های شغلی قالیبافی و دوخت لباس بیشترین تعداد متقاضی در حوزه مشاغل خانگی را شامل شده و به عبارتی افراد برای حضور در این رشته‌ها تمایل بیشتری نشان می‌دهند.
- با توجه به ضرورت توسعه کسب‌وکار خانگی و اهمیت تزریق منابع مالی به این بخش در راستای تحقق گسترش این نوع اشتغال، چه میزان تسهیلات برای فعالیت‌های اشتغال خانگی در سال جاری اختصاص یافته است؟ آیا نیاز به رشد تسهیلات اعطایی از نظر مبلغ و تعداد دیده می‌شود؟
امسال مبلغ ۴ هزار میلیارد تومان اعتبار جهت پرداخت تسهیلات حوزه مشاغل خانگی از سوی بانک مرکزی به این بخش اختصاص داده شد. با توجه به حجم بالای متقاضیان در حوزه مشاغل خانگی و توجه به شرایط اقتصادی، ضروی است تسهیلات اعطایی حوزه کسب‌وکار خانگی نسبت به سنوات پیشین افزایش داشته باشد.
- نقش توسعه اشتغال خانگی در رونق فعالیت‌های تولیدی را چگونه برآورد می‌کنید؟ چه راهکارهایی برای توسعه مشاغل خانگی پیشنهاد می‌شود؟
در حال حاضر مشاغل خانگی و کسب‌وکارهای خرد به عنوان عوامل مهم و تأثیرگذار در راستای رشد اقتصاد و گسترش اشتغالزایی محسوب می‌شوند، بنابراین حمایت از اشتغال خانگی نقش قابل توجهی در رونق تولید ایفا می‌کند. همچنین کسب‌وکارهای خرد و خانگی به ایجاد اشتغال و کارآفرینی کمک کرده و در نهایت، گسترش و رشد تولید داخلی از این طریق ممکن خواهد شد. تخفیف تعرفه‌ها و هزینه‌های انرژی مانند آب و برق، حمایت از محصولات خانگی و فراهم کردن سازوکار مناسب برای صادرات انواع تولیدات را می‌توان از جمله راهکارهایی برای توسعه مشاغل خانگی به شمار آورد.
- نقش اشتغال خانگی در افزایش سهم زنان خانه‌دار در حوزه فعالیت‌های اقتصادی و تولیدی و تأمین منابع مالی خانواده چیست؟
امروزه جامعه زنان با راه‌اندازی کسب‌وکارهای خانگی، کسب درآمدهای بالا و ایفای نقش مؤثر در اقتصاد خانواده و تقویت اقتصاد کشور را دنبال می‌کنند. کسب‌وکارهای خانگی همچنین با ایجاد شرایط کارآفرینی می‌توانند شغل‌های پربازده برای افراد خانواده ایجاد کرده و با اشتغالزایی، توانمندسازی افراد را موجب شوند. در واقع با ایجاد اشتغال از طریق ظرفیت‌های مشاغل خانگی می‌توان مسأله بیکاری، اشتغال تضمین‌شده خانوار و درآمدزایی را تحت کنترل قرار داد. بنابراین در صورت تمایل به رشد تولید، کسب‌وکارهای خانگی و اشتغال جامعه زنان گام بلندی در راستای رسیدن به اهداف حوزه اشتغال و تولید برداشته خواهد شد.
- چه چالش‌هایی در حوزه فعالیت اشتغال خانگی وجود دارد و سازوکار دولت و وزارت کار به عنوان متولی حوزه کار و اشتغال برای حل این موانع چیست؟
مهمترین چالش در حوزه مشاغل خانگی مربوط به بخش فروش محصولات تولیدی در این کسب‌وکار است. ایجاد و گسترش فضای فروش برای تولیدات این مدل اشتغال از طریق تهیه و تأمین نمایشگاه و راه‌اندازی بازارچه‌های محلی جهت عرضه محصولات از جمله سازوکارهای مناسب جهت حمایت از فعالان این حوزه کسب‌وکار به شمار می‌رود.
بر اساس ماده (۱۱) قانون ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی و ماده (۳۰) دستورالعمل اجرایی، شهرداری‌های سراسر کشور موظفند به تناسب تعداد و تنوع کسب‌وکارهای خانگی، مکان‌های مناسبی در قالب (بازار محلی موقت) برای عرضه محصولات مشاغل مذکور به صورت دوره‌ای در روزهای مشخص هفته، تدارک ببینند. از این رو در حال حاضر وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درصدد است تا با همکاری وزارت کشور زمینه تحقق این اقدام را فراهم کرده به این مهم دست یابد.
نظر شما