در هفته متصل به روز جهانی ناشنوایان مراسم‌های مختلفی از سوی کشورهای جهان برگزار می‌شود. در ایران نیز از سال ۱۳۸۰ شورای فرهنگ عمومی این روز را گرامی داشته است. ما نیز به مناسبت روز جهانی ناشنوایان ضمن گفت وگو با جمعی از ناشنوایان عضو انجمن خانواده ناشنوایان ایران، چالش‌ها و دغدغه‌های آنها را شنیدیم و به رشته تحریر درآوردیم. در ادامه گزارش آن تقدیم می شود.

لزوم استفاده از زبان اشاره و زیرنویس در پخش برنامه‌ها

آگاهی بخشی در سطح جامعه و به رسمیت شناخته شدن زبان اشاره یکی از مطالبات جدی ناشنوایان است. موضوعی که نفیسه ثقفی ۳۹ ساله عضو انجمن خانواده جامعه ناشنوایان ایران نیز در گفت وگو با آتیه آنلاین به آن اشاره می کند و می گوید: باتوجه به اینکه آگاهی چندانی در خصوص زبان اشاره و نحوه برقراری ارتباط با ناشنوایان در سطح جامعه وجود ندارد افراد ناشنوا را با مشکلات بیشتری مواجه می کند.

او یکی دیگر از مسائل ناشنوایان را کم توجهی و بعضاً بی توجهی رسانه ها به این خانواده از معلولان مطرح می کند و ادامه می دهد: صدا و سیما در پخش بسیاری از برنامه ها می تواند از زیرنویس و یا مترجم زبان اشاره استفاده کند اما اغلب از این مسأله مهم غفلت می شود.

ثقفی با بیان اینکه ناشنوایان در برقراری ارتباط با مردم نیز با چالش مواجه هستند، ادامه می دهد: در بسیاری از مواقع زمانی که فرد ناشنوایی به افراد شنوا می گویند برای دسترسی به من پیامک بزنید، بسیاری از آنها تماس می گیرند و این مسأله سوء برداشت هایی در روابط ایجاد می کند.

این ناشنوا یکی از مشکلات دیگر ناشنوایان را دوندگی بسیار برای دریافت تسهیلات از سازمان بهزیستی می داند و می گوید: خیلی از موارد پیش می آید که وام به ناشنوایان یا تعلق نمی گیرد و یا به سختی از آن برخوردار می شوند. درخواست ما این است که مسیر اعطای وام هموار شود.

او در ادامه تأکید می کند که باید بستر دیده شدن توانایی های ناشنوایان هموار شود و همچنین در زمینه معرفی استعدادها و ظرفیت های خوب ناشنوایان در جامعه تبلیغات مثبتی صورت گیرد.
مناسب‌سازی محیط فیزیکی بازار کار و دانشگاه
بهروز صادقیان، یکی دیگر از ناشنوایان عضو این انجمن در گفت و گو با آتیه آنلاین می گوید که جامعه باید برخورد با ناشنوا را بداند. گاهی مواقع یک ناشنوا در فضای عمومی و خیابان از سمعک استفاده نمی کند و عابران فکر می کنند که شنواست و زمانی که متوجه ناشنوایی او می شوند اصلا نحوه ارتباط گیری با او را نمی دانند. بنابراین باید تبلیغات و فرهنگسازی در خصوص چگونگی برقراری ارتباط اولیه با یک ناشنوا در جامعه جدی گرفته شود.

صادقیان با اشاره به مشکلات پیش روی دانشجویان ناشنوا تأکید می کند: زمان دانشجویی ام با ایام کرونا همزمان شد و چون اساتید از ماسک استفاده می کردند و من امکان بهره مندی از دروس را نداشتم و ارتباطم با کلاس کاملا قطع می شد در نهایت ناگزیر شدم از ادامه تحصیل انصراف دهم.

این مهندس فناوری اطلاعات اضافه می کند که محیط های کارگاهی و صنعتی نیز برای ناشنوایان مناسب سازی نشده است. او تعریف می کند که در یک مأموریت اداری که به یکی از پالایشگاه های کشور به دلیل عدم مناسب سازی نتوانسته به اطلاعات کافی دست پیدا کنم و ارتباط کیفی خوبی شکل نگرفته و در نهایت آن مجموعه ناگزیر شده مجددا به واسطه دیگر همکاران انتقال اطلاعات را انجام دهند.
نبود ارتقاء شغلی
بابک اناری، ناشنوای ۴۷ ساله در گفت و گو با آتیه آنلاین می گوید که ناشنوایان در شرکت ها و سازمان ها از ارتقاء شغلی بهره مند نمی شوند. من با ۲۵ سال سابقه کار در یک شرکت خودروسازی، تاکنون هیچ گونه ارتقاء شغلی نداشتند و در سطح کارشناس باقی مانده ام.

او ادامه می دهد: مسأله دیگر میزان افزایش حقوق یک فرد ناشنوا نسبت به شنوا در شرکت محل خدمتش یکسان و برابر نیست.

صادقیان با بیان اینکه تعامل و برقراری ارتباط افراد جامعه با ناشنوایان به سختی صورت می گیرد، می گوید: گاه پیش می آید که افراد تصور می کنند بلند و با فریاد می توانند با ناشنوا ارتباط برقرار کنند در صورتی که این روش بیهوده و بی اثر است. بنابراین لازم است در خصوص معرفی ویژگی های افراد ناشنوایان و نحوه ارتباط گیری جامعه با آنها اطلاع رسانی و فرهنگ سازی شود.
افت کیفیت آموزش به کودکان ناشنوا
اناری یکی دیگر از اعضاء انجمن خانواده ناشنوایان ایران در خصوص مصایب ورود به بازار کار ناشنوایان می گوید: وقتی یک ناشنوا برای سازمان با دستگاه اداری رزومه می فرستد حتی برای پست شغلی که نیاز به شنوایی ندارد بی دلیل جواب منفی دریافت می کند.

وی همچنین بر فرهنگ سازی جدی تر در خصوص فرد ناشنوا و نیازهای او تأکید می کند و می گوید: حداقل در هفته جهانی ناشنوایان، معرفی ویژگی های فرد ناشنوا، زبان اشاره و نحوه ارتباط گیری با ناشنوا در اولویت اطلاع رسانی رسانه ها و به ویژه صدا و سیما قرار گیرد.

اناری تهیه سمعک را یکی از مشکلات جدی ناشنوایان می داند و اضافه می کند: هفت سال است که از یک سمعک استفاده می کنم و به دلیل گرانی، حتی با وجود معیوب شدن آن، نمی توانم سمعک جدید تهیه کنم.

او اضافه می کند که اگر قیمت سمعکی ۲۰میلیون تومان باشد. سازمان بهزیستی و یا بیمه در حد ۳ تا ۴ میلیون آن را پوشش می دهند.

این عضو انجمن خانواده ناشنوایان ایران با بیان اینکه امروزه با افت آموزش به کودکان ناشنوا در کشور مواجه هستیم، می گوید: با وجود پیشرفت تکنولوژی های مدرن آموزشی می توان کودک ناشنوا را بهتر تربیت و پرورش داد که در آینده با مشکلات کمتری مواجه شوند و به افراد مفیدتری برای جامعه تبدیل شوند در حالیکه متأسفانه در کشور ما کیفیت آموزش این عزیزان نسبت به دوران تحصیلم در مدرسه افت شدیدی دارد.
گرانی سمعک و تجهیزات
خانم سالاریه، ۳۱ ساله در گفت و گو با آتیه آنلاین در بیان چالش های پیش روی فرد ناشنوا می گوید: گرانی سمعک و تجهیزات آن یکی از مسائل مهم جامعه ناشنوایان است. در حال حاضر تهیه سمعک و تجهیزات آن به بزرگترین مشکل من و همسرم تبدیل شده است.
او اشتغال را یکی از مطالبات اصلی بسیاری از ناشنوایان مطرح می کند و می گوید: در حین مصاحبه کاری اغلب ارتباط خوبی با مصاحبه کننده برقرار می کنم آنها قول می دهند تماس می گیرند اما اما به محض اینکه متوجه ناشنوایی ام می شوند کاملا رفتار آنها تغییر می کند.
سالاریه پرداخت مستمری به ناشنوایان را یکی از اقدامات خوب بهزیستی می داند و می گوید: پیشنهاد ما این است که وام به ناشنوایان پرداخت شود و اقساط وام نیز از محل مستمری به فرد ناشنوا کسر شود که حداقل از این طریق ناشنوا بتواند سمعک و یا دیگر تجهیزات موردنیاز خود را تهیه کند.

شغل مترجمی زبان اشاره به رسمیت شناخته شود
فرزاد پورمحمد روحی، نائب هیأت مدیره انجمن خانواده ناشنوایان ایران نیز در گفت و گو با آتیه آنلاین یکی از مطالبات جامعه ناشنوایان را به رسمت شناخته شدن زبان اشاره ایرانی می داند و می گوید: باید مترجم زبان اشاره به عنوان شغل رسمی در نظر گرفته شود تا بتوان در اماکن مهم عمومی مانند بیمارستان ها، دادگاه ها، فرودگاه ها، آتشنشانی ها و دیگر مراکز مهم از این مترجمان استفاده شود.

او اشاره می کند که در کشور هند و اخیر در آفریقای جنوبی زبان اشاره به رسمیت شناخته شده و به قانون رسمی این کشورها الحاق شده است.
پورمحمدروحی در پاسخ به اینکه آیا کاشت حلزون مناسب چه دسته از افراد است، جواب می دهد که کاشت حلزون تنها برای افراد ناشنوای کامل موثر است. فردی که هیچ عصب شنوایی ندارد کاشت حلزون برای او انجام می شود چرا که سمعک برای این فرد کارگشا نیست.

وی اضافه می‌کند که هیچ تضمینی برای موفق بودن کاشت حلزون وجود ندارد. این عمل نمی تواند در نهایت فرد را به شنوا تبدیل کند. فرد با سابقه کاشت حلزون باز ناشنوا محسوب می شود. او نیز باید با فرهنگ ناشنوایان آشنا شود و از سوی دیگر باید از یکسری حق و حقوق تعریف شده برای ناشنوایان برخوردار شود.

نائب هیأت مدیره انجمن خانواده ناشنوایان ایران معایب سمعک را بسیار پایین تر از کاشت حلزون مطرح می کند و می گوید: مثلا فرد ناشنوای با کاشت حلزون هنگام عبور از گیت فرودگاه باید از کمیسیون پزشکی یک نامه همراه داشته باشد که اجازه عبور داشته باشد. همچنین اگر مسافر ناشنوا نیاز به شوک الکتریکی در حین پرواز داشته باشد به دلیل کاشت حلزون این امکان برای او وجود ندارد. فرد دارای کاشت نمی تواند از دستگاه های ام. آر آی و دیگر دستگاه های تشخیصی استفاده کند.

او با اشاره به تولید سمعک های دیجیتالی پیشرفته موثر با ارتقاء سطح کیفی زندگی ناشنوایان اضافه می کند: فرد ناشنوا می تواند شب سمعک را به طور کامل از گوش خارج کند و به راحتی استراحت کند در صورتی که در شرایط کاشت این امکان وجود ندارد و حتی اگر فرد تجهیزات بیرونی مرتبط با کاشت را بردارد اما قطعات داخل سر باقی می مانند.

پورمحمد روحی در خصوص شرایط تهیه سمعک و باتری های مخصوص آن می گوید: در حال حاضر به خاطر تبعات ناشی از تحریم، شرایط دسترسی به تهیه سمعک و باتری آن و دیگر تجهیزات مورد نیاز ناشنوایان بسیار سخت تر شده است. در شرایط کنونی که ناشنوایان ساکن پایتخت و شهرهای بزرگ با این مشکلات روبرو هستند ناشنوایان شهرستانی و دورافتاده کشور به مراتب زندگی شان مشقت بارتر می گذرد.

او خدمات بهزستی را محدود و نامنظم می داند و می گوید: بسیاری مواقع پیش می آید که تسهیلات به ناشنوایان تعلق نمی گیرد و یا به صورت محدود اعطا می شود. اینکه برای مترجمی بودجه درست و دقیقی تعریف نشده است، یا اینکه با وجود تأکید مسئولان قرار بود که به افراد چندمعلولیتی و یا با معلولیت های شدید مسکن تعلق بگیرد که به نظرم این مهم تداوم نداشته و بسیاری از واجدین شرایط از این تسهیلات محروم مانده اند.

نائب هیأت مدیره انجمن خانواده ناشنوایان ایران با اشاره به مشکلات پیش روی اشتغال ناشنوایان می گوید: به دلیل نبود شناخت کافی از ظرفیت های جامعه ناشنوایان، اغلب مردم و به ویژه کارفرمایان توانمندی های آنها را نادیده می گیرند و به همین دلیل بسیاری از افراد ناشنوا نمی توانند جذب بازار کار شوند.

وی در پایان تأکید می‌کند که در صورت بازنمایی و معرفی ظرفیت های ناشنوایان شاغل می توان به موازی آگاه سازی در سطح جامعه، کارفرمایان و صاحبان مشاغل را نیز نسبت به جذب و به کارگیری ناشنوایان ترغیب کرد.

نویسنده: مهین داوری