دکتر مهشید اعتمادی، متخصص آسم و آلرژی در گفتگو با آتیه‌آنلاین درباره آلرژی‌های فصلی و عوارض آنها بیشتر توضیح داده است.

لطفا بفرمایید آلرژی چیست و دارای چه علائمی است؟

آلرژی یک واکنش غیر معمول در سیستم ایمنی بدن در مقابل برخی از مولکول‌ها با ساختمان پروتئینی است که نتیجه آن بروز غیرمعمول علائم و اختلال عملکرد در ارگان‌های مختلف بدن است و این در حالی است که علاوه بر وجود عامل ژنتیک، تماس با عوامل حساسیت‌زا (آلرژن) در مراحل ابتدای زندگی می‌تواند منجر به بروز آلرژی شود. علایم آلرژی بسیار متنوع است و وابسته به عضو یا دستگاهی از بدن است که درگیر آلرژی می شود. به طور مثال اگر دستگاه تنفسی درگیر باشد، علائم به صورت عطسه، خارش بینی، آبریزش و گرفتگی بینی (رینیت) و یا به صورت سرفه، تنگی نفس و خس‌خس سینه (آسم) مشاهده می‌شود. اگر دستگاه گوارش درگیر شود، علائمی مانند دل درد (در شیرخوران به صورت کولیت)، استفراغ، مقاومت به درمان، اسهال مزمن، مدفوع خونی و اختلال رشد ایجاد می‌کند. همچنین اگر پوست درگیر شود، علائمی مانند کهیر و اگزما دیده می‌شود، ضمن اینکه خارش و آبریزش از چشم، معمولاً همراه با رینیت دیده می‌شود.

آیا این بیماری فصلی می‌تواند دائمی هم باشد؟

بله. رینیت آلرژی فصلی ناشی از آلرژی‌زاهای فصلی است و رینیت آلرژیک دایمی می‌تواند ناشی از موجودات میکروسکوپی به نام مایت‌ که در گرد و خاک زندگی می‌کند، کپک، آلرژی‌زاهای حیوانی، شغلی یا گرده‌ گل‌ها، گیاهان و درختان باشد. رینیت آلرژی شغلی هم در اثر واکنش آلرژیک به ماده‌ای که در محل کار وجود دارد مانند غلات، خاکستر چوب، مواد شیمیایی و حیوانات آزمایشگاهی به‌وجود می‌آید. از اینرو بیماران دچار آلرژی شدید به گرده باید در زمان‌هایی که گرده‌افشانی گیاهان زیاد است. افراد مبتلا به آلرژی بایداز بیرون رفتن به‌ویژه در اوایل فصل بهار تا حد ممکن خودداری کنند و بیماران دچار آلرژی به قارچ‌ها باید با حذف منابع رطوبت، تعویض مواد ‌آلوده و شستن سطوح بدون منفذ با محلول سفیدکننده رقیق، تماس با این عوامل را تا حد ممکن کاهش دهند.

آیا آلرژی درمان خاصی دارد؟

داروها می‌توانند به کنترل علایم بیماران کمک کنند. این داروها می‌توانند به صورت قرص، شربت، قطره‌های چشمی و اسپری‌های بینی باشند که شامل آنتی‌هیستامین‌ها هستند که می‌توانند به آبریزش بینی، عطسه، خارش و چشمان اشک‌آلود کمک کنند. ضد احتقان‌ها و یا اسپری‌های کورتیکواستروییدی هم هستند که می‌توانند به گرفتگی بینی و کاهش التهاب مخاط بینی کمک کنند. قطره‌های چشم که می‌توانند به کاهش قرمزی، اشک و همچنین تخفیف خارش چشم‌ها کمک کنند. اگر داروها نتوانند علایم را کنترل کنند یا عوارض این داروها بیمار را اذیت کند پزشک ممکن است ایمونوتراپی را پیشنهاد دهد. در این روش بیمار قرص‌هایی مصرف می‌کند یا تزریقاتی انجام می‌دهد که حاوی مقادیر کمی از آلرژن‌های خاص هستند. به مرور زمان بدن بیمار به این آلرژن‌ها عادت می‌کند و در نتیجه کم‌تر به آنها واکنش نشان می‌دهد. این نوع درمان از بروز علایم جلوگیری کرده و یا باعث کمتر شدن شدت آنها می‌شود.

لطفا در مورد روش‌های مقابله با این بیماری هم توضیحاتی بفرمایید؟

اگر عامل آلرژی در محدوده زمانی خاصی از سال وجود داشته باشد، علائم آلرژی نیز در همان زمان ایجاد و تشدید می‌شود. اولین قدم درمانی آلرژی، شناخت عامل ایجاد کننده و پرهیز از تماس با آن است. البته آلرژی‌های فصلی، به طور عمده مربوط به عوامل حساسیت‌زا گیاهی (گرده درختان و علف‌های هرز) است و اقداماتی مانند پرهیز از قرار گرفتن در معرض این عوامل، بسته نگه‌داشتن در و پنجره‌ها و استفاده از دستگاه‌های تهویه هوا با فیلتر می تواند تا حدودی کمک‌کننده باشد. بهترین اقدام، پرهیز و دوری جستن از عامل آلرژی‌زا است. اگر امکان تغییر مکان زندگی وجود نداشته باشد، شستشوی مکرر ناحیه بینی و گلو با محلول نرمال سالین موجب کاهش عوامل وارد شده به دستگاه تنفسی می شود، استفاده از ماسک با فیلتر مناسب و دستگاه‌های تصفیه هوا، نقش کمک‌کننده دارند.