لطفا بفرمایید زخم معده چیست و چگونه بوجود می‌آید؟

زخم معده نوعی از زخم‌های گوارشی است که به صورت زخم باز در پوشش معده ایجاد می‌شود. این بیماری در اثر باکتری هلیکوباکترپیلوری به‌وجود می‌آید که باعث ایجاد بیماری‌های عفونی در دستگاه گوارش می‌شود و عوارضی مانند زخم‌معده، زخم بخش‌های ابتدایی روده و ناراحتی‌های معده را به دنبال دارد. بیشتر این افراد خودشان از وجود هلیکوباکترپیلوری در دستگاه گوارش‌شان اطلاعی ندارند. معمولا زمانی به وجود هلیکوباکترپیلوری در دستگاه گوارش‌ پی می‌برند که با درد و سوزش‌های شدید در دستگاه گوارش مواجه می‌شوند و به پزشک مراجعه می‌کنند. تحقیقات نشان می‌دهند درصد ابتلا به هلیکوباکترپیلوری در کشورهای درحال توسعه بیشتر از کشورهای توسعه‌یافته است و هرچه شرایط اجتماعی، ‌اقتصادی، بهداشتی و فرهنگی یک کشور ضعیف‌تر باشد، احتمال بروز عفونت با هلیکوباکترپیلوری در مردم آن کشور نیز بیشتر می‌شود.

زخم معده دارای چه علایمی است؟

شایع‌ترین علامت زخم معده احساس سوزش یا درد فرسایشی در مرکز شکم است. این درد از قسمت میانی شکم به سمت گردن، زیر ناف یا پشت منتشر می‌شود. اما زخم معده در همه موارد دردناک نیست و برخی افراد ممکن است سایر علائم زخم معده مانند سوء هاضمه، سوزش سردل، بی اشتهایی، کاهش وزن و احساس ناخوشی را تجربه کنند. آروغ زدن و نفخ شکمی نیز از دیگر علائم زخم معده هستند.

چگونه می‌توان از این بیماری پیشگیری کرد؟

مهم‌ترین راه‌های انتقال این بیماری برای آلوده‌شدن به باکتری هلیکوباکترپیلوری، ‌راه دهانی و دهانی-مدفوعی است، پس برای پیشگیری از آلوده‌شدن به این باکتری توصیه می‌شود حتما پس از رفتن به سرویس بهداشتی، ‌دست‌های خود را کاملا با مایع‌های دستشویی آنتی‌باکتریال بشویید. این شستشو باید لابلای انگشتان، زیر ناخن‌ها، کف دست، پشت دست و حتی مچ دست را هم دربربگیرد. بهتر است آموزش شستن درست و کامل دست پس از رفتن به سرویس بهداستی را از 2 سالگی به فرزندان خود هم آموزش دهید. توصیه دیگر، استفاده نکردن از آب یا غذایی است که از سلامت و بهداشت آن اطمینان ندارید. در موارد بسیار زیادی، نوشیدن آب‌های غیرسالم در سفر یا خوردن غذاها و سالادهای رستورانی، عاملی اساسی برای ورود هلیکوباکترپیلوری به دستگاه گوارش است. بهتر است برای پیشگیری از ورود این باکتری به بدن، از خوردن گوشت‌های نیم‌پز، مخصوصا در رستوران‌ها، خودداری کنند. نکته دیگر اینکه خوردن غذایی که اصول بهداشتی فردی و محیطی در آماده‌سازی و پخت آن توسط آشپز رعایت نشده است نیز می‌تواند از عوامل آلودگی با این باکتری باشد.

هلیکوباکترپیلوری چگونه تشخیص داده می‌شود؟

این مورد یکی از شایع‌ترین عفونت‌های باکتریایی در سراسر جهان است که تشخیص عفونی از طریق تست تنفسی، آزمایش مدفوع و خون و اندوسکوبی مشخص می‌شود.

راه‌های درمان این بیماری چگونه است؟

داروهای آنتی‌بیوتیک برای مهار عفونت به بیماران توصیه می‌شود. از این‌رو، باید در دوران مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها به ‌اندازه کافی آب و آبمیوه تازه و طبیعی بنوشند. نکته دیگر اینکه تداوم و اصرار به مصرف غذاهای تند، پرادویه، ‌چرب و سرخ‌کردنی، احتمال بهبود سریع‌تر عفونت ناشی از هلیکوباکترپیلوری را به تعویق می‌اندازد. به عبارت ساده‌تر، ابتلا به هلیکوباکترپیلوری همیشه با زخم‌معده همراه نیست اما اگر درمان این بیماری به تاخیر بیفتد، باکتری می‌تواند زخم‌های گوارشی ایجاد کند. کنترل استرس و پرهیز از استعمال دخانیات جزو توصیه‌های اساسی دیگر برای کوتاه‌شدن دوره درمان هلیکوباکترپیلوری است. در صورتی که دردهای گوارشی بیمار بیش از ‌اندازه باشد، او مجاز به مصرف خودسرانه داروهای ضدالتهابی نیست و باید برای تخفیف این دردها از پزشک بخواهد که مناسب‌ترین مسکن را برای او تجویز کند.

بیماران باید از مصرف چه غذاهایی خودداری کنند؟

زمانی که ابتلا به هلیکوباکترپیلوری یا در موارد شدیدتر زخم‌معده ناشی از آن در بیمار تشخیص داده ‌شود، باید مصرف گروهی از غذاها را محدود کند یا حتی آنها را کنار بگذارد. استفاده از برخی مواد غذایی در افراد مبتلا به هلیکوباکترپیلوری می‌تواند منجر به سوزش شدید معده، هضم نادرست غذاها و بروز دردهای شدید در ناحیه گوارشی این بیماران می‌شود. از این‌رو، بیماران باید دور خوراکی‌هایی مانند قهوه، شکلات، غذاها و ادویه‌های تند، نوشابه‌های گازدار، نوشیدنی‌های حاوی کافئین، میوه‌های اسیدی مانند مرکبات و گوجه‌فرنگی را خط بکشند. به‌علاوه، به افراد مبتلا به هلیکوباکترپیلوری که دوره درمان خود را سپری می‌کنند، توصیه می‌شود حدود 3 ساعت قبل از ساعت خواب شبانه، آخرین وعده غذایی را صرف کنند تا هنگام خواب دچار علائم شدید ریفلاکس نشوند

آیا زخم معده تبدیل به سرطان معده می‌شود؟

زخم معده یکی از عوامل خطر برای سرطان معده به‌شمار می‌رود. در واقع گفته می‌شود زخمی که طی سه ماه با دارو درمان نشود، باید بیشتر مورد بررسی قرار بگیرد و در صورت لزوم جراحی شود تا خطر سرطان معده کاهش یابد. سرطان معده یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در سراسر جهان است که بیشتر در افراد بالای 65 سال دیده می‌شود. این بیماری در مراحل اولیه بدون علامت است. از همین‌رو افراد باید با مشاهده علائم معده درد خطرناک مانند درد شدید و مداوم در ناحیه معده، استفراغ خونی یا مدفوع سیاه، احساس درد شدید هنگام غذا خوردن یا نوشیدن مایعات، کاهش وزن بدون دلیل، خستگی بیش از حد، درد در ناحیه شکم، سرگیجه بدون علت حتما با دکتر گوارش مشورت کنند.