دکتر محمد هاشمی در گفت‌وگو با آتیه‌آنلاین با اشاره به جایگاه خانواده در تحقق جامعه سالم، افزود: اساسا انسان موجود اجتماعی است و کوچک‌ترین واحد اجتماعی، خانواده است. در بطن خانواده بسیاری از رفتارهای ما از جمله عادات مرتبط با سلامت شکل می‌گیرد و با نهادینه شدن آن، امکان تغییر روش‌های زندگی به‌سختی میسر می‌شود. بنابراین خانواده‌ها باید کودکان خود را از دوران طفولیت در مسیر زندگی سالم از جمله تبعیت از برنامه غذایی سالم و ورزش، سوق دهند.

وی برخورداری از آگاهی را در تبعیت از شیوه‌های زندگی سالم موثر دانست و گفت: قطعا زمانی که بدانیم چه سفره‌ غذایی برای سلامت ما مفید است، می‌توانیم با پیروی از آن، گام موثری در زمینه سلامت خود برداریم و ناآگاهی از این اصول، ما را به بی‌راهه می‌کشاند.

متخصص بهداشت عمومی و سلامت جامعه در شرح معیارهای تغذیه سالم بیان کرد: یک سبد سالم تغذیه دارای سه ویژگی شامل «تنوع»، «تعادل» و «تناسب» است. ویژگی تنوع به این معنا است که در برنامه غذایی روزانه، گروه‌های اصلی مواد غذایی گنجانده شود. نان و غلات، گوشت و پروتئین، شیر و لبنیات و میوه‌جات و سبزی‌جات، گروه‌های اصلی مواد غذایی را تشکیل می‌دهد.

هاشمی ادامه داد: شرط دوم برنامه غذایی، یعنی «تعادل» به این مفهوم است که باید بدانیم چند درصد از هرکدام از گروه‌های غذایی را مصرف کنیم. به عبارت دیگر، چند درصد نان و غلات، پروتئین، شیر و لبنیات و سبزی‌جات و میوه‌جات را در سبد غذایی روزانه جای دهیم و ویژگی «تناسب» نیز به این معنا است که چند واحد از هریک از گروه‌های غذایی در طول روز مصرف شود. علاوه بر این اصول، باید خوراکی‌های مضر و زیان‌آور را شناسایی و حتی‌الامکان از مصرف آن پرهیز کنیم.

فرهنگ‌سازی ورزش؛ نیازمند مشارکت همه‌جانبه

او انجام فعالیت‌های ورزشی و جسمانی را از ارکان دست‌یابی به سلامت بیان کرد و افزود: ورزش آثار مثبت بسیار زیادی در سلامت ما دارد؛ ظرفیت تنفسی را بالا می‌برد. عضلات را تقویت می‌کند. سیستم ایمنی را ارتقا می‌بخشد. از بیماری‌های قلبی عروقی پیشگیری می‌کند و بر بهداشت روان اثر مثبت می‌گذارد.

دبیر انجمن علمی پیشگیری و درمان چاقی ایران، گفت: به‌طور کلی ورزش باید جزء جدایی‌ناپذیر زندگی روزمره ما باشد و از همین‌روی است که نقش عادات، تربیت و خانواده اهمیت می‌یابد. اگر فرهنگ ورزش از دل خانواده در ذهن کودکان گنجانده شود، به نحوی که بخشی از اوقات روزانه خود را صرف ورزش کنند، سلامت نسل آینده تضمین می‌شود. گسترش این فرهنگ همچنین می‌تواند دست‌یابی به جامعه سالم و افزایش بهره‌وری اجتماعی را میسر کند.

هاشمی اعلام کرد: ورزش همگانی یکی از شیوه‌هایی است که می‌تواند در گسترش فرهنگ ورزش در جوامع موثر واقع شود و افراد جامعه را به داشتن فعالیت بدنی ترغیب کند. اما انجام اینگونه ورزش باید منطبق با موازینی باشد؛ از جمله اینکه با شرایط جسمانی افراد مطابقت داشته باشد.

وی ادامه داد: از طرفی فرهنگ‌سازی ورزش‌های همگانی نیازمند مشارکت نهادهای مختلف از جمله آموزش و پرورش، وزارت بهداشت، حوزه‌های تبلیغاتی و رسانه‌ای و بسیاری نهادهای دیگر است و نباید انتظار داشت که انجام آن تنها از سوی وزارت ورزش یا فدراسیون ورزش‌های همگانی پی‌گیری شود.

هشدار مصرف داروهای تبلیغاتی

دبیر انجمن علمی پیشگیری و درمان چاقی ایران، همچنین برای حفظ سلامت افراد جامعه نسبت به مصرف انواع محصولات و قرص‌های لاغری که به وفور در شبکه‌های اجتماعی تبلیغ می‌شود، هشدار داد و گفت: دارو با بسیاری از کالاهای تبلیغاتی تفاوت دارد؛ افراد به سلیقه خود یا حسب نیاز، تشخیص می‌دهند که از چه کالایی استفاده کنند. اما دارو محصولی است که صلاحیت تشیخص مصرف آن برعهده پزشک قرار دارد.

هاشمی افزود: پزشکان با توجه به شرایط بیماری، اقلام دارویی را به میزان مشخص و زمان تعیین شده برای فرد تجویز می‌کنند. محل تهیه دارو نیز تنها داروخانه است و خرید هرنوع از اقلام مذکور خارج از این چارچوب غیرمجاز محسوب می‌شود. از این‌رو توصیه می‌شود افراد بدون صلاحدید پزشک، دارویی را مصرف نکنند. چه بسا، بسیاری از این محصولات فارغ از اینکه می‌تواند اثر مطلوب نداشته باشد، آثار زیان‌باری نیز برجای می‌گذارد و بعضا حتی ممکن است به مرگ افراد منتهی شود.

اولویت‌بندی چیدمان سفره سالم

او همچنین با اشاره به گرانی برخی محصولات غذایی از جمله گوشت، برای تکمیل سبد تغذیه، تاکید کرد: اگر بخواهیم سفره سالمی داشته باشیم، الزاما نباید هزینه گزافی را پرداخت کنیم. با توجه به گرانی و تورمی که در سطح جامعه وجود دارد، گوشت و پروتئین نیز گران است. اما درصد گوشت مورد نیاز در سبد مصرف خانوار، آنقدر بالا نیست که قاطبه جامعه از تأمین آن ناتوان باشند.

دبیر انجمن علمی پیشگیری و درمان چاقی ایران، ادامه داد: از همین روی است که برخورداری از دانش کافی راجع‌به نوع و میزان تغذیه، می‌تواند در چیدن سفره خانواده و رفع نیازهای تغذیه موثر واقع شود. باید توجه داشت که افراد براساس سن و جنس، به گروه‌های مختلف مواد غذایی با درصدهای متفاوت نیاز دارند. برای مثال نوجوانان درحال رشد، بیش از بزرگسالان نیازمند تأمین مواد غذایی و پروتئین‌ها هستند و خانواده‌ها باید با براساس نیازهای غذایی اعضا، سبد تغذیه خود را اولویت‌بندی کنند.

هاشمی گفت: در شرایط گرانی، برخی از خانواده‌ها به‌جای بهینه‌سازی مصارف غذایی و سیری سلول‌های بدن، به سیری شکم خود می‌پردازند و دنبال غذاهایی هستند که حجم معده‌ها را پر کند تا احساس سیری کنند. حال اینکه این روند می‌تواند منجر به ایجاد بیماری و صرف هزینه‌های گزاف درمانی شود.