به گزارش آتیه‌آنلاین، داده‌های آماری مرتبط با شاخص‌های نرخ بیکاری، جمعیت فعال (نرخ مشارکت اقتصادی)، میزان دانش‌آموختگان کارجو و شاغل و تناسب شرایط ورودی و خروجی بازار کار در دهه‌های گذشته نشان از عدم فرصت‌سازی مناسب اشتغال در تناسب با میزان دانش‌آموختگان دارد و در واقع بخش عمده‌ای از مشکلات مرتبط با حوزه اشتغال دانش‌آموختگان به سیاست‌های غیراثربخش در این راستا بازمی‌گردد.

بر اساس تازه‌ترین داده‌های آماری سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور، ۴۵ درصد مهارت‌آموزان مراکز فنی و حرفه‌ای را دانش‌آموختگان دانشگاهی تشکیل می‌دهند و با توجه به جمعیت بیش از ۳۸ درصدی دانش‌آموختگان از کل جمعیت بیکار در کشور، می‌توان نتجیه‌گیری کرد که در راستای حل چالش بیکاری دانش‌آموختگان نیازمند سیاست‌های اثربخش در حوزه برقراری تعادل عرضه و تقاضا در بازار کار هستیم.   

گردش اقتصاد بدون تربیت نیروی ماهر ممکن نیست

معاون پژوهش، برنامه‌ریزی و سنجش مهارت سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور ساماندهی بازار کار را مهمترین و بزرگترین دغدغه مجموعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برشمرده و می‌گوید: گردش چرخ اقتصادی کشور بدون تربیت نیروی ماهر در عرصه کار و تولید امکانپذیر نیست.

علی‌حسین شهریور با بیان این که امروزه نیروی ماهر و متبحر در مراکز آموزشی دانشگاهی تربیت نمی‌شود، گفته است: سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور مسئولیت تربیت و آموزش افراد جویای کار و توانمندسازی افراد برای احراز مشاغل فنی و حرفه‌ای را برای ورود به بازار کار بر عهده دارد.

معاون سازمان آموزش فنی و حرفه ای با اشاره به اینکه بر اساس آمار موجود، ۴۵ درصد مهارت آموزان مراکز فنی و حرفه‌ای کشور فارغ التحصیلان دانشگاهی هستند و این آمار نشان می‌دهد که مدرک‌گرایی و تحصیل صرف در مدرسه و دانشگاه منجر به اشتغال نمی‌شود، معتقد است: فراگیری آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و مهارت آموزی نیاز اصلی بازار کار در کشور محسوب می شود.

به گفته وی، برای برآورده کرده این نیاز کشور، ۶ هزار استاندارد آموزشی کشور بر اساس اولویت‌ها تغییر داده شده و به مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای در استان‌های کشور ابلاغ شده است.   

نیاز بازار کار به تناسب عرضه و تقاضا

انتظار ایجاد تناسب بین خروجی نیروی انسانی دانشگاه‌ها و بازار کار موضوعی است که به شرط برنامه‌ریزی مدون و سیاستگذاری درست می‌تواند برقراری تعادل بین عرضه و تقاضا در بازار کار را موجب شود و به نوعی تضمین‌کننده اشتغال افراد دانش‌آموخته مراکز آموزش عالی باشد که البته به طور طبیعی در رشته‌های مختلف، شرایط گوناگونی را شامل می‌شود.

همچنین داده‌های آماری مرتبط با میزان اشتغال و بیکاری دانش‌آموختگان و سهم این بخش از جمعیت فعال کشور در شاخص‌های نرخ بیکاری و اشتغال نشان از وضعیت نه‌چندان مناسب این قشر در بازار کار دارد و این افراد در واقع نیازمند برنامه‌ریزی در برقراری تناسب بین میزان فرصت‌های شغلی ایجاد شده و آمار دانش‌آموختگان هستند و عدم اجرای سیاست‌های منجر به برقراری تعادل در بازار کار در دهه‌های اخیر موجبات آسیب به شرایط اشتغال و تولید کشور و بی‌انگیزگی در بین بازه جمعیتی جوان شده است.

انتظار ایجاد تناسب بین خروجی نیروی انسانی دانشگاه ها و بازار کار در واقع نکته‌ای است که به شرط رعایت و سیاستگذاری درست می تواند برقراری تعادل بین عرضه و تقاضا در بازار کار را موجب شود و به نوعی تضمین کننده آمارهای خروجی مراکز آموزش عالی در خصوص اشتغال باشد که البته به طور طبیعی در رشته های مختلف، شرایط گوناگونی را شامل می شود.

کاهش سهم جمعیتی دانش‌آموختگان از جمعیت بیکار

بر اساس خروجی طرح آمارگیری نیروی کار در زمستان ۱۴۰۰، جدیدترین آمار مرتبط با سهم جمعیت بیکار دانش‌آموختگان آموزش عالی از کل بیکاران ۳۸.۱ درصد عنوان شده است که بررسی تغییرات شاخص مرتبط با اشتغال دانش‌آموختگان نشان از کاهش ۰.۷ درصدی سهم جمعیت مذکور نسبت به فصل مشابه سال قبل از آن دارد.

گفتنی است که در زمستان ۱۴۰۰ سهم جمعیت شاغل دانش‌آموختگان آموزش عالی از کل شاغلان ۲۶.۶ درصد بوده است. این سهم در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بیشتر بوده است.

این سهم البته در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بیشتر بوده است.

بررسی تغییرات این شاخص همچنین نشان می دهد که سهم این جمعیت نسبت به فصل مشابه سال قبل ۱.۳ درصد افزایش یافته است.

دانش‌آموختگان؛ متقاضیان مهارت‌آموزی

آمارهای سازمان سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای نشان می‌دهد که بخش قابل توجهی از مهارت‌آموزانی که سالانه برای کسب دانش مهارتی به مراکز دولتی و خصوصی تحت نظر این نهاد آموزش مهارت مراجعه می‌کنند، دانش‌آموختگان دانشگاهی هستند که امکان ورود به بازار کار برای آنها یا وجود نداشته و یا اینکه این افراد موفق به یافتن شغل متناسب با شرایط تحصیلی خود نبوده‌اند.

همچنین آمارهای مرتبط با شاخص‌های بازار کار نشان می‌دهد که بخش مهمی ‌از بیکاران را افراد دانش‌آموخته‌ای تشکیل می‌دهند که یا مهارت مرتبط با تحصیلات دانشگاهی خود ندارند و یا اینکه مهارت آنها در شرایط امروز بازار کار و اشتغال کاربردی نیست و کارایی لازم را ندارد و به عبارتی همخوانی بین تحصیلات، نیاز مهارتی روز بازار کار و مهارت این افراد برقرار نشده است.

شرایط امروز بازار اشتغال در جهان و متعاقب آن در کشور ما حاکی از این است که دریافت و به‌روزرسانی مهارت در کنار دیگر نیازمندی‌های بازار کار، از شروط اساسی برای ورود و ماندگاری نیروی کار در بازار اشتغال محسوب می‌شود و این مورد باید نقطه اتکاء برنامه‌ریزی‌های و سیاست‌های کلان در حوزه تربیت نیروی کار و بازار اشتغال و تولید باشد.

ماهران جذب بازار کار می‌شوند

«ناصر چمنی» کارشناس و فعال حوزه بازار کار در گفت‌وگو با آتیه آنلاین در خصوص ابزار لازم دانش‌آموختگان در خصوص جذب راحت در بازار کار گفت: افراد دانش‌آموخته دارای مهارت به مراتب شرایط بهتری در راستای جذب در بازار کار نسبت به دانش‌آموختگانی دارند که مهارت‌آموزی را به داشته‌های تحصیلات دانشگاهی خود اضافه نکرده‌اند.

وی تصریح کرد: قطعاً با نگاه پشت میزنشینی و تحصیلات آکادمیک دانشگاهی بدون دخالت عمل‌گرایی و تجربیات آموزش عملی در کارگاه‌ها نمی‌شود به شرایط ایده‌آل در حوزه اشتغال و مهارت دست یافت و با ادامه این روند و عدم تغییر نگاه سیاستگذاران و تصمیم‌سازان این حوزه، کماکان روند افزایش نرخ بیکاری به طور خاص در بین دانش‌آموختگان دانشگاهی را شاهد خواهیم بود.

این کارشناس حوزه کار با اشاره به آمار بالای بیکاری دانش‌آموختگان، اظهار کرد: صرف‌نظر از داشتن مهارت، گرفتن مدرک چه سودی دارد وقتی بازار کاری برای فرد مهیا نیست؟ امروز وقتی جوانان مملکت برای یک مدرک دانشگاهی هزینه می‌کنند بدون آنکه مؤلفه‌های اصلی به لحاظ داشتن تجربه و شناخت بازار کار را داشته باشند، طبیعی است که نتوانند وارد بازار کار شوند.

وی با بیان اینکه باید نسبت به عرضه و تقاضای بازار در دانشگاه‌ها دانشجو بپذیریم، اظهار داشت: متأسفانه نگاه برخی از دانشگاه‌ها به این موضوع اقتصادی شده است. اینکه دانشجو بیاید، پول بدهد، مدرک بگیرد، توانست کار پیدا کند چه بهتر، نتوانست ایرادی ندارد.

بازار کار کوچک؛ عامل بیکاری دانش‌آموختگان

«حمید حاج‌اسماعیلی» کارشناس حوزه اشتغال در خصوص دلایل اصلی بیکاری دانش‌آموختگان دانشگاهی به آتیه آنلاین گفت: علت اصلی این مشکل که بخش بزرگی از جمعیت بیکاران کشور را دانش‌آموختگان دانشگاهی تشکیل می‌دهند این است که بازار کار در کشور کوچک است.

وی افزود: مادامی ‌که بخش خصوصی واقعی در کشور شکل نگیرد و بازار کار را بر مبنا و محوریت بخش خصوصی توسعه ندهیم، همواره با نرخ بیکاری بالا مواجه خواهیم بود و در همه بخش‌های اشتغال بخصوص در جذب دانش‌آموختگان دانشگاهی مشکل خواهیم داشت.

این فعال حوزه کار اضافه کرد: برخلاف برخی از صاحبنظران حوزه کار که فارغ‌التحصیلان را فاقد مهارت کافی می‌دانند، اعتقاد من بر این است که صرفاً این عامل نمی‌تواند مشکل اساسی این مهم باشد و همانگونه که گفته شد، نبود زمینه‌سازی و ظرفیت‌سازی کافی در حوزه اشتغال، مشکلات عدم جذب نیروی کار را فراهم آورده است.

اشتغال گسترده و تامین منابع تأمین اجتماعی

ارتباط ساختاری و تعریف شده بین کارکرد سازمان تأمین اجتماعی به عنوان نهاد بیمه ای و بازنشستگی و تامین بخش عمده از منابع ورودی این سازمان در قالب دریافت حق بیمه از افراد شاغل بیمه شده، تایید کننده ضرورت گسترش و توسعه اشتغال و تولید به عنوان منبع تغذیه بزرگترین صندوق یا سازمان بیمه گر کشور است.

در واقع به هر میزان که شرایط توسعه و گسترش تولید و به تبع آن آمار اشتغال رسمی در کشور توسط دولت و بخش خصوصی فراهم شود به همان نسبت میزان بیمه پردازی در قالب اشتغال رسمی به سازمان تأمین اجتماعی نیز افزایش خواهد داشت و تداوم سیاست های اجرایی این سازمان را به دنبال خواهد داشت.

حل باید توجه داشت که بسترسازی برای اشتغال دانش آموختگان به عنوان نیروی جوان و آماده ورود به بازار کار و اضافه شده آنها به جمع شاغلان و بیمه پردازی و تحت پوشش تأمین اجتماعی قرار گرفتن در صورتی می تواند تسهیل شود که سیاست های کلی اشتغال زایی، طرح های واقعیت محور بر مبنای بهره مندی از ظرفیت و توان نیروی کار داخلی، ایجاد سیاست های تعادلی در ورودی و خروجی بازار کار و همچنین تربیت نیروی کار ماهر در قالب ارائه همزمان آموزش های تئوری و مهارتی به دانشجویان، ایجاد شرایط جهت جذب سرمایه گذاران و کارآفرینان در دستور کار قرار گیرد.