شاید برایتان جالب باشد که بدانید پدر علم کتابداری یعنی شیالی رانگاناتان از هندوستان اصولی پنجگانه را در زمینه کتابداری مطرح کرد که همچنان کتابداران با استفاده از آن‌ها سکان کشتی کتابخانه را به دست می‌گیرند.
این اصول عبارت‌اند از: کتاب برای استفاده است؛ هر خواننده‌ای کتابش را بیابد؛ هر کتابی خواننده‌اش را بیابد؛ در وقت خواننده صرفه‌جویی کنید؛ کتابخانه موجودی زنده و پویاست.
این پنج اصل نشان می‌دهد که وظیفه یک کتابدار فقط تحویل کتاب به خواننده نیست، بلکه او باید به شکلی پویا، با ورود به عرصه‌های انسان‌شناسی و فرهنگ در محیط کتابخانه حضور داشته باشد. اگر فردی عاشق کتاب نباشد چطور می‌تواند این سیر را طی کند و مسئولیت خویش را به درستی انجام دهد.
کتابداری چیست و کتابدار کیست
در گذشته بیشتر افراد از طریق دستیاری و خدمت در کتابخانه وارد این شغل می‌شدند، اما امروزه برای ورود به کتابخانه به عنوان یک کتابدار باید تحصیلات دانشگاهی داشت و از علم این رشته بهره‌مند بود. کتابخانه‌های عمومی، مساجد، بیمارستان‌ها، مدارس، دانشگاه‌ها، وزارتخانه‌ها، مجلس، سازمان برنامه و بودجه، کتابخانه ملی و... محل کار آن‌هاست.
کتابداران وظایف مهمی را برعهده دارند؛ وظایفی که کمک می‌کند تا کتابخانه فضایی امن و آرام باشد و مخاطب بتواند به درستی و در نهایت آرامش ازمنابع آن استفاده کند.
ازجمله آن‌ها می‌توان به برقراری نظم و ترتیب میان کتاب‌ها، طبقه‌بندی و سازمان‌دهی عناوین متنوع و زیادی که در کتابخانه موجود است، پاسخگویی به سؤالات مراجعان، کمک به آن‌ها برای یافتن کتاب مورد نظر خود، راهنمایی به مخاطبان وقتی نمی‌دانند چه کتابی را باید انتخاب کنند، ارائه خدمات به افراد کم‌سواد، برگزاری برنامه‌هایی حول محور کتابخوانی و ترغیب مخاطبان به شرکت در آن‌ها و پیگیری برای بازگرداندن کتاب‌ها به کتابخانه اشاره کرد.
به همین منظور کتابداران نیاز دارند مهارت‌های خاصی را بیاموزند و در حین کار از آن استفاده کنند. این افراد باید از بیان خوبی برخوردار باشند و بتوانند با مراجعان ارتباط کلامی برقرار کنند. همچنین در کتابخانه‌های امروزی که جست‌وجوی کتاب‌ها در آرشیو کتابخانه به وسیله کامپیوتر انجام می‌شود، آن‌ها باید مهارت لازم و کافی برای استفاده از کامپیوتر داشته باشند.
کتابداران باید خود اهل مطالعه باشند تا بتوانند در یاری به مخاطبان و تشویق آن‌ها بهتر عمل کنند. گاهی برخورد خوب و درست یک کتابدار مخاطب را به سمت یک خواننده حرفه‌ای شدن سوق می‌دهد.
در بسیاری موارد کودکان و نوجوانانی که به کتابخانه‌ها مراجعه می‌کنند، هنوز دانش کافی و شناخت درست نسبت به موضوعات مختلف ندارند؛ این کتابدار است که با اشراف نسبت به منابع موجود می‌تواند کتاب درستی را در دست نوجوان قرار دهد. این قدم مهمی است، زیرا اگر کتاب نامناسبی به مخاطب داده شود، او نمی‌تواند با میل و رغیت به خواندن ادامه دهد و ممکن است از ادامه بازبماند.
در واقع اطلاعات عمومی و تخصصی از مهارت‌های مهمی است که یک کتابدار باید داشته باشد. رشته علوم اطلاعات و دانش‌شناسی امروزه در دانشگاه‌ها پذیرای علاقه‌مندان به این رشته است و آن‌ها می‌توانند با تحصیل در این رشته کتابدار شوند.
هرچند امروزه با همه‌گیر شدن استفاده از اینترنت و ایجاد کتابخانه‌های مجازی، کتابداری به شکل قدیم کمی به حاشیه رفته، اما همچنان یکی از مشاغلی است که دوستداران و کاربردهای خود را دارد. در چنین شرایطی کتابداران می‌توانند به صورت غیر حضوری به ارائه خدمات به مخاطبان بپردازند. اگر شما فردی هستید که به نظم و ترتیب و ارتباط با آدم‌ها علاقه دارید، حضور دائم بین کتاب‌ها را دوست دارید، از ساعت‌های طولانی کار و ارائه خدمات به کتابخوان‌ها خسته نمی‌شوید، برای کتابداری مناسب هستید.
نظر شما