- لطفا بفرمایید واریس و علت به‌وجود آمدن آن چیست؟

به طور کلی واریس عبارتست از گشاد شدن وریدهای اندام‌ها. این بیماری وریدی عمدتا در انسان دیده می‌شود و احتمالا ناشی از ایستادن زیاد است. اصولا این بیماری در زنان شایع‌تر است. در افرادی که به مناسبت شغلی و فعالیت اجتماعی به مدت طولانی به صورت ایستاده و یا نشسته (به شکلی که پاها آویزان باشد) هستند بیشتر دیده می‌شود. ارث نیز در بروز واریس نقش مهمی دارد، به‌طوریکه یکی از عوامل بسیار مهم بروز واریس سابقه مثبت فامیلی است. معمولا طی بارداری به خصوص در سه ماه اول حاملگی واریس اندام تحتانی بیشتر دیده می‌شود.

- واریس به چند نوع تقسیم می‌شود و مکانیسم آنها چگونه است؟

واریس به طور کلی به دو نوع تقسیم می شود: واریس اولیه: وریدهای سطحی دچار اختلال هستند و یا ممکن است وریدهای پرفورا تورنارسا باشند. واریس ثانویه: در این نوع واریس، وریدهای عمقی اندام‌ها دچار عارضه هستند و با پس‌زدن خون وریدهای سطحی گشاد می‌شوند. برای درک بهتر بیماری مختصری در مورد وریدهای اندام تحتانی توضیح می‌دهم. در اندام‌ها به ازای هر شریان دو ورید وجود دارد. در اندام تحتانی دو ورید سطحی اصلی به‌نام صافن بزرگ و صافن فرعی همراه با شاخه‌های آنها وجود دارند. این وریدها درست زیر پوست و روی عضلات قرار دارند و به طور معمول در افراد سالم این وریدها به زحمت قابل مشاهده هستند. البته در افراد سفیدپوست و لاغر اندام مشاهده وریدهای سطحی آسان‌تر است. در پا (از قوزک به طرف انگشتان) گردش خون از وریدهای عمقی به طرف وریدهای سطحی و در ساق ران به عکس از وریدهای سطحی به طرف وریدهای عمقی صورت می‌گیرد. وریدهای عمقی و سطحی توسط یک سری وریدهای ارتباط‌دهنده به هم مرتبط هستند که در اصطلاح وریدهای پرفوراتور نامیده می‌شوند. درون وریدهای پرفوراتور دریچه‌هایی وجود دارد که اجازه عبور خون از وریدهای سطحی به طرف وریدهای عمقی را به طور طبیعی فراهم می‌کنند. همچنین وریدهای سطحی و وریدهای عمقی در طول خود دریچه‌های متعددی دارند که در اصطلاح دریچه‌های لانه کبوتری نامیده می‌شوند و از پس‌زدن خون به طرف پایین اندام جلوگیری می‌کنند. این مساله باعث می‌شود که موقع ایستادن و به دلیل نیروی جاذبه، خون به طور کامل به طرف پایین اندام‌ها پس زده نشود. نقش عمده این دریچه‌ها پمپاژ خون توسط عضلات به سمت قلب است. سایر زیرشاخه‌های واریس عبارتند از واریس شاخه‌ای: معمولا رگ‌های واریسی در این مدل پر رنگ‌تر هستند. واریس در ناحیه تناسلی: این نوع از بیماری بیشتر در زمان بارداری شایع شده و با تورم و برآمدگی در ناحیه واژن همراه است. واریس با رگ‌های عنکبوتی: معمولا در این نوع از بیماری رگ‌های نازک و ظریفی مشاهده شده و در یک ناحیه به صورت پراکنده بروز می‌کنند. واریس روی صورت: تورم یا قرمزی روی پوست صورت که به دلیل بیماری تلانژکتازی (افزایش بیش از حد مویرگ‌های زیرپوست) ایجاد می‌شود. این بیماری روی صورت نوعی از رگ‌های عنکبوتی با عامل‌های محرکی مانند ژنتیک، بارداری، ضربه و نور خورشید هستند. واریس مری: این بیماری بیشتر در بیماران کبدی خود را نشان می‌دهد. در این بیماری خون در کبد به درستی جریان نمی‌یابد.

این عارضه چه مشکلاتی برای بیمار ایجاد می‌کند؟

بیماران مبتلا به واریس عمدتا با این علائم مراجعه می کنند: بیمار ممکن است فقط به علت وریدهای برجسته در اندام تحتانی به پزشک مراجعه کند و در واقع مشکل اصلی بیمار زیبایی باشد. بیمار ممکن است به علت درد در ساق پا بعد از ایستادن و یا نشستن طولانی مراجعه کند. گاهی نیز بیمار به علت دردهای شبانه و احساس سنگینی در ساق و احساس خستگی بیش از حد در اندام مراجعه می کند.

این بیماری چگونه تشخیص داده می‌شود؟

مشاهده وریدهای برجسته در ساق پای بیمار واریس مشخص می‌شود حال برای تشخیص واریس اولیه یا ثانویه ابتدا شرح حال و معاینه دقیقی از بیمار به عمل می‌آید. معمولا در شرح حال سابقه خانودگی واریس، شغل و فعالیت اجتماعی بیمار، سابقه حاملگی قبلی، ضربه به اندام، شکستگی اندام و وجود چاقی باید بررسی شود. برای تشخیص هم از دو آزمون بالینی ترن دلنبرگ و پرنس استفاده می‌شود.

روش‌های درمان این بیماری چیست؟

راه‌های درمان عبارتند از : کاهش وزن، دوری از ایستادن و یا نشستن طولانی مدت و استفاده از جواب واریس مناسب. جوراب واریس مناسب جورابی است که فشار وارده به تدریج از نوک انگشتان تا زیر زانو کاسته شود. معمولا لازم است که بیمار بعد از بیدار شدن از خواب، جوراب را بپوشد و عصر بعد از مراجعت از کار جوراب را از پای خود خارج کند. سایر درمان‌های موجود عبارتند از اسکلرو تراپی با سونو، فشرده‌سازی، مسدودکردن رگ واریسی، لیزر درمانی و جراحی آندوسکپی.