سهم بالای دانش‌آموختگان از نرخ بیکاری و در مقابل، سهم قابل توجه افراد دارای مهارت در قالب نیروی کار دانش‌آموخته یا افراد بدون تحصیلات دانشگاهی، نشان از کارکرد مسئله مهارت در یافتن اشتغال برای کارجویان دارد.

در طول دهه‌های گذشته باور نادرست اشتغال از مسیر دانشگاه، زمینه گسترش بی‌رویه، بدون ضابطه و فارغ از سیاستگذاری و برنامه‌ریزی درست برای ایجاد تناسب بین دانش‌آموختگان و نیاز بازار کار را فراهم کرده است.

به دنبال استمرار این شرایط نبود تعادل بین خروجی تحصیلکردگان دانشگاهی و بازار اشتغال، وضعیت نامتعادلی در عرضه و تقاضای حوزه اشتغال ایجاد شد و در این بین خلاء مهارتی کارجویان به‌ویژه دانش‌آموختگان بسیاری از رشته‌های دانشگاهی کاملاً شکل گرفت.

با توجه نیاز امروز بازار کار به جذب نیروی کار ماهر به ویژه افراد دارای مهارت‌های به روز و دارای کاربرد چندوجهی در بخش فناوری، طبیعتاً باید انگیزه کارجویان برای تقویت مهارت باشد.

رقابت سنگین اشتغال در بازارکار با توجه به نرخ بیکاری ۸.۹ درصدی و تعداد بیش از ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار نفری کارجویان، ابزار مهارت برای رشد توان رقابتی را نیاز دارد. البته این در حالی است که تعداد بیش از چهار میلیون و ۵۰۰ هزار نفر به صورت غیررسمی کارجو یا بیکار محسوب می‌شوند و این، شرایط افراد برای اشتغال را سخت‌تر می‌کند.

اما حرکت افراد در مسیر کسب مهارت‌های ویژه و برجسته‌سازی خود از نظر رشد مهارت‌های فنی و دانش روز، علاوه بر ایجاد مزیت رقابتی، اشتغال راحت‌تر را برای آنها ممکن می‌کند.

خروجی نتایج طرح آمارگیری نیروی کار مرکز آمار در تابستان ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که دانش‌آموختگان مراکز آموزش عالی ۴۰.۹ درصد بیکاران کشور را تشکیل می‌دهند. این در حالی است که این سهم در تابستان سال گذشته ۴۰.۶ درصد ثبت شده است.

روند رو به رشد این شاخص حوزه بیکاری با توجه به اثرگذاری آماری حضور ماهران در بازارکار و احتمال بیشتر اشتغال کارجویان دانش‌آموخته ماهر، تاکیدی بر ضرورت توسعه مهارت و به روزرسانی آن با استانداردهای مهارتی بر اساس نیاز بازار اشتغال است.

از طرفی سهم ۲۷.۹ درصدی مردان فارغ‌التحصیل از مجموع افراد بیکار در مقابل سهم ۶۸.۷ درصدی زنان دانش‌آموخته در این حوزه، علاوه بر نگاه تبعیض‌آمیز صاحبان مشاغل به کارجویان زن، اقبال کمتر زنان به فراگیری مهارت را نشان می‌دهد. بر این اساس مساله ارتقاء سطح مهارتی برای ورود به بازارکار برای زنان اولویت اساسی محسوب می‌شود.

در وضعیت ترسیم شده دانش‌آموختگان در حوزه‌های مهارتی، اشتغال و بیکاری در کنار انتخاب مسیر اشتغال از طریق تحصیلات دانشگاهی توسط کارجویان، تاکیدی بر لزوم بازتعریف ارتباط دانشگاه و مراکز آموزش مهارت و همچنین سیاستگذاری آموزش عالی با تلفیق مهارت‌آموزی است.

تربیت نیروی کار دانش‌آموخته ماهر برای ورود به بازار اشتغال علاوه بر تامین نیاز کسب و کارها به فارغ‌التحصیلان ماهر، رشد بهره‌وری و کاهش نرخ بیکاری را موجب می‌شود.