در این بین در هوای گرم تابستان غدد عرق بدن به‌شدت فعال می‌شوند و بسیاری از ما در صدد راه‌های مختلفی هستیم که تعریق و بوی ناخوشایند بدن خود را کاهش دهیم. یکی از این راه‌ها روزی چند بار استحمام است، ولی در روزهایی که دسترسی به حمام از صبح تا شب وجود ندارد به دنبال راه‌های دیگر نظیر انواع افشانه، عطرها و دیودورانت‌ها هستیم تا از این رنج کم کنیم.

به همین دلیل، چگونگی کاهش بوی ناخوشایند بدن به موضوعی تبدیل شده است که مورد توجه دانشمندان برای قرار گرفته است. آن‌ها بررسی می‌کنند که آیا می‌توان با تغییر نوع مواد غذایی مصرفی، به جای استفاده از افشانه‌ها و عطرها، بوی بدن را کنترل کرد و حتی بوی خوشایندی ایجاد کرد. این پژوهش به هدف بهبود وضعیت کنترل بوی بدن و ایجاد حالتی از تازگی و عطر خوش در بدن انجام می‌شود.

در عین حال قبل از اینکه بخواهیم به این موضوع بپردازیم با شناخت بهتر و بیشتر دلایل ایجاد بوی ناخوشایند بدنمان می‌توانیم در جهت رفع آن اقدامات موثری انجام دهیم،‌ برخی از عواملی که می‌تواند منجر به بوی نامطبوع بدن شود عبارتند از:

پوست چرب: ازدیاد غده‌های چربی در پوست می‌تواند باعث ایجاد بوی نامطبوع شود.

باکتری‌ها: به‌طور طبیعی روی پوست باکتری‌های حضور دارند که می‌دانیم قابل مشاهده نیستند که با ترشحات ناشی از تعرق تعامل می‌کنند و با تجزیه آنها موادی تولید می‌شود که باعث ایجاد بوی نامطبوع می‌شوند.

تعرق بیش از حد: این اتفاق در افراد مختلف، متفاوت است چون شرایط بدنی و عملکرد بدن‌ها با هم فرق دارد، اما گاهی عوامل بیرونی نظیر ورزش یا موقعیت‌های گرما می‌تواند باعث افزایش تعامل با باکتری‌ها و بوی نامطبوع شود.

تغذیه نامناسب: مصرف مواد غذایی مشتق از سیر و پیاز می‌تواند باعث ایجاد بوی نامطبوع در بدن شود.

مشکلات پوستی: برخی از مشکلات پوستی مانند قارچ‌ها یا عفونت‌های باکتریایی می‌تواند بوی نامطبوع را ایجاد کند.

حال که با دلایل اصلی ایجاد بوی ناخوشایند بدن آشنا شدیم برای کاهش این بوی نامطبوع، می‌توانیم به طور عمومی اقداماتی انجام دهیم که مهمترین آنها رعایت بهداشت شخصی و شستشو منظم بدن با استفاده از صابون مناسب است. همچنین استفاده از محصولات ضدتعرق و ضدباکتریایی سنتی و مدرن یکی دیگر از راههای کاهش بوی ناخوشایند است. در عین حال استفاده از لباس‌های مناسب با جنس و تهویه‌ی خوب هم مهم است و در نهایت مراجعه به پزشک در صورت وجود مشکلات پوستی یا تغذیه نامناسب یکی از مواردی است که توصیه می‌شود. چون در صورتی که بوی نامطبوع پیشرفته یا مزمن است، بهتر است با پزشک مشورت کنید تا علت و راه‌حل مناسب را تعیین کنید.

اما به طور کلی همه می‌دانیم که وقتی گرممان شود بیشتر عرق می‌کنیم و این روشی است که بدن، خودش را خنک نگه می‌داردو هر قطره عرق که از روی پوست بخار می‌شود کمک می‌کند تا خنک شویم البته این پدیده ضروری گاهی عوارض جانبی ناخوشایندی دارد که بوی نامطبوع عرق بدن یکی از آنها است، همچنین عرق سوز شدن پوست به واسطه تجمع مواد آلی و مواد شیمیایی موجود در عرق یکی دیگر از عوارض عرق زیاد است.

بیشتر ما هم براساس تجربه دریافته‌ایم عرق بدن هر فردی بوی خاصی دارد، عرق برخی هم هیچ بویی ندارد درحالی که در افرادی این بو تحمل‌ناپذیر است.

اخیرا گروهی از پژوهشگران سوئدی که در راس آنها پروفسور "یوهان لوندستروم" قرار دارد در مؤسسه کارولینسکا در شهر استکهلم تحقیقات گسترده‌ای در زمینه بو و بویایی انجام داده است و دریافتد که بوی بدن به عوامل گوناگونی بستگی دارد.

خلاصه یافته این پژوهشگران این بود که: «بوی بدن ترکیبی از موادی است که از غدد گوناگون ترشح و آزاد می‌شود که بخشی از آن به ژن‌ها و میزان باکتری‌های موجود در بدن (پاکیزگی و ژنتیک) و همچنین محیط اطراف (رطوبت، دما و فشار هوا) بستگی دارد و در نهایت آنچه می‌خوریم تأثیر مهمی بر بوی بدن ما دارد».

پس علاوه بر پاکیزگی و ویژگی‌های ژنتیکی، غذایی که می‌خوریم هم نقش مهمی در بوی عرق بدن ما دارد.

غذاهایی که بوی بدن را تغییر می‌دهند

ما نمی‌دانیم به طور دقیق بر اثر خوردن کدام موادغذایی عرق بدن‌مان چه بویی خواهد داد (لوندستروم می‌گوید: «تا جایی که من می‌دانم این امر به طور رسمی ارزیابی نشده است») اما می‌دانیم کدام موادغذایی بیشتر احتمال دارد که بر بوی عرق بدن ما اثر بگذارند.

اما لوندستروم در جمع بندی نتیجه تحقیقات تیمش می‌گوید: «افرادی که مقدار زیادی گوشت می‌خورند به‌طورمعمول بدبوتر از افرادی هستند که رژیم غذایی گیاهی دارند. برای همه روشن است افرادی که علاقه بیشتری به خوردن سیر دارند هم عرق بدن‌شان بدبوتر از افراد دیگر است».

براساس یافته‌های این گروه همچنین مارچوبه و ادویه‌های مختلف هم بر بوی طبیعی بدن اثر می‌گذارند، گذشته از اینکه این مواد غذایی چه خاصیتی دارند و دارای چه موادی هستند، همین ترکیبات هستند که بوی بدن ما را تغییر می‌دهند؟

«این موادغذایی دارای مواد شیمیایی خاصی هستند که وارد جریان خون می‌شود و از طریق جریان خون وارد غددی می‌شوند که به بیرون از بدن ترشح ‌شوند. بیشتر موادی که وارد جریان خون ما می‌شوند به‌هرصورت بر بوی بدن ما اثر می‌گذارند».

در نتیجه این تحقیات آمده است اگر گوشت و سیر بخوریم که هر دو دارای سولفور فراوانی هستند در صورت مصرف از مجاری گوناگون از جمله دفع باد معده و عرق از بدن خارج می‌شود.

هرچند پژوهش‌های محدودی در زمینه موادغذایی خاصی که باعث عرق بدبو می‌شوند انجام شده است اما چندین پژوهش نشان داده است چه نوع رژیم‌غذایی باعث بوی عرق تند و شدید می‌شود.

یکی از این پژوهش‌ها در دانشگاه مک‌کواری استرالیا انجام شده است؛ ۴۳ مرد در این پژوهش شرکت کردند که پیش از پوشیدن بلوزهای نخی بدن خود را فقط با آب شسته بودند و اجازه استفاده از هیچ نوع خوشبوکننده نداشتند. آنها ۴۸ ساعت بلوزهایی از جنس کتان را بر تن داشتند و فعالیت‌هایشان شامل یک ساعت ورزش برای فعال شدن غدد عرق بود، سپس بوی بدنشان مورد آزمایش و بررسی قرار گرفت.

در نتیجه بدون توجه به شدت عرق هر فرد، مردانی که مقدار بیشتری میوه و سبزیجات مصرف کرده بودند به‌طور آشکاری عرق خوشبوتری داشتند (با کیفیت بوی شیرین ترکیبی از گل‌ها و میوه‌ها و مواد شفابخش).

افرادی که چربی، گوشت، تخم‌مرغ و توفو مصرف کرده بودند هم بوی قابل‌قبولی داشتند اما افرادی که میزان کربوهیدرات بیشتری مصرف کرده بودند بوی شدید و ناخوشایندی می‌دادند.

پژوهش دیگری که درباره بوی عرق بدن مردان انجام شده مشاهده و مقایسه ۱۷ مرد بوده است که یک گروه رژیم‌غذایی با گوشت قرمز داشتند و گروه دیگر رژیم‌غذایی به‌طورکامل بدون گوشت داشتند. نمونه عرق آنها را پس از دو هفته جمع‌آوری کردند. یک ماه بعد دوباره این آزمایش را تکرار کردند و همه شرکت‌کنندگان از رژیم‌غذایی دیگری استفاده کردند.

از یک گروه ۳۰ نفره از زنان خواستند تا میزان خوشایندی و جذابیت و حسّ مردانگی بوی عرق بدن افراد مورد پژوهش را بسنجند. بوی بدن مردانی که به‌طور مداوم از رژیم‌غذایی بدون گوشت استفاده کرده بودند خوشایندتر بود. «بوی بدن شرکت‌کنندگانی که رژیم‌غذایی بدون گوشت داشتند به‌طور چشمگیری جذاب‌تر و خوشایندتر و ملایم‌تر از دیگران بود. این پژوهش نشان می‌دهد که مصرف گوشت قرمز اثری منفی بر لذت‌بخش بودن بوی بدن افراد دارد».

البته باید به یاد داشته باشیم که همانند بسیاری دیگر از پژوهش‌های علمی، پژوهش‌های چندانی با شرکت زنان انجام نشده است‌، به همین دلایل نتایج این تحقیقات محدود با توجه به کم بودن نمونه‌های آماری و آزمایش‌های انجام شده از قطعیت کمتری برخوردار است.

اما سوال اساسی که در مجموع این تحقیقات مطرح می‌شود این است که آیا لازم است که برای بوی بهتر بدن‌مان رژیم‌غذایی خود را تغییر دهیم؟

لوندستروم می‌گوید:«البته استفاده از عطر و مواد خوشبوکننده به‌طور منطقی آسان‌تر از خوردن موادغذایی خاص برای بهبود بوی عرق بدن است». او همچنین اصرار دارد که خاطرنشان کند که بوی بدن فرد همیشه و همه‌جا بد نیست و خوردن یک ماده غذایی در مناطق مختلف نتایج متفاوتی دارد،‌ که در این مورد می‌توان باور ایرانی‌ها در مورد اثر بوی سیر در شمال کشور و مناطق دیگر کشور را مثال زد، به هر حال «در کشورهای مختلف باورها و دیدگاه‌های مختلفی در مورد پذیرش بوی بدن افراد وجود دارد اما به‌هرحال به فضا و زمینه‌ای که بوی بدن در آن سنجیده می‌شود بستگی دارد. برای مثال، بوی بدن در سالن بدن‌سازی یا کنار فردی که دوستش داریم مفهوم دیگری دارد تا بوی بدن در موقعیتی که پاکیزگی و نظافت اهمیت دارد مانند زمانی که کنار غریبه‌ای در اتوبوس ایستاده‌ایم».

«به‌طور معمول شریک زندگی ما بوی طبیعی بدن ما را دوست دارد!» این یکی از راه‌های سنجش میزان سازگاری و هماهنگی با دیگری است اما بیشتر ما در موقعیت‌هایی بوده‌ایم که بوی بدن یکی مارا آزار می‌داده است اما به خاطر ملاحظاتی که داشتیم یا داریم، امکان آن را نداشته‌ایم که به طور مستقیم در مورد بوی بدنش به او بگوییم و واکنش نشان دهیم، هرچند ممکن است به طور غیر مستقیم مثل جملاتی در مورد موضوع اطلاع رسانی کرده باشیم" مثلا اینکه رعایت بهداشت فردی در شادابی جامعه موثر است".

گاهی هم به طور مستقیم یادداشت ناشناسی نوشته‌ایم و روی میز کار او گذاشته‌ایم، در این بینن گروهی با ایجاد سایتی به اسم بومیدی سعی در تسهیل چنین اتفاقی دارند تا وقتی ساعت‌ها در کنار افرادی هستیم که از بویشان رنج می بریم، این رنج را به فرصتی تبدیل کنیم و حرص و جوش کمتری بخوریم.

همچنین شرکت ژاپنی که پیش از این عمده فعالیت‌هایشدر حوزه تولید ابزارهایی نظیر دوربین عکاسی یا چاپگر متمرکز است، به تازگی اقدام به تولید ابزاری به نام KunKun Body کرده است که در اندازه تلفن‌های همراه کوچک است و از طریق بلوتوث به تلفن‌های هوشمند متصل می‌شود و به کمک اپلیکیشن اختصاصی خود به دارندگانش این امکان را می‌دهد تا به آزمایش میزان بوی بد نقاط مختلف بدن خود بپردازند.

ابزار و اپلیکیشن بو شناس KunKun Body نام خود را از واژه‌ی ژاپنی KunKun (به معنی بالا کشیدن بینی) گرفته و قادر است به آزمایش بو در چهار نقطه‌ی اساسی بدن یعنی پشت گوش‌ها، نزدیک سر، زیر بغل و پیرامون پاها بپردازد. در واقع نوع کاربرد اپلیکیشن بو شناس KunKun Body به این ترتیب است که شما ابزار مربوط به این اپلیکیشن را در محدوده‌ی نقاط یاد شده از بدن خود حرکت می‌دهید و از طریق تلفن هوشمندتان از میزان بوی ناخوشایند این نقاط باخبر می‌شوید. اگر بوی بدن شما به اندازه‌ای باشد که موجبات آزار دیگران را فراهم آورد، اپلیکیشن بو شناس KunKun Body این موضوع را از طریق تلفن همراه شما اطلاع می‌دهد تا لازم را برای رفع آن را انجام دهید.