نقش روانشناسی صنعتی و سازمانی چیست؟

روانشناسان صنعتی و سازمانی، پویایی‌های فردی، گروهی و سازمانی را در محیط کار، مطالعه و ارزیابی می‌کنند، آنها تحقیقاتی را برای شناسایی مشکلات رفاهی، عملکرد سازمان‌ها و کارکنان آنها انجام می‌دهند تا راه حل‌هایی در جهت کاهش این مشکلات و بهبود عملکرد سازمان‌ها پیدا کنند. در واقع روانشناسان صنعتی اصول روانشناختی را در محل کار استفاده می‌کنند و با مطالعه رفتار انسان‌ها در سازمان‌ها بر حوزه‌هایی مثل انتخاب کارکنان، آموزش، رهبری، انگیزه، رضایت شغلی و ... تمرکز دارند.

روانشناسان صنعتی و سازمانی روی چه موضوعاتی کار می‌کنند؟

بر اساس تحقیق انجام شده در هشت کشور مطرح دنیا (فرانسه، آلمان، بریتانیا، ایتالیا، ژاپن، آمریکا، کانادا و روسیه) موضوعات رایج عبارتند از :

گزینش کارمند، کاهش استرس شغلی، ارتقای شغلی، رهبری، انگیزه، آموزش، رضایت شغلی، بیکاری یا تعدیل،کارچرخشی (شیفتی)، ارزش‌ها، افزایش دلبستگی و تعهد سازمانی، افزایش خشنودی شغلی، کاهش فشار روانی، بهبود ارتباطات، افزایش روحیه کار و بهداشت روانی، ارگونومی و...

روانشناسان صنعتی و سازمانی چه مشاغلی را می‌توانند در سازمان‌ها به عهده بگیرند؟

مدیر منابع انسانی، مدیر استخدام، تحلیلگر نیروی کار، مدیر توسعه تیم، مدیر پروژه و مشاور اثربخشی سازمانی

آیا این رشته و مشاغل مرتبط با آن در ایران هم وجود دارد؟

بله، دکتر حسین شکرکن، به عنوان پدر این رشته در ایران شناخته می‌شوند که مدرک دکتری خود را در دانشگاه برکلی کالیفرنیا دریافت کرده و بعد از بازگشت به ایران در سال ۱۳۵۲ برای اولین‌بار رشته روانشناسی صنعتی و سازمانی را در دانشگاه شهید چمران اهواز تأسیس کرد. در حال حاضر نیز در برخی سازمان‌ها از فارغ‌التحصیلان این رشته در مشاغل مدیر منابع انسانی، مدیر استخدام، تحلیلگر نیروی کار، مدیر توسعه تیم، مدیر پروژه و مشاور اثربخشی سازمانی استفاده می‌شود که البته تا رسیدن به حد مطلوب و اثرگذار استفاده از متخصصان این رشته فاصله داریم.

افراد تأثیرگذار در این رشته در سطح جهانی چه کسانی هستند؟

۱) هوگو مونستربرگ (Hugo Munsterberg)

۲) والتر دیل اسکات (Walter Dill Scott)

۳) فردریک تیلور (Frederick Taylor)

دلیل نامگذاری این رشته به نام صنعتی و سازمانی چیست؟ آیا هر کدام مربوط به بخش خاصی است؟

روانشناسی صنعتی: به دیدگاه مدیریتی و کارایی سازمانی از طریق استفاده مناسب از منابع انسانی می‌پردازد، مواردی مثل: گزینش شغل، ارزیابی عملکرد یا آموزش کارمندان

روانشناسی سازمانی: بیشتر بر خود شخص متمرکز است، مواردی مثل: درک رفتار و ارتقاء رفاه کارمندان

سخن آخر:

رشته روانشناسی صنعتی و سازمانی یکی از گرایش‌های رشته روانشناسی در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا است، به عبارتی تخصصی میان رشته‌ای بین رشته‌های مهندسی صنعتی، مدیریت، جامعه شناسی و روانشناسی اجتماعی است.

نکته: جنگ جهانی اول و دوم، دو واقعه تاریخی هستند که در گسترش و رشد این گرایش از روانشناسی مؤثر بوده است.

امیدواریم رشد و شکوفایی روانشناسی صنعتی و سازمانی، هر روز به هدف افزایش بهره‌وری- کارایی و رفاه کلی در محیط های کار بیشتر از بیش نزدیک شویم و در مطالب بعدی به طرح موضوعاتی بپردازیم که در این جهت موثر باشند.