بعد از انقلاب صنعتی و با رشد صنایع بزرگ و ورود آلاینده‌های مختلف، کره زمین به سمت گرم شدن و بالارفتن آلودگی‌های محیط‌زیستی رفت. پلاستیک و مشتقات آن، آمدند اما دیگر زمین را ترک نکردند. همین ماندگاری باعث شد یخ‌های قطب جنوب تکه‌تکه آب شود و گرمایش زمین اتفاق بیافتد.

صنعت مد یکی از صنایع بزرگی است که نقش زیادی در گرم شدن کره زمین و تخریب زیست‌محیطی دارد. بعضی آمارها آن را از اصلی‌ترین عوامل آلاینده زمین می‌دانند. تقریباً مسبب ۴ تا ۱۰ درصد انتشار گازهای گلخانه‌ای در دنیا صنعت مد و پوشاک است. صنعت مد بر یک عامل استوار شده و آن چیزی نیست مگر «سود». شاید پذیرفتن این واقعیت تلخ و ناگوار باشد، اما سود صاحبان صنایع همواره مهم‌تر از رضایت مشتری و آسیب‌نزدن به محیط‌زیست و گرسنگی جهانی است. علاوه بر این مد سریع یا فست فشن، با ورود به زندگی انسان‌ها، از کیفیت محصولات کم کرده تا عمر کمی هم داشته باشند. حتی برندهای برتر جهانی دیگر پوشاک و لوازمی تولید نمی‌کنند که دوام زیادی داشته باشد. حتماً همیشه به این موضوع برمی‌خورید که وسایل و لباس‌های قدیمی جنس نامیرایی داشتند و چند دهه امکان استفاده از آن‌ها وجود داشت. امروز اما تولیدکنندگان و طراحان مد ترجیح می‌دهند ارزان‌تر و بیشتر بفروشند. تولید سرسام‌آور و شبانه‌روزی پوشاک و تنوع بالا در این زمینه سلیقه مشتریان را تغییر داده و مصرف در این زمینه را به شکل عجیبی گسترش داده است.

مسئله آلودگی‌های زیست محیطی مرتبط با این صنعت امروز بسیار مهم تلقی می‌شود و در کنفرانس‌های مختلف بین‌المللی مورد تحقیق و بررسی و نظریه‌پردازی قرار می‌گیرد. در این میان نقش مصرف‌کننده بسیار مهم و قابل‌توجه است. آیا مدام لباس و لوازم آرایشی می‌خرید؟ اقلامی میان خریدهای‌تان وجود دارد که فقط تا کمد همراهی‌شان می‌کنید و دیگر دیداری باهم ندارید؟ آیا لباس غیرسایز خود را می‌خرید به این امید که روزی اندازه‌تان شود؟ آیا کوهی از لباس دارید ولی فقط سه، چهار دست آن‌ها را به‌طور مداوم می‌پوشید؟ اگر پاسخ این سؤالات مثبت است، شما هم دست به دست صنعتگران سودجو داده‌اید و مشغول آسیب رساندن به محیط زیست هستید.

چه باید کرد؟

برای اصللاح این نوع سبک زندگی و داشتن رویکرد و عملکردی سالم‌تر راه‌های زیادی وجود دارد. مد پایدار یکی از این راه‌هاست. مد پایدار جنبشی است که طی آن، طراحی و تولید لباس با روش‌های دوستدار طبیعت و با در نظر گرفتن عدالت اجتماعی انجام می‌شود. در مد پایدار، نه‌تنها تولید منسوجات و پوشاک، بلکه سیستم‌های اجتماعی، فرهنگی، زیست محیطی و مالی نیز مورد توجه قرار می‌گیرد. مد پایدار در مقابل مد سریع یا فست فشن قرار دارد.

تولید پوشاک و لوازم آرایشی به شیوه پایدار بسیار محدود و البته گران است. مد پایدار به‌گونه‌ای عمل می‌کند که در تولید محصولات آن عواملی چون کاهش تأثیر در تولید گازهای گلخانه‌ای، کاهش آلودگی و ضایعات، حمایت از تنوع زیستی و اطمینان از شرایط مطلوب کارگرانی که در این صنعت کار می‌کنند، مورد توجه قرار می‌گیرد. پیدا کردن چنین برندهایی سخت اما ممکن است. به جز آن باید دیدگاه و سبک زندگی خود را نیز تغییر دهیم. لباس‌هایی را نتخاب کنیم که همیشه مد هستند و می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. از مدهای زودگذر و فصلی و با توجه به رنگ سال که مسئله‌ای تبلیغاتی است دوری کنیم. چند لباس محدود اما پراستفاده داشته باشیم. یک روش مناسب این است که هرچند وقت یک‌بار سری به کمد خود بزنیم و لباس‌هایی که به دردمان نمی‌خورند را از چرخه خارج کنیم. هم‌اکنون مؤسسات و پایگاه‌ها و استارت‌آپ‌های زیادی وجود دارند که می‌توانیم این لباس‌ها را به آن‌ها بسپاریم که یا وارد چرخه بازیافت شوند و یا اگر در حد نو هستند و استفاده نشده‌اند، در اختیار افراد دیگری که به آن نیاز دارند، قرار بگیرند؛ چراکه طبق تحقیقات به عمل آمده، حدود 95 درصد لباس‌هایی که دور انداخته می‌شوند، قابل استفاده هستند و با سوزانده شدن موجب آلودگی هوا و خاک می‌شوند. تغییر کاربری نیز یکی از راه‌هایی است که برای استفاده هرچه بیشتر از پوشاک می‌توان از آن استفاده کرد. با کوتاه‌کردن، تغییر مدل، استفاده برای کارهای دیگر و تبدیل پارچه‌های قابل استفاده لباس‌ها به روکش‌های رختخواب و غیره امکان استفاده بیشتر از آن‌ها را داریم.

در مجموع اگر می‌خواهیم فردی مسئول باشیم و سبک زندگی مؤثری را در پیش بگیریم باید به این نکات کوچک اما پراهمیت توجه ویژه‌ای داشته باشیم. دقت مداوم به این مسئله که در دام مصرف‌گرایی نیافتیم، کمک می‌کند تا روش‌های استفاده بهینه از وسایل را سرلوحه خود قرار دهیم و اجازه ندهیم صاحبان صنایع از رفتار غلط ما سود ببرند. در این زمینه باید اطرافیان خود را هم در نظر داشته باشیم. با صحبت کردن در مورد این موضوعات و به دست آوردن اطلاعات به‌روز و به اشتراک گذاشتن آن‌ها با دیگران می‌توانیم تأثیرگذاری مثبتی داشته باشیم. برای زنده ماندن بیشتر زمین و استفاده نسل‌های بعدی از امکانات آن، نیاز است که درست و سالم و مسئولانه زندگی کنیم.