اما اگر بخواهیم این بیماری را به طور مختصر توضیح دهیم دیابت اختلال در سوخت و ساز گلوکز(قند) در بدن است،‌این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که بدن شما قادر به جذب قند (گلوکز) به سلول‌های خود و استفاده از آن برای تولید انرژی نباشد. این نقص باعث ایجاد قند اضافی در جریان خون می‌شود که مشکلاتی را به همراه دارد.
دیابت به دو علت بوجود می آید؛ اول- زمانی که انسولین به میزان کافی در بدن وجود ندارد و دوم- زمانی که انسولین موجود قادر نیست تا وظیفه خود را بدرستی انجام دهد.

انواع دیابت:

دیابت نوع۱ یا دیابت وابسته به انسولین: ۵تا ۱۰ درصد موارد دیابت را به خود اختصاص می دهد و افراد مبتلا به این نوع دیابت باید از بدو تشخیص، انسولین مورد نیاز بدن را بصورت تزریق روزانه و تحت نظر پزشک متخصص غدد تامین کنند.

دیابت نوع ۲ یا دیابت غیروابسته به انسولین: بیشتر در افراد بالغ بالای ۳۰ سال و چاق دیده می‌شود.

دیابت حاملگی: برای اولین بار در طول حاملگی تشخیص داده می‌شود، به همین علت در هفته ۲۴ الی ۲۸ بارداری باید غربالگری انجام گیرد.

دیابت تحت تاثیر داروها، عفونت‌ها، سایر بیماری‌ها و اختلالات ژنتیکی: در ۱ الی ۲ درصد موارد دیابت‌ تاثیر داردند.

تشخیص دیابت:

میزان قند خون ناشتا در افراد سالم باید کمتر از ۱۰۰ mg/dl و قند خون ۲ ساعته زیر ۱۴۰ mg/dl باشد. افرادی دیابتی محسوب می‌شوند که قند خون آنها در حالت ناشتای بیشتر از ۱۲۶ mg/dl و قند خون ۲ ساعته بالای ۲۰۰ mg/dl باشد. اعداد میان این مقدارها بیاگر پیش دیابتی بودن افراد است و می‌توان با رعایت مواردی که در ادامه به آنها اشاره می‌شود از دیابتی شدن جلوگیری کرد.

عللی که احتمال می‌رود در بروز دیابت دخالت داشته باشند به طور خلاصه شامل: ژنتیک، رژیم غذایی نادرست(افزایش دریافت کربوهیدرات‌های ساده مانند برنج و نان سفید، افزایش مصرف قندهای ساده، افزایش مصرف چربی‌ها، کاهش مصرف فیبر غذایی و ....)، سن، چاقی، استرس، کاهش فعالیت فیزیکی، داروهایی مانند کورتون‌هاو همچنین کمبود برخی مواد معدنی مانند روی و کروم است.

تعدادی از علائم دیابت:

افزایش تشنگی، تکرر ادرار، احساس ضعف و خستگی، تاری دید، بی‌حسی یا گزگز شدن دست یا پا، زخم‌ها یا بریدگی‌هایی که به کندی بهبود می‌یابند، کاهش وزن بی‌دلیل، عفونت‌های مکرر بدون دلیل، خشکی دهان و....
مبتلایان به دیابت در معرض خطر بروز عوارضی مانند اختلالات بینایی، حملات قلبی- عروقی، آسیب عصبی و مغزی، قطع پا، نارسایی کلیوی قرار دارند.

اما با رعایت برنامه غذایی سالم، داشتن فعالیت فیزیکی منظم و کنترل دقیق قند خون با مصرف داروهای خوراکی و یا انسولین (تحت نظر پزشک غدد)، کنترل فشارخون و چربی خون از بروز بسیاری از این عوارض می‌توان جلوگیری کرد.

رژیم غذایی که بخشی از سبک زندگیمان را شامل می‌شود در درمان بیماری دیابت نقش اساسی دارد و رعایت نکات زیر می‌تواند در کنترل قند خون نقش بسیار مهمی داشته باشد که البته به افراد غیر دیابتی نیز توصیه می‌شود نکات زیر را در برنامه روزانه خود داشته باشند.همچنین ورزش نیز بخشی از پروسه کنترل قند خون را شامل می‌شود که بهتر است با مشورت پزشک انجام شود:

• تنظیم ساعات غذایی، تنظیم زمان مصرف داروها و مصرف میان وعده ها در کنترل قند خون بسیار مهم است. برای مثال صبحانه بخورید، سپس در ساعت مشخصی یک میان‌وعده بین صبحانه و نهارتان میل کنید، پس از ناهار یک میانوعده بین نهار و شام و پس از شام نیز میان‌وعده آخر شب را باید مصرف شود تا از نوسانات قندخون جلوگیری شود.
• فرد مبتلا در صورتی که اضافه وزن دارد، کاهش وزن تحت نظر مشاور تغذیه در کنترل قند خونش بسیار کمک می‌کند.
• افرادی که انواع دیابت را دارند باید از مصرف قند، عسل، شکر، آبمیوه‌های آماده، نوشابه، غذاهای کنسروی، شکلات، آبنبات، مواد غذایی فراروری شده خودداری کنند.
• غذاهایی که چربی و کلسترول بالا دارند مانند دل، جگر، قلوه، گوشت‌های پرچرب، دنبه برای افراد مبتلا ممنوع است.
• همراه غذا به میزان کافی از سبزی خوردن(شنبلیله، شوید، نعنا، جعفری، گشنیز...) استفاده شود.
• مبتلایان در رژیم غذایی خود بهتر است از نان‌های سبوس‌دار مانند نان سنگک یا نان قهوه‌ای و غلات سبووس‌دار استفاده کنند.
• روزانه حداقل نیم ساعت ورزشی مثل پیاده‌روی برای چنین افرادی ضروری است و مدت زمان ورزش خود را به تدریج به یک ساعت در روز افزایش دهند.
• توصیه می‌شود بخش عمده گوشت مصرفی از نوع گوشت سفید ( مرغ و ماهی ) باشد.
• از غذاهای سرخ شده در روغن، غذاهای چرب، غذاهای آماده از جمله پیتزا پرهیز نمایند . بهتر است غذاها تا حد امکان بصورت بخارپز و آبپز باشند .
• از مصرف چربی‌ها و روغن‌های جامد پرهیز شود و برای پخت و پز از روغن‌های گیاهی مایع استفاده شود.
• اگر مبتلا به دیابت هستیداز قرار دادن نمکدان در سفره پرهیز کنید. از مصرف غذاهای شور همانند چیپس، دوغ‌های موجود در بازار، فست فود، انواع مغزهای شور، خیارشور، ترشی شور و.... تا حد امکان پرهیز شود.
• در طول روز حداقل ۸ لیوان آب بنوشید.
• سعی کنید خواب کافی داشته باشید و همچنین استرس نداشته باشید.
• ماست و پنیر محلی چربی بسیار زیادی داشته و باعث افزایش وزن می‌شود، بنابراین از انواع ماست و پنیر بسته بندی کم نمک و کم چرب و پروبیوتیک خریداری کنید.
• بهتر است در کنار مصرف میوه های شیرین حتما از سبزیجات(خیار، کاهو،گوجه فرنگی، کدو سبز، کرفس،...) استفاده کنید.
• داروهای قند و دوز انسولین خود را بدون مشورت با پزشک تغییر ندهدید و قطع نکنید.
• جهت تهیه سس سالاد از ( ماست کم چرب + کمی لیمو ترش یا نارنج + سبزیجات معطر + ۱ قاشق مرباخوری روغن زیتون) استفاده کنید.
• در صورت امکان به جای مصرف برنج سفید از برنج قهوه ای یا برنج‌های مخلوط مانند(لوبیاپلو، عدس پلو، نخودپلو، ماش پلو، سبزی پلو، باقالی پلو و ....) استفاده کنید.
• حتما در برنامه غذایی روزانه از سبزیجات(خیار،کاهو، کدوسبز،کرفس...) و میوه‌های کم شیرین مانند سیب، پرتقال، نارنگی، کیوی، نصف موز نارس مصرف کنید
• به جای استفاده از آبمیوه که قند بسیار بالایی دارد از خود میوه در حد تعادل استفاده کنید.
• آجیل را بصورت خام و بی‌نمک در حد تعادل مصرف کنید.
• در کنار رژیم غذایی و مصرف داروها، مصرف آلوئه ورا، مصرف سیر حدودا روزانه ۱ گرم، مصرف زردچوبه بدون حرارت ۱ گرم روزانه، زغال اخته حدود ۵۰ گرم روزانه می‌تواند نقش مهمی در کنترل قند خون داشته باشند.
• به هیچ عنوان نباید به مدت طولانی گرسنه بمانید
• حداقل ۴ بار در هفته از حبوبات مختلف استفاده نمایید.